Các hãng xe lớn của Nhật Bản rời bỏ Trung Quốc tìm bến đỗ mới

Bước ngoặt

Toyota, Honda và Suzuki đang chuyển đổi cơ cấu sản xuất với hơn 11 tỷ USD đầu tư mới, và điểm đến đã khiến nhiều người bất ngờ. Những gã khổng lồ ô tô Nhật Bản này đang nhanh chóng xây dựng năng lực sản xuất tại Ấn Độ, đánh dấu một trong những bước ngoặt chiến lược quan trọng nhất trong ngành công nghiệp ô tô toàn cầu.

Toyota và Suzuki đã cam kết 11 tỷ USD để mở rộng năng lực sản xuất và xuất khẩu, trong khi Honda tuyên bố sẽ chọn Ấn Độ làm cơ sở sản xuất một trong những mẫu xe điện dự kiến của mình bắt đầu từ năm 2027.

Trước đó, nhà sản xuất ô tô Nhật Bản Mitsubishi Motors đã rút khỏi liên doanh cuối cùng tại Trung Quốc, liên doanh mà họ đồng sở hữu với tập đoàn ô tô khổng lồ GAC Group của Trung Quốc.

Mitsubishi Motors đã chấm dứt hoạt động kinh doanh động cơ tại Shenyang Aerospace Mitsubishi Motors Engine Manufacturing tại Trung Quốc và quan hệ đối tác liên doanh, công ty có trụ sở tại Tokyo đã thông báo vào ngày 22 tháng 7 vừa rồi.

Đầu tư trực tiếp hàng năm của Nhật Bản vào Ấn Độ đã tăng hơn 7 lần trong giai đoạn 2021-2024, hiện ở mức 1,92 tỷ USD. Trong khi đó, đầu tư của Nhật Bản vào Trung Quốc đã giảm 83% trong cùng kỳ, xuống còn gần 300 triệu USD.

"Để ứng phó với sự chuyển đổi nhanh chóng của ngành công nghiệp ô tô Trung Quốc, Mitsubishi Motors đã đánh giá lại chiến lược của mình trong khu vực và quyết định chấm dứt sự tham gia của mình vào liên doanh này", công ty cho biết.

Mitsubishi Motors bắt đầu hoạt động tại Trung Quốc vào những năm 1970, tích cực tham gia vào quá trình nội địa hóa ô tô của Trung Quốc với các mảng kinh doanh động cơ và phụ tùng. Gần 1/3 số xe mới của Trung Quốc từng được trang bị động cơ Mitsubishi, bao gồm cả động cơ của BYD, Geely Automobile và Great Wall Motors.

Việc Mitsubishi Motors rút khỏi các liên doanh sản xuất động cơ và xe tại Trung Quốc sau hơn 50 năm hoạt động phản ánh những điều chỉnh chiến lược nội bộ của công ty, cũng như áp lực cạnh tranh và những thách thức mà các thương hiệu Nhật Bản phải đối mặt tại Trung Quốc.

Tại sao Ấn Độ có ý nghĩa chiến lược?

Hiện việc mở rộng sản xuất đang diễn ra mạnh mẽ. Toyota đã công bố hơn 3 tỷ USD để mở rộng nhà máy hiện có ở miền Nam Ấn Độ và xây dựng một nhà máy mới, nâng công suất lên hơn 1 triệu xe.

Suzuki đang đầu tư 8 tỷ USD để mở rộng năng lực sản xuất lên 4 triệu xe mỗi năm, tăng từ mức 2,5 triệu xe hiện tại.

Sức mạnh xuất khẩu của Ấn Độ đang tăng trưởng nhanh chóng. Quốc gia này đã sản xuất 5 triệu xe du lịch trong năm tài chính 2024, với khoảng 800.000 xe được xuất khẩu.

Tổng kim ngạch xuất khẩu ô tô tăng 19% trong năm 2024, đạt hơn 5,3 triệu xe, nhờ vào lượng xe xuất khẩu mạnh mẽ sang Mỹ Latinh và Châu Phi. Trong khi Trung Quốc sản xuất hơn 26 triệu xe vào năm 2023, đà tăng trưởng của Ấn Độ lại cho thấy một khía cạnh khác của câu chuyện.

Điểm mấu chốt là gì? Xe du lịch và linh kiện xuất khẩu từ Ấn Độ được miễn thuế quan tại Mỹ, ít nhất là ở thời điểm hiện tại.

Cuộc đua giành vị trí thứ 3 đang nóng lên

Ấn Độ đã khẳng định vị thế là thị trường ô tô lớn thứ ba thế giới, vượt qua Nhật Bản vào năm 2023 với 4,27 triệu xe được bán ra so với 4,25 triệu xe của Nhật Bản. Tuy nhiên, Ấn Độ vẫn còn kém xa Trung Quốc và Mỹ, những quốc gia đã sản xuất khoảng 26 triệu và 10,6 triệu xe trong cùng năm.

Tuy nhiên, trong khi các nhà sản xuất ô tô Mỹ tăng gấp đôi sản lượng xe tải và SUV, các thương hiệu Nhật Bản đang định vị mình để thống trị phân khúc xe giá rẻ trên toàn cầu thông qua hoạt động sản xuất tại Ấn Độ.

Lợi thế nhân khẩu học cũng là rất lớn. Ngành công nghiệp ô tô của Ấn Độ đã tăng trưởng 60% kể từ năm 2015, từ 2,6 triệu xe lên 4,2 triệu xe.

Tuy nhiên, với chỉ 44 xe trên 1.000 người so với 502 xe của Nhật Bản và 251 xe của Trung Quốc, Ấn Độ có dư địa phát triển rất lớn hơn. Đối với những người mua xe tại Mỹ đang chứng kiến giá xe tăng cao, việc Ấn Độ nổi lên như một trung tâm sản xuất chi phí thấp cuối cùng có thể giúp giảm bớt gánh nặng cho các đại lý.