Thách thức địa chính trị của “vua xe điện” BYD tại Mỹ

Nam Nguyễn

11/03/2024

Các nhà phân tích cho biết, những thách thức địa chính trị và nhu cầu yếu sẽ khiến BYD gặp khó khăn trong việc “tạo nên Toyota thứ 2” tại thị trường ô tô lớn thứ 2 trên thế giới.

Người trong cuộc

Các nhà sản xuất ô tô Nhật Bản và Hàn Quốc đã thâm nhập thị trường Mỹ từ lâu nhưng điều đó có lẽ không dễ dàng với BYD nếu thương hiệu Trung Quốc muốn lặp lại thành tích đó.

Một giám đốc điều hành hàng đầu trong ngành cho biết vào tháng trước rằng sẽ không có khả năng công ty đã vượt qua Tesla để trở thành nhà bán xe điện hàng đầu thế giới vào năm ngoái sẽ "làm giống Toyota" bằng cách mở rộng phạm vi ảnh hưởng của mình.

Stella Li, CEO của BYD America nói với Yahoo Finance: “Chúng tôi không có kế hoạch đến Mỹ. Đây là một thị trường thú vị, nhưng nó rất phức tạp nếu bạn đang nói về xe điện”.

Theo các nhà phân tích, ngay cả khi BYD muốn bắt đầu bán ô tô của mình ở Mỹ, sự kết hợp giữa những thách thức địa chính trị và nhu cầu yếu sẽ khiến hãng phải đối mặt với một trận chiến khó khăn.

Seth Goldstein, chiến lược gia cổ phiếu tại Morningstar, nói: “Sẽ rất khó để một nhà sản xuất xe điện Trung Quốc thâm nhập thị trường Mỹ. Ngay cả khi BYD cố gắng, tôi cũng không chắc nhu cầu của người tiêu dùng sẽ là bao nhiêu, họ sẽ mất một thời gian để chứng tỏ bản thân”.

Trong quá khứ, các nhà sản xuất ô tô châu Á đã cố gắng giành được một phần lớn thị trường Mỹ.

Toyota thành lập văn phòng đầu tiên tại Bắc Mỹ vào năm 1957, chỉ 12 năm sau khi Thế chiến II kết thúc. Kể từ đó, họ đã mở rộng quy mô kinh doanh tại Mỹ và vượt qua gã khổng lồ General Motors để trở thành nhà sản xuất ô tô bán chạy nhất vào năm 2021.

Các đối thủ Nhật Bản Nissan, Mazda, Lexus, Honda, Suzuki và Mitsubishi ngày càng phổ biến ở Mỹ trong nửa sau thế kỷ 20. Huyndai và Kia của Hàn Quốc cũng có những bước tiến lớn.

Thật dễ dàng để tưởng tượng BYD và các thương hiệu xe điện khác có trụ sở tại Trung Quốc sẽ chiếm lĩnh thị trường Bắc Mỹ theo cách tương tự. Giống như Toyota và các công ty cùng ngành đã có thể vượt trội hơn các đối thủ Mỹ nhờ quy trình sản xuất hiệu quả hơn, BYD mang lại điều gì đó khác biệt so với các đối thủ cạnh tranh.

Giám đốc điều hành Ford Jim Farley cho biết vào tháng trước rằng những chiếc xe điện nhỏ hơn, rẻ hơn sẽ là chìa khóa thúc đẩy tăng trưởng doanh số bán hàng. Tuy nhiên, cả Ford và Tesla đều không có vẻ sắp tung ra một mẫu xe có thể cạnh tranh về giá với những chiếc xe hatchback BYD như Seagull trị giá 11.000 USD.

Will Roberts, trưởng nhóm nghiên cứu ô tô tại công ty nghiên cứu xe điện Rho Motion, nói với BI: “Các nhà sản xuất Nhật Bản và Hàn Quốc thành công ở Mỹ vì họ đưa ra thị trường một sản phẩm mà người tiêu dùng đang mong đợi. Ô tô của họ đáng tin cậy hơn, tiết kiệm nhiên liệu hơn, giá cả phải chăng hơn. Chắc chắn phải có sự so sánh ở đây”.

Tuy nhiên, mọi thứ giờ đã thay đổi, ông nói thêm: “Xét đến căng thẳng giữa Mỹ và Trung Quốc hiện nay, các nhà sản xuất xe điện Trung Quốc có thể sẽ thấy việc thâm nhập thị trường Mỹ khó khăn hơn rất nhiều”.

Những thách thức địa chính trị

Cả Goldstein và Roberts đều coi Đạo luật Giảm lạm phát năm 2022 là một yếu tố có thể khiến BYD và các nhà sản xuất xe điện khác của Trung Quốc gặp khó khăn hơn nhiều trong việc mở rộng ở Mỹ.

Dự luật, một phần quan trọng trong chương trình nghị sự kinh tế của Tổng thống Joe Biden, cung cấp các khoản tín dụng thuế trị giá lên tới 7.500 USD cho các nhà sản xuất xe điện, nhưng không bao gồm bất kỳ "thực thể nước ngoài đáng lo ngại" nào.

Vào tháng 11, Bộ Năng lượng và Tài chính xác nhận rằng các công ty từ Trung Quốc, Nga, Iran và Triều Tiên đều sẽ được phân loại là “thực thể nước ngoài”, có nghĩa là các nhà sản xuất xe điện Trung Quốc như BYD không đủ điều kiện nhận trợ cấp.

Theo Roberts của Rho Motion, Nhà Trắng có thể sẽ đưa ra nhiều hạn chế hơn nếu BYD hoặc bất kỳ công ty Trung Quốc nào khác cố gắng thâm nhập thị trường Mỹ.

Ông nói: “Nếu chính phủ Mỹ thực sự lo lắng về điều này, bạn sẽ nhanh chóng thấy luật có hiệu lực sẽ khiến việc mua một chiếc xe điện do Trung Quốc sản xuất trở nên cực kỳ tốn kém hoặc gây ra nhận thức tiêu cực của người tiêu dùng đối với những loại phương tiện này”.

Quyết định ra lệnh điều tra của ông Biden tháng trước là dấu hiệu cho thấy các nhà lập pháp quyết tâm ngăn cản công chúng Mỹ mua xe Trung Quốc, Roberts nói thêm.

Nhu cầu yếu

Như thể những hạn chế đó vẫn chưa đủ gây khó chịu, các nhà sản xuất xe điện Trung Quốc cũng có thể kết luận rằng thị trường Mỹ không còn nhiều cơ hội, nơi doanh số bán xe điện chỉ tăng 1,3% trong ba tháng cuối năm 2023, theo dữ liệu từ Cox Automotive.

BYD đã tuyên bố sẽ mở rộng quy mô ở khắp mọi nơi từ Brazil đến Thái Lan, nhưng dường như không mấy mong muốn phát triển hoạt động kinh doanh của mình ở Mỹ, nơi các chính trị gia hàng đầu của Đảng Cộng hòa và một số cử tri đã trở nên “tích cực” chống xe điện. Nền kinh tế lớn nhất thế giới cũng tụt hậu so với Trung Quốc về cơ sở hạ tầng thu phí.

Các chính trị gia bảo thủ chỉ trích xe điện "có thể mang lại nhiều nhầm lẫn cho người tiêu dùng và cả các nhà sản xuất ô tô. Họ không háo hức đầu tư", Giám đốc điều hành BYD Americas Li cảnh báo vào tháng trước. “Ở Trung Quốc, thông điệp này rất mạnh mẽ. Nếu bạn không đầu tư vào ô tô điện, bạn sẽ bị loại. Bạn sẽ chết. Bạn không có tương lai".

BYD không phải là công ty duy nhất quay lưng lại với thị trường xe điện Mỹ. Apple được cho là đã từ bỏ nỗ lực lâu dài trong việc sản xuất ô tô điện, trong khi Toyota vẫn duy trì tập trung vào xe hybrid để giảm giá.

Theo quan điểm của Roberts, việc BYD không thể chinh phục được thị trường Mỹ sẽ không phải là hồi chuông báo tử cho công ty. Công ty vẫn có tiềm năng phát triển bằng cách đẩy mạnh hoạt động kinh doanh ở châu Á và Nam Mỹ. Nhưng nó sẽ không thể lặp lại thành công mà các nhà sản xuất ô tô Nhật Bản đã đạt được vào cuối thế kỷ 20. Do tốc độ tăng trưởng doanh số bán xe điện đang chững lại ở Mỹ, có lẽ không có gì ngạc nhiên khi các công ty như BYD không quá bận tâm.