Tranh cãi xoay quanh số phận của ngành công nghiệp ô tô châu Âu

Nhượng bộ

Động thái này cần được sự chấp thuận của các chính phủ EU và Nghị viện châu Âu, sẽ là sự nhượng bộ đáng kể nhất của EU so với các chính sách xanh hoá trong năm năm qua.

Các nhà sản xuất ô tô như Volkswagen và Stellantis, chủ sở hữu của Fiat, đã thúc đẩy việc nới lỏng các mục tiêu và mức phạt nếu không đạt được chúng. Nhóm vận động hành lang ô tô châu Âu ACEA gọi đây là "thời điểm quyết định" đối với ngành này, đồng thời cho rằng Ủy ban cũng nên nới lỏng các mục tiêu trung gian năm 2030.

Tuy nhiên, ngành công nghiệp xe điện cho rằng điều này sẽ làm suy yếu đầu tư và dẫn đến việc EU nhường thêm nhiều lợi thế cho Trung Quốc trong quá trình chuyển đổi sang xe điện.

“Việc chuyển từ mục tiêu không phát thải 100% sang 90% có vẻ nhỏ, nhưng nếu chúng ta thụt lùi bây giờ, chúng ta sẽ không chỉ gây hại cho khí hậu mà còn làm tổn hại đến khả năng cạnh tranh của châu Âu”, Giám đốc điều hành Polestar, Michael Lohscheller, cho biết.

William Todts, giám đốc điều hành của nhóm vận động vận tải sạch T&E, thì nói rằng EU đang câu giờ trong khi Trung Quốc đang tăng tốc. “Bám víu vào động cơ đốt trong sẽ không làm cho các nhà sản xuất ô tô châu Âu vĩ đại trở lại”, ông nói.

Ủy ban cũng sẽ trình bày chi tiết các kế hoạch nhằm tăng tỷ lệ xe điện trong đội xe của doanh nghiệp, đặc biệt là xe công ty, chiếm khoảng 60% doanh số bán xe mới ở châu Âu. Biện pháp cụ thể vẫn chưa rõ ràng, nhưng có thể sẽ có sự nhấn mạnh vào một số tỷ lệ nội địa hóa. Ngành công nghiệp ô tô muốn có các ưu đãi hơn là các mục tiêu bắt buộc.

Cơ quan điều hành EU cũng có khả năng đề xuất một hạng mục quy định mới cho xe điện cỡ nhỏ, theo đó sẽ chịu thuế thấp hơn và được cộng thêm điểm để đáp ứng các mục tiêu CO2. Điểm cũng có thể được cộng thông qua sản xuất bền vững hơn, chẳng hạn như xe được làm bằng thép carbon thấp.

Xung đột quan điểm về chính sách

Mọi chuyện sẽ lên đến đỉnh điểm khi Ủy ban châu Âu dự kiến công bố gói chính sách về ô tô. Gói này sẽ bao gồm cải cách luật năm 2035, vốn đóng vai trò như một lệnh cấm động cơ đốt trong trên thực tế, cùng với một sáng kiến mới về việc chuyển đổi đội xe doanh nghiệp - các phương tiện thuộc sở hữu hoặc thuê của các công ty cho mục đích kinh doanh - sang các phương tiện thân thiện với môi trường hơn.

Lệnh cấm năm 2035 đã vấp phải nhiều chỉ trích, đặc biệt là từ Đức. Manfred Weber, lãnh đạo đảng Nhân dân châu Âu (EPP) trung hữu - đã tuyên bố, cùng với Thủ tướng Đức Friedrich Merz, ông đã thành công trong việc thuyết phục Ủy ban EU nhượng bộ.

Ông nói với truyền thông Đức rằng “lệnh cấm công nghệ đối với động cơ đốt trong đã bị loại bỏ”.

Nhưng thông điệp từ Brussels lại không như vậy. Nhiều quan chức cấp cao của Ủy ban cho biết họ vẫn chưa biết thông báo năm 2035 sẽ bao gồm những gì, một giám đốc điều hành cấp cao trong ngành ô tô cho biết.

Vấn đề thực tế vô cùng quan trọng. Ô tô chiếm khoảng 9% GDP của Liên minh châu Âu và khoảng 7% tổng số việc làm. Ngành công nghiệp ô tô, cũng như các quốc gia có ngành sản xuất ô tô lớn, đang liên tục kêu gọi được giảm nhẹ tác động của luật cấm bán xe hơi phát thải CO2 mới từ năm 2035.

Ngành công nghiệp ô tô của EU đang đối mặt với ba cuộc khủng hoảng: cuộc chiến thương mại do Tổng thống Mỹ Donald Trump phát động, sự cạnh tranh ngày càng tăng từ Trung Quốc và doanh số bán hàng trong nước chậm lại và chưa phục hồi sau đại dịch, ngành này đang phàn nàn rằng họ không thể tăng doanh số bán xe chạy bằng pin đủ nhanh để tồn tại.

Lời kêu gọi đó đã được nhiều quốc gia có ngành công nghiệp ô tô lớn hưởng ứng — Ý, Ba Lan, Slovakia, Cộng hòa Séc và các nước khác — dẫn đầu là Đức.

Nhiều tháng phản đối đã khiến Chủ tịch Ủy ban châu Âu Ursula von der Leyen, cũng là người Đức và là thành viên trong gia đình chính trị của Weber, hứa hẹn sẽ đưa ra gói cứu trợ ô tô.

Bà đã gặp Weber và Merz để thảo luận chi tiết, khiến lãnh đạo EPP tuyên bố họ đã đạt được thỏa thuận cắt giảm mục tiêu giảm 100% lượng khí thải CO2 năm 2035 xuống chỉ còn 90%.

Những quan điểm trái ngược

" />

Việc tuyên bố chiến thắng rất quan trọng về mặt chính trị đối với Weber, vì ông dự kiến sẽ dành cuối tuần tham dự hội nghị của đảng chính trị Đức của mình. Cả Merz và EPP đều vận động tranh cử dựa trên việc lật ngược luật này.

Các nhà hoạt động vì khí hậu trong khi đó phàn nàn rằng việc sửa đổi các ngưỡng năm 2035 có thể làm suy yếu các mục tiêu giảm phát thải của khối.

"Trong một thế giới mà hầu như mọi người đều biết rằng xe điện chạy bằng pin là tương lai, đây là một chiến lược ngắn hạn sẽ gây ra những hậu quả tàn khốc đối với khả năng cạnh tranh trong tương lai”, một tuyên bố từ tổ chức phi chính phủ Transport & Environment cho biết.

Các quan chức Ủy ban cảnh báo rằng việc hạ ngưỡng giảm phát thải từ 100% xuống 90% sẽ đồng nghĩa với việc khoảng một phần tư số xe bán ra sau năm 2035 sẽ có một số dạng động cơ đốt trong — hoặc xe hybrid hoặc xe chạy bằng pin với bộ mở rộng phạm vi hoạt động, các động cơ đốt trong nhỏ giúp tăng phạm vi hoạt động của pin.

Pháp thì kêu gọi sự linh hoạt cho các nhà sản xuất ô tô nếu ít nhất 75% giá trị gia tăng của các mẫu xe của họ được sản xuất trong khối và nếu chúng cũng chứa các linh kiện quan trọng trong các lĩnh vực như điện tử và pin có nguồn gốc từ EU. Tuy nhiên, Đức đang phản đối điều đó, lo ngại rằng nó sẽ châm ngòi cho một cuộc chiến thương mại toàn cầu với Mỹ và Trung Quốc.

Tây Ban Nha đã gửi thư cho bà von der Leyen kêu gọi giữ nguyên mục tiêu năm 2035, lập luận rằng các nhà sản xuất ô tô đã nhận được sự khoan hồng khi Ủy ban giảm nhẹ các mục tiêu khí thải năm nay cho các nhà sản xuất ô tô, giúp họ tránh được các khoản phạt có thể xảy ra.

Bất chấp những lời kêu gọi mạnh mẽ từ Berlin về sự cần thiết phải xem xét lại triệt để luật năm 2035, ngay cả một thành viên trong chính đảng của Weber cũng cảnh báo rằng "tối đa 10% vấn đề là do các quy định của châu Âu gây ra".

"Cho dù chúng ta làm gì với quy định về khí thải CO2 đối với xe hơi chở khách, ngay cả khi chúng ta bãi bỏ hoàn toàn nó, điều này cũng không dẫn đến việc ngành công nghiệp ô tô Đức và châu Âu hồi sinh như phượng hoàng từ đống tro tàn", nghị sĩ châu Âu người Đức Peter Liese nhấn mạnh.