Thuế quan đẩy ngành công nghiệp ô tô Mỹ vào tình trạng hỗn loạn
Theo Nhà Trắng, thuế quan của ông Trump được cho là sẽ thúc đẩy ngành công nghiệp ô tô Mỹ. Chúng sẽ bảo vệ ngành này khỏi sự cạnh tranh từ nước ngoài, điều chỉnh mất cân bằng thương mại và thúc đẩy việc chuyển dịch việc làm từ các nhà máy ở châu Á trở về nước. Tuy nhiên, thực tế có lẽ không hoàn toàn như vậy.
Hỗn loạn
Ford, General Motors và Stellantis - 3 ông lớn - dự báo tổng thiệt hại do thuế quan lên đến 7 tỷ USD vào năm 2025, trong khi hàng nghìn công ty cung cấp cho họ đang lao đao vì chuỗi cung ứng bị gián đoạn, dòng tiền giảm và giá sản phẩm tăng cao.
Những hậu quả tiêu cực này hiện hữu rõ rệt trên khắp tiểu bang Michigan, nơi có hơn 1.000 nhà cung cấp phụ tùng ô tô sản xuất mọi thứ, từ hệ thống truyền động đến cần gạt nước kính chắn gió và tay nắm cửa.
"Chắc chắn là đang có sự căng thẳng", Patrick Anderson, người đứng đầu Anderson Economic Group, một công ty tư vấn có trụ sở tại Michigan, cho biết. "Và tác động đầy đủ của thuế quan thậm chí còn chưa xảy ra”.
Thủ phủ công nghiệp của Michigan là Detroit, cái nôi lịch sử của ngành công nghiệp ô tô Mỹ. Kể từ khi Henry Ford xây dựng dây chuyền lắp ráp di động đầu tiên trên thế giới tại đây vào năm 1913, nơi đây đã trở thành biểu tượng cho sức mạnh công nghệ và sản xuất của Mỹ.
Nhưng sức mạnh đó dựa trên chuỗi cung ứng phức tạp và mang tính toàn cầu sẽ khó có thể thay thế.
"Dù chúng tôi muốn xây tường bao quanh mình và sống trong chiếc hộp được bảo vệ này đến đâu, điều đó cũng là không thể", Mary Buchzeiger, giám đốc điều hành của Lucerne International, một công ty rèn và đúc linh kiện của xe cách Detroit 30 dặm, cho biết. "Chúng tôi không còn đủ năng lực sản xuất để sản xuất mọi thứ chúng tôi cần tiêu thụ tại Mỹ nữa”.
"Đây là một trở ngại trị giá 2 tỷ USD thực sự hạn chế đầu tư trong tương lai của chúng tôi", giám đốc điều hành của Ford, Jim Farley, cho biết vào tháng trước. “Ngành công nghiệp ô tô đang chảy máu. Câu hỏi đặt ra là, nếu họ không tồn tại được, thì chúng ta sẽ ra sao?”, Lisa Lunsford, giám đốc điều hành của GS3, công ty sản xuất các bộ phận hợp kim nhôm và thép, nói.
Một nạn nhân của chế độ thuế quan là AlphaUSA, một tập đoàn có trụ sở tại Detroit chuyên sản xuất các linh kiện kim loại chính xác. Chuck Dardas, chủ tịch, cho biết công ty đang phải chịu thêm chi phí 250.000 USD mỗi tháng do mức thuế 50% mà họ phải trả cho các đai ốc thép nhập khẩu từ Đài Loan - một con số lớn đối với một công ty có doanh thu hàng năm là 65 triệu USD.
“Đây là vấn đề sống còn đối với một công ty có quy mô như chúng tôi”, Dardas nói.
Một số công ty đã phá sản. Vào tháng 6, Marelli của Nhật Bản, một nhà cung cấp lớn cho Stellantis và Nissan, đã nộp đơn xin bảo hộ phá sản tại Delaware. Giám đốc điều hành của công ty cho hay họ đã bị "ảnh hưởng nghiêm trọng" bởi thuế quan của Mỹ.
Gretchen Whitmer, Thống đốc Đảng Dân chủ của Michigan, đôi khi tỏ ra đồng cảm với cách tiếp cận thương mại của ông Trump, than thở về "hàng thập kỷ chuyển dịch sản xuất ra nước ngoài" đã "chuyển hàng trăm nghìn việc làm trung lưu, lương cao ra nước ngoài".
Nhưng bà cũng than thở về sự bất ổn liên quan đến thuế quan đã khiến một số công ty phải thu hẹp quy mô hoặc cân nhắc chuyển sản xuất ra nước ngoài. "Thật trớ trêu, sự hỗn loạn về thuế quan trên toàn quốc lại đi ngược lại với mục tiêu của chính quyền. Các công ty đang cắt giảm chứ không phải tạo ra việc làm ở Michigan", bà nói.
Chưa từng có tiền lệ
Glenn Stevens, giám đốc điều hành của MichAuto, một nhóm vận động hành lang, cho hay tình hình của ngành là "chưa từng có tiền lệ". "Chúng tôi đã trải qua rất nhiều bước ngoặt, nhưng tôi nghĩ mình chưa từng thấy bất cứ điều gì giống như động lực đang diễn ra ở đây", ông nói.
Đầu tiên là một đại dịch làm rung chuyển chuỗi cung ứng toàn cầu. Sau đó, sự sụt giảm nhu cầu xe điện đã khiến kế hoạch mở rộng của các nhà sản xuất ô tô rơi vào hỗn loạn. Giờ đây, họ phải đối mặt với mối đe dọa ngày càng tăng từ các đối thủ Trung Quốc đang thách thức sự thống trị toàn cầu của họ trên các thị trường truyền thống.
"Ngành công nghiệp của chúng tôi đã hỗn loạn, và thuế quan lại càng hỗn loạn hơn", Buchzeiger nói. Bà cho biết Lucerne International đang phải trả mức thuế 72,5% đối với hàng hóa sản xuất tại Trung Quốc và nhập khẩu vào Mỹ.
Các nhà cung cấp chia sẻ khía cạnh tồi tệ nhất của chính sách mới là bản chất hỗn loạn của nó. Pat D'Eramo, giám đốc điều hành của Martinrea International, một nhà cung cấp phụ tùng Canada có cơ sở kỹ thuật tại Michigan, đã trích dẫn quyết định gây sốc của chính phủ Mỹ vào tháng 8 về việc mở rộng danh mục các sản phẩm phái sinh bằng thép và nhôm chịu thuế nhập khẩu.
"Điều đó đã đẩy giá một số mặt hàng lên tới 400%”, D’Eramo nói.
Thuế quan đã tạo ra những bất thường mà nhiều người cho là phi logic. D’Eramo cho biết Martinrea nhập khẩu thép không gỉ từ Indiana và chuyển sang Canada để sản xuất thành ống.
“Khi hàng về, chúng tôi phải trả thuế cho cả thép không gỉ, vốn được sản xuất tại Mỹ, lẫn ống”, ông chia sẻ “Có một số bất cập trong hệ thống”.
Các nhà cung cấp đang ở trong tình thế khó khăn khi phải trả trước thuế quan và sau đó chờ khách hàng hoàn trả. Đây là một quá trình làm giảm dòng tiền và làm tăng đáng kể chi phí vốn lưu động của họ.
Dardas của AlphaUSA đang đàm phán với khách hàng để nhận được khoản bồi thường, nhưng một số nhà sản xuất ô tô từ chối thanh toán tất cả các chi phí liên quan đến thuế quan mà nhà cung cấp của họ phải chịu. "Tôi sẽ không nói chuyện này với các bạn vào thời điểm này năm sau nếu chúng ta không phục hồi được", ông nói.
Một số công ty ô tô lớn đã yêu cầu các nhà cung cấp tìm nguồn cung ứng nguyên liệu thô và phụ tùng nhiều hơn tại Mỹ, nhưng điều đó có thể khó thực hiện.
Dardas cho biết ông đã tiếp cận một số nhà sản xuất hạt của Mỹ nhưng "99,9% thời gian" mức giá họ báo cao hơn giá của Đài Loan sản phẩm, ngay cả khi tính cả thuế quan.
Grigowski cho hay Team 1 Plastics cũng gặp vấn đề tương tự, không có lựa chọn thay thế nào cho chiếc máy Nhật Bản trị giá 345.000 USD mà ông đã mua hồi đầu năm nay. "70% máy ép phun đều được nhập khẩu”, ông nói.
Công ty càng nhỏ, sự gián đoạn càng lớn. Carrin Harris, người đứng đầu Blitz Proto, một công ty tạo mẫu gồm ba người ở Farmington Hills, Michigan, cho hay giá các linh kiện thép không gỉ mà công ty sử dụng đã tăng 21% từ tháng 4 đến tháng 9. Các bộ phận khác hiện đắt hơn 50% so với trước khi áp dụng thuế quan.
Điều đó đã gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến ước tính giá của công ty. Bà thông tin, trước đây bất kỳ báo giá nào mà công ty đưa ra cho một công việc đều có hiệu lực trong 30 ngày. Giờ đây, báo giá hết hạn sau một tuần. "Chi phí thay đổi hàng ngày do biến động thuế quan", bà nói. "Vì vậy, chúng tôi không thể xác định chính xác chi phí sẽ là bao nhiêu nữa”.
Gabriel Ehrlich, một nhà dự báo kinh tế tại Đại học Michigan, dự đoán giá xe trong nước và nhập khẩu sẽ tăng trung bình 9,6% trong vài năm tới, thời gian mà chuỗi cung ứng cần để thích ứng với thuế quan của ông Trump.
“Nếu tính theo giá năm 2024, điều này sẽ làm tăng chi phí trung bình của một chiếc xe khoảng 4.500 USD nếu biên lợi nhuận vẫn giữ nguyên”, ông viết vào tháng 9.
Ehrlich cho biết ông cũng dự kiến thuế quan sẽ gây ra sự suy giảm trong sản xuất xe hơi trong nước, với sản lượng xe hạng nhẹ giảm 313.000 chiếc, tương đương 3,1%, hàng năm. Ông dự đoán doanh số bán xe hạng nhẹ sẽ giảm gần 780.000 chiếc mỗi năm và xuất khẩu giảm 320.000 chiếc.
Ông nói thêm khoản thuế đánh vào thép và nhôm nhập khẩu là động lực chính dẫn đến sự gia tăng chi phí ảnh hưởng đến ngành công nghiệp.
“Nhìn chung, tiểu bang sẽ phải chịu một khoản chi phí ròng của Michigan, bởi vì đó là những đầu vào quan trọng cho ô tô và xe tải nhẹ”, Ehrlich nói.
Trong khi đó, các nhà cung cấp phụ tùng ô tô đang mong muốn có một thời kỳ ổn định hơn. “Khi nào chúng ta mới có thể nghỉ ngơi?” D’Eramo của Martinrea nhấn mạnh. “Bởi vì đã năm năm vật lộn với cuộc chiến này và biên lợi nhuận của chúng tôi đã bị thu hẹp trong suốt thời gian này”.
