Nhiều nhà sản xuất ô tô lớn chuẩn bị hầu toà vì bê bối gian lận khí thải

Hàng trăm nghìn người lái xe ở Anh đang đâm đơn kiện các nhà sản xuất bao gồm Mercedes-Benz, Ford, Peugeot/Citroën, Renault và Nissan vì cáo buộc họ đã lắp đặt "thiết bị gian lận" để thao túng các bài kiểm tra khí thải nitơ oxit. Các nguyên đơn hy vọng sẽ nhận được hàng nghìn bảng Anh tiền bồi thường cho mỗi bên.

Vụ kiện trừ khi đạt được thỏa thuận vào phút chót, sẽ được đưa ra xét xử vào tuần này tại Tòa án Tối cao ở London, là một trong những nỗ lực mạnh mẽ nhất trên thế giới nhằm mở rộng trách nhiệm pháp lý đối với vụ việc gian lận khí thải "dieselgate" vượt ra ngoài Volkswagen. Đây sẽ là một trong những vụ kiện tập thể lớn nhất trong lịch sử pháp lý của nước Anh.

Đáng chú ý VW không phải là một trong những "bị đơn chính" trong phần đầu của vụ kiện bắt đầu vào thứ Hai tuần này - mặc dù họ nằm trong một nhóm lớn hơn các bị đơn có thể bị ảnh hưởng bởi phán quyết cuối cùng.

Trong số những người yêu cầu bồi thường có Adam Kamenetzky, người đã mua một chiếc xe Mercedes-Benz chạy bằng dầu diesel vào năm 2018. Mặc dù có phần hoài nghi trước những lời thừa nhận trước đó của VW, người đàn ông 45 tuổi ở tây nam London cho biết ông vẫn tiếp tục mua xe, cảm thấy yên tâm với số liệu khí thải của hãng.

Nhưng ông bắt đầu nghi ngờ sau khi gặp phải một số vấn đề kỹ thuật, bao gồm cả sự cố với cảm biến nitơ oxit. Mặc dù các cảm biến đã được sửa chữa miễn phí sau khi ông khiếu nại, nhưng ông cho biết giá trị của chiếc xe đã giảm do động cơ diesel không được ưa chuộng.

“Tôi muốn nhìn thấy công lý”, Kamenetzky, người đã tham gia một ủy ban đại diện cho những nguyên đơn là những người lái xe để nâng cao nhận thức cộng đồng, cho biết.

Một thất bại của các nhà sản xuất ô tô sẽ một lần nữa làm lung lay niềm tin vào ngành công nghiệp ô tô, ngay khi ngành này đang cố gắng vạch ra ranh giới cho vụ bê bối dieselgate.

Mặc dù một số nhà sản xuất khác ngoài VW đã đạt được thỏa thuận dàn xếp về cáo buộc thao túng khí thải diesel tại Mỹ, nhưng họ chủ yếu làm như vậy mà không thừa nhận trách nhiệm. Tất cả các nhà sản xuất đều phủ nhận các khiếu nại chống lại họ trong vụ kiện tại tòa án London.

Quy mô của các khiếu nại một phần phản ánh sự bùng nổ doanh số bán xe diesel tại Anh sau khi các khoản giảm thuế do cựu Bộ trưởng Tài chính Đảng Lao động Gordon Brown đưa ra ưu đãi cho các phương tiện có lượng khí thải carbon dioxide thấp hơn.

Theo Hiệp hội các nhà sản xuất và kinh doanh ô tô, một tổ chức thương mại, từ mức thị phần cao nhất là 51% trên thị trường ô tô mới của Anh vào năm 2012, xe chạy bằng dầu diesel hiện chỉ chiếm 3% vào năm ngoái. Việc bán mới những chiếc xe này sẽ bị cấm từ năm 2030.

Tổng cộng 1,6 triệu chủ xe đã đệ đơn kiện 13 nhà sản xuất ô tô, mặc dù chỉ có 5 công ty sẽ được đưa ra xét xử vào tuần này.

Vụ kiện là điển hình cho một hình thức kiện tụng tập thể mới ở Anh, được tài trợ một phần bởi các quỹ đầu cơ và các nhà tài trợ kiện tụng chuyên biệt khác.

"Các công ty luật và nhà tài trợ đã đầu tư rất nhiều vào vụ kiện này", David Greene, người đứng đầu bộ phận tranh chấp thương mại và kiện tụng tập thể tại công ty luật Edwin Coe, người không liên quan đến vụ kiện, cho hay. "Nếu vụ kiện thua, tôi nghĩ đó sẽ là một cú sốc lớn”. Tòa án đã chọn năm nhà sản xuất ô tô làm "bị đơn chính" trong nỗ lực thu hẹp phạm vi mà một luật sư bị đơn trong vụ án cực kỳ phức tạp này cho rằng nếu không sẽ là một vụ kiện tụng "không thể kiểm soát".

Những phán quyết về mặt pháp lý của thẩm phán chủ tọa, Thẩm phán Sara Cockerill, sẽ thiết lập tiền lệ áp dụng cho các nhà sản xuất khác.

Nhiều nhà sản xuất ô tô khác từ lâu đã phải đối mặt với cáo buộc gian lận trong các bài kiểm tra khí thải trên toàn thế giới, mặc dù không đến mức như VW.

Tại Mỹ, Daimler đã giải quyết các vụ kiện chưa giải quyết với số tiền khoảng 2,2 tỷ USD vào năm 2020. Fiat Chrysler, hiện là một phần của Stellantis, đã chi trả khoảng 800 triệu USD vào năm 2019 để giải quyết các khiếu nại dân sự và 300 triệu USD nữa vào năm 2022 cho các khoản phạt hình sự.

Tuy nhiên, vụ kiện ở Anh và xứ Wales sẽ là một trong những vụ kiện gây hậu quả nghiêm trọng nhất ở Châu Âu.

"Chúng tôi chắc chắn chấp nhận rằng VW là một ví dụ cực đoan" về gian lận trong các bài kiểm tra, Martyn Day, đồng sáng lập Leigh Day, công ty luật sư bảo vệ các nguyên đơn chính trong vụ kiện này, cho biết. "Nhưng chúng tôi hy vọng thẩm phán sẽ phát hiện ra rằng có thiết bị gian lận trong mỗi chiếc xe”.

Giá trị của vụ kiện vẫn chưa được định lượng chính thức, mặc dù các luật sư của các nguyên đơn cho biết khoản bồi thường có thể lên tới vài nghìn bảng Anh cho mỗi chủ xe, tổng số tiền mà ngành công nghiệp ô tô phải trả lên tới hàng tỷ bảng Anh.

Phần đầu tiên của phiên tòa, diễn ra trong 10 tuần, sẽ xem xét liệu các nhà sản xuất có lắp đặt thiết bị gian lận khí thải, vi phạm pháp luật hay không.

Ngay cả khi trách nhiệm pháp lý được xác định, một phiên tòa khác vẫn cần được tiến hành trước khi có thể xác định được quy mô của bất kỳ khoản bồi thường nào. Ngành công nghiệp ô tô có thể sẽ phản đối mức độ mà việc các cơ quan quản lý gây hiểu lầm về khí thải nhất thiết dẫn đến thiệt hại tài chính cho chủ xe.

Phiên tòa tuần này thậm chí sẽ nếu rõ các mẫu xe, tổng cộng 20 xe, thuộc năm nhà sản xuất bị đơn. Các giám định viên tại nhiều trung tâm thử nghiệm khác nhau trên khắp nước Anh đã đánh giá mức độ phát thải nitơ oxit trong các điều kiện khác nhau.

" />

Trong các tài liệu của tòa án, luật sư của nguyên đơn lập luận rằng các nhà sản xuất đã lập trình cho các phương tiện để phát hiện khi chúng đang được kiểm tra. Lượng khí thải nitơ oxit "cao hơn đáng kể" trong quá trình vận hành xe bình thường so với mức được ghi nhận trong các bài kiểm tra chính thức.

VW nằm trong nhóm bị đơn rộng hơn trong vụ kiện, mặc dù trước đó đã đạt được thỏa thuận bồi thường 193 triệu bảng Anh tại Anh vào năm 2022.

Thỏa thuận bồi thường liên quan đến một động cơ khác và kết thúc mà không thừa nhận trách nhiệm pháp lý. Liên quan đến vụ kiện mới nhất, VW cho biết họ "tiếp tục giữ quan điểm rằng những khiếu nại này là không có cơ sở, lấy làm tiếc vì đã đưa ra chúng và dự định sẽ bảo vệ chúng một cách mạnh mẽ".

Luật sư của các nhà sản xuất ô tô khác dự kiến cũng sẽ tranh luận tại tòa rằng các nguyên đơn đang tìm cách liên kết sai lầm phần còn lại của ngành công nghiệp với vụ bê bối dieselgate của VW.

" />

Các nhà sản xuất ô tô lập luận rằng các nguyên đơn đã hiểu sai hệ thống kiểm soát khí thải của xe và vụ kiện của họ về cơ bản là sai sót.

Mercedes-Benz, hãng đang phải đối mặt với số lượng khiếu nại lớn nhất trong vụ kiện này, cho hay họ đã tự nguyện cập nhật phần mềm trên một số loại xe chạy bằng dầu diesel để giảm lượng khí thải nitơ oxit.

"Chúng tôi tiếp tục thực hiện các bước để giảm thiểu tác động của khí thải xe cộ và thúc đẩy bảo vệ khí hậu cũng như chất lượng không khí", hãng cho biết.

Tập đoàn Đức cũng nhấn mạnh họ sẽ "tự bảo vệ mạnh mẽ" trước những khiếu nại mà họ cho là vô căn cứ.

Ford, Nissan, Renault và Stellantis, tập đoàn châu Âu đứng sau Peugeot và Citroën, cũng nhấn mạnh xe và động cơ của họ đều tuân thủ các tiêu chuẩn hiện hành và họ sẽ bảo vệ quan điểm của mình trước các khiếu nại.