Trong bối cảnh chiến tranh vẫn đang tiếp diễn ở Ukraine và căng thẳng địa chính trị leo thang, Ủy ban châu Âu (EC), cơ quan hành pháp của Liên minh châu Âu (EU), khuyến cáo người dân tại các quốc gia thành viên tích trữ nhu yếu phẩm đủ sống trong ít nhất 72 giờ khủng hoảng.

Đây là một trong 30 bước nằm trong kế hoạch hành động nhằm tăng cường an ninh của khối được EC công bố ngày 26/3. Trong kế hoạch dài 18 trang này, EC nhấn mạnh châu Âu cần thay đổi tư duy theo hướng tập trung vào tăng cường "sự chuẩn bị" và "khả năng chống chịu".

Theo các nhà lãnh đạo EU, xung đột ở Ukraine, đại dịch Covid-19 đã phơi bày những điểm yếu trong ứng phó khủng hoảng của châu Âu. Bên cạnh đó, căng thẳng leo thang với chính quyền Tổng thống Mỹ Donald Trump đang buộc khối này phải nhìn thẳng vào các điểm yếu của mình và tăng chi tiêu cho an ninh, quốc phòng.

Theo tờ báo Financial Times, kế hoạch hành động của EC được đưa ra trong bối cảnh các cơ quan tình báo châu Âu cảnh báo rằng Nga có thể tấn công một quốc gia thành viên EU trong vòng 3-5 năm tới. Bên cạnh đó là các mối đe dọa thiên nhiên như lũ lụt và cháy rừng do biến đổi khí hậu và các rủi ro xã hội nhưng khủng hoảng tài chính.

“EU đang đối mặt các mối đe dọa ngày càng lớn, bao gồm nguy cơ xảy ra tấn công vũ trang nhằm vào các quốc gia thành viên”, Chủ tịch EC Ursula von der Leyen cảnh báo trong kế hoạch hành động. “Thực tế mới đòi hỏi châu Âu phải có sự chuẩn bị mới. Công dân EU, các nước thành viên EU và các doanh nghiệp của chúng ta cần có những công cụ phù hợp để vừa hành động ngăn chặn khủng hoảng, vừa phản ứng nhanh chóng khi thảm họa xảy ra”.

Kế hoạch của Brussels bao gồm các bước cụ thể để các nhà lãnh đạo EU thực hiện, gợi ý hành động cho các nước thành viên… và có nhiều điểm tương đồng với chính sách ứng phó khủng hoảng được triển khai lâu nay tại các quốc gia như Phần Lan, Thụy Điển và Bỉ. Kế hoạch một phần được đưa ra như một lời cảnh báo với những quốc gia thành viên EU đang thiếu năng lực ứng phó khủng hoảng.

Ngoài việc kêu gọi người dân thực hiện các biện pháp thực tế như tích trữ nhu yếu phẩm đủ dùng trong ít nhất 72 tiếng xảy ra tình huống khẩn cấp, EC cũng đề xuất xây dựng một “trung tâm khủng hoảng EU” để các nước thành viên cùng phối hợp hành động ứng phó khủng hoảng.

EC cũng kêu gọi các quốc gia EU “tích trữ thêm thiết bị và nguyên vật liệu quan trọng” và có biện pháp đảm bảo duy trì các dịch vụ như y tế, cung ứng nước sạch và viễn thông trong trường hợp xảy ra xung đột hoặc thảm họa.

Bên cạnh đó, cơ quan này kêu gọi đưa các bài học về "sự chuẩn bị" trong chương trình học tại EU để cung cấp cho học sinh kỹ năng cần thiết để ứng phó với tình trạng tin giả và thao túng thông tin.

Kế hoạch hành động của EC được đưa ra sau cảnh báo của cựu Tổng thống Phần Lan Sauli Niinistö tháng 10 năm ngoái rằng từ sau chiến tranh lạnh, châu Âu đã coi nhẹ các biện pháp an toàn và đang đối mặt nhiều rủi ro.

“Chúng ta đang đối mặt ngày càng nhiều thách thức về an ninh từ bên ngoài”, bà Kaja Kallas, phó chủ tịch phụ trách chính sách đối ngoại và an ninh của EC, phát biểu. “Rõ ràng châu Âu phải mạnh lên trên mọi khía cạnh và ở mọi cấp độ xã hội. Phòng khủng hoảng luôn dễ hơn so với xử lý hậu quả khủng hoảng”.

Trước đó, một số nước thành viên EU cũng đưa ra kế hoạch dự phòng mới để tăng cường khả năng thích ứng và chống chịu của quốc gia trong tình hình mới. Tháng 6 năm ngoái, Đức cập nhật Chỉ thị khung về Phòng thủ toàn diện, trong đó đưa ra hướng dẫn hành động trong trường hợp xảy ra xung đột ở châu Âu. Khi đó, Bộ trưởng Nội vụ Đức Nancy Faeser cho biết đây là hành động cần thiết để Đức tự trang bị tốt hơn trước nguy cơ bị tấn công vũ trang.