Châu Á đang từng bước thành công xưởng xe điện hàng đầu thế giới
Các khoản đầu tư và chuyển giao công nghệ có hệ thống của Trung Quốc đang được đón nhận, đặc biệt là ở khu vực Đông Nam Á, trái ngược với những nỗ lực tách rời của phương Tây.
Trong bối cảnh cạnh tranh khốc liệt tại thị trường trong nước, chỉ riêng trong tháng 9, doanh số bán xe của BYD đã giảm 5,5% so với cùng kỳ năm trước. Điều này diễn ra sau khi lợi nhuận giảm 30% trong quý 2.
Sự sụt giảm doanh số và lợi nhuận của công ty phản ánh tình hình của nhiều nhà sản xuất ô tô Trung Quốc khác khi nhu cầu xe điện trong nước chậm lại. Nhưng điều này lại có ý nghĩa với thị trường châu Á nói chung.
Tương lai xe điện châu Á không phải là việc một quốc gia nào đó cạnh tranh với một quốc gia khác. Thay vào đó, nó là về sự hội nhập, liên kết, đầu tư nước ngoài, khả năng phục hồi của chuỗi cung ứng, liên doanh và hợp tác phi chính trị. Điều này trái ngược với xu hướng tách rời ở phương Tây, thể hiện qua lập trường của Mỹ và châu Âu về việc áp đặt thuế quan bảo hộ để ngăn chặn xe điện Trung Quốc, điều đã làm gián đoạn thị trường toàn cầu.
Xét đến động lực của ngành xe điện châu Á - được củng cố bởi chủ nghĩa thực dụng, sự phụ thuộc lẫn nhau và hội nhập - sự chậm lại của BYD cho thấy một sự điều chỉnh chứ không phải là một sự thoái lui.
Trong vài năm qua, các tập đoàn Trung Quốc như BYD đã hội nhập tốt vào các nền kinh tế khu vực châu Á nói chung, Đông Nam Á nói riêng, thành lập các nhà máy sản xuất xe điện và pin ô tô tại các quốc gia như Indonesia và Thái Lan - cho thấy các khoản đầu tư chung và nguồn cung ứng linh kiện xe điện của Trung Quốc đã vượt ra ngoài biên giới Trung Quốc như thế nào.
Đáng chú ý trong số các khoản đầu tư lớn của Trung Quốc là dự án trị giá 6 tỷ USD tại Indonesia của Contemporary Amperex Technology (CATL), nhà sản xuất pin xe điện lớn nhất thế giới, nhằm xây dựng một hệ sinh thái pin tích hợp - bao gồm mọi thứ, từ khai thác và chế biến niken đến sản xuất và tái chế pin.
Sự hợp tác này mang tính cộng sinh thay vì đối đầu, tận dụng tối đa nguyên liệu thô và các quy định thuận lợi của Indonesia với thiết kế, chuyên môn và phần mềm pin của Trung Quốc để xây dựng năng lực nội địa.
Dự án này kết nối chặt chẽ các công ty trong nước như công ty khai thác mỏ PT Aneka Tambang và Indonesia Battery Corporation - các đối tác trong liên doanh CATL - vào mạng lưới nhà cung cấp xe điện rộng lớn hơn, giúp họ tiếp cận các lợi ích tích lũy như chi phí sản xuất thấp hơn và tích hợp chuỗi cung ứng. Với việc xử lý nhanh chóng các vật liệu quan trọng như niken và sản xuất vật liệu pin như catốt, Indonesia sẽ có thể gia tăng giá trị cho chuỗi cung ứng xe điện khu vực, tạo việc làm và xuất khẩu các sản phẩm có giá trị cao thay vì nguyên liệu thô.
Trường hợp của Indonesia cũng cho thấy tiềm năng phát triển cộng hưởng có thể hiện thực hóa như thế nào khi các đối tác liên doanh hợp nhất vốn với các hiệu ứng nhân rộng tiềm năng, hiện thực hóa trong lĩnh vực xây dựng, hậu cần, xây dựng và bí quyết công nghệ.
Trong khi đó, Thái Lan đã phê duyệt một dự án trị giá hơn 1 tỷ USD của Công ty Điện tử Sunwoda của Trung Quốc để sản xuất xe điện và các loại pin khác tại Hành lang Kinh tế phía Đông của nước này, tạo cơ hội cho Thái Lan trở thành một nhân tố quan trọng trong chuỗi giá trị xe điện và nâng cao vai trò công nghiệp của mình.
Việt Nam cũng rất hoan nghênh khoản đầu tư của nhà sản xuất ô tô Trung Quốc Chery để thành lập một nhà máy xe điện trị giá 800 triệu USD tại tỉnh Thái Bình.
Không giống như ở Mỹ và châu Âu, ngành xe điện ở châu Á đang phát triển nhanh chóng nhờ vào nhiều thỏa thuận hợp tác.
Tháng trước, nhà sản xuất ô tô Malaysia Proton, do Tập đoàn Zhejiang Geely Holding của Trung Quốc sở hữu 49,9%, đã khánh thành nhà máy lắp ráp xe điện đầu tiên. Sự kiện này có ý nghĩa quan trọng trên nhiều phương diện. Nó phản ánh cam kết của Trung Quốc trong việc đầu tư vào năng lực sản xuất của Malaysia nhằm kích thích đổi mới sáng tạo trong nước và tạo việc làm tại địa phương, phù hợp với mục tiêu trở thành trung tâm sản xuất xe điện của Đông Nam Á của Malaysia. Điều này sẽ giúp xây dựng một chuỗi cung ứng xe điện mạnh mẽ và bền vững hơn trong khu vực trong bối cảnh kinh tế toàn cầu bất ổn.
Khi các khoản đầu tư vào xe điện của Trung Quốc đổ vào, các chính phủ khu vực đang chuẩn bị khuôn khổ pháp lý của mình để mang lại sự rõ ràng hơn, trái ngược hoàn toàn với những rào cản được đặt ra ở các nền kinh tế phương Tây.
Ví dụ, Malaysia đang hoàn thiện một cơ chế mới nhằm cung cấp một khuôn khổ thuế và ưu đãi minh bạch và hấp dẫn hơn để hỗ trợ sự phát triển của ngành công nghiệp xe điện. Những nỗ lực này làm rõ các ưu đãi cho các khoản đầu tư xe điện trong tương lai của Trung Quốc và khuyến khích các cam kết của Trung Quốc đầu tư vào hệ sinh thái địa phương và phát triển các nhà cung cấp địa phương.
Với sự hỗ trợ cấp nhà nước như vậy, tương lai của ngành công nghiệp xe điện châu Á dường như sẽ được xác định bởi sự gắn kết của các nền kinh tế trong việc theo đuổi mục tiêu chung là đa dạng hóa, phòng ngừa rủi ro và tích lũy lợi ích chung. Nói cách khác, tương lai xe điện của châu Á đang được cùng nhau xử lý thông qua số lượng ngày càng tăng các nhà máy bên ngoài biên giới Trung Quốc.
Bên cạnh đó, ngành công nghiệp xe điện đang phát triển nhanh chóng của châu Á sẽ ít mang tính cạnh tranh nhỏ nhặt mà sẽ thiên về sự cộng sinh của các thế mạnh và năng lực.
Nhiều quốc gia châu Á tiếp tục hưởng lợi từ các khoản đầu tư của Trung Quốc, cho phép các quốc gia giàu tài nguyên trong khu vực hưởng lợi từ sự hội nhập cao cấp trong nước. Điều này dẫn đến dòng vốn đổ vào lớn hơn và chuyển giao công nghệ cần thiết cho sản xuất xe điện và pin - xây dựng sự phụ thuộc lẫn nhau thay vì tách rời.
Với các khoản đầu tư từ Trung Quốc, châu Á có thể kỳ vọng vào một tương lai phát triển mạnh mẽ của xe điện. Sự trỗi dậy của xe điện Trung Quốc đang mở đường cho sự thống trị sản xuất xe điện trên toàn châu Á.
