Doanh số xe điện tăng trưởng mạnh trên toàn cầu
Theo dữ liệu từ công ty dữ liệu chuỗi cung ứng Benchmark Mineral Intelligence, doanh số bán xe điện ở Bắc Mỹ đã giảm 1% trong năm nay so với năm 2024. Sự sụt giảm này diễn ra khi Mỹ phải đối mặt với sự kết hợp của những thay đổi chính sách, thuế quan và những biến động trong chuỗi cung ứng trong năm nay.
Các giám đốc điều hành của các nhà sản xuất ô tô Mỹ đã liên tục gióng lên hồi chuông cảnh báo về doanh số bán hàng. Vào tháng 9, Giám đốc điều hành của Ford, Jim Farley, dự đoán rằng thị phần xe điện tại Mỹ sẽ giảm gần một nửa xuống còn khoảng 5% trong thời gian ngắn sắp tới.
Benchmark Mineral Intelligence cho rằng việc khoản tín dụng thuế 7.500 USD cho xe điện kết thúc vào tháng 9 là lý do khiến doanh số bán hàng "giảm sút" tại Mỹ, cùng với việc chính quyền của Tổng thống Trump nới lỏng các quy định dành cho các nhà sản xuất ô tô nhằm khuyến khích quá trình chuyển đổi sang xe điện và xe hybrid.
Tesla của Elon Musk đã trải qua một năm đầy khó khăn ở hầu hết các thị trường lớn nhất của mình, nhưng theo dữ liệu riêng biệt từ Cox Automotive, hãng đã vượt qua sự sụt giảm doanh số tháng 10 tốt hơn các đối thủ. Tuy nhiên, công ty sản xuất ô tô giá trị nhất thế giới đang phải chạy đua với thời gian để tránh năm thứ hai liên tiếp doanh số giảm.
Các nhà sản xuất xe điện khác của Mỹ cũng bị ảnh hưởng bởi nhu cầu giảm, với GM và Rivian đều thông báo sa thải nhân viên trong những tháng gần đây.
Theo số liệu của Benchmark Mineral Intelligence, doanh số bán xe điện toàn cầu đã tăng 21% so với năm ngoái.
"Nhìn chung, nhu cầu về xe điện vẫn ổn định, được hỗ trợ bởi sự mở rộng dòng sản phẩm và các chính sách khuyến khích bền vững trên toàn thế giới”, Charles Lester, chuyên gia quản lý dữ liệu của Rho Motion, công ty con của Benchmark đứng sau báo cáo này, cho biết.
Trên thực tế, doanh số bán xe điện đã tăng trưởng theo cấp số nhân do chi phí giảm, công nghệ được cải thiện và sự hỗ trợ của các chính phủ. Trên toàn cầu, 22% xe chở khách bán ra năm 2024 là xe điện. Con số này cao gấp 8 lần so với chỉ 5 năm trước đó.
Về tổng doanh số bán xe điện chở khách, Trung Quốc là quốc gia dẫn đầu, với 11,3 triệu chiếc vào năm 2024. Tiếp theo là Mỹ (1,5 triệu), Đức (570.000), Anh (550.000) và Pháp (450.000).
Tuy nhiên, bức tranh sẽ thay đổi khi xem xét doanh số bán xe điện như một phần của tổng doanh số bán ô tô. Điều này cho thấy rõ hơn quốc gia nào đang thành công nhanh nhất trong việc điện khí hóa thị trường ô tô của họ.
Theo Cơ quan Năng lượng Quốc tế (IEA), sáu quốc gia hàng đầu có thị phần bán xe điện cao nhất là Na Uy (xe điện chiếm 92% doanh số bán xe chở khách năm 2024), Thụy Điển (58%), Đan Mạch (56%), Phần Lan (50%), và Hà Lan và Trung Quốc (cùng ở mức 48%). Đáng chú ý, điều này đưa Trung Quốc trở thành quốc gia dẫn đầu cả về tổng số lượng và thị phần bán xe điện. Trong khi đó, Hoa Kỳ xếp hạng thấp hơn nhiều, với xe điện chỉ chiếm 10% doanh số bán xe chở khách.
Một số quốc gia đang phát triển với tỷ lệ sở hữu ô tô thấp không được dữ liệu của IEA nhắc tới nhưng được cho là đã chứng kiến sự tăng trưởng ấn tượng về xe điện trong vài năm qua. Một lý do quan trọng cho điều này là sự sẵn có của các loại xe điện giá cả phải chăng được nhập khẩu từ Trung Quốc. Ví dụ, các quốc gia như Ethiopia, Nepal và Sri Lanka đã chuyển từ hầu như không nhập khẩu xe điện cách đây 5 năm sang nhập khẩu xe điện chiếm phần lớn vào năm 2024.
Theo một ước tính, xe điện cần đạt từ 75% đến 95% doanh số bán xe chở khách vào năm 2030 để giúp hạn chế sự nóng lên toàn cầu ở mức 1,5 độ C (2,7 độ F) và ngăn chặn nhiều tác động có hại từ biến đổi khí hậu. Đây là một mục tiêu đầy tham vọng, và thế giới hiện đang đi chệch hướng để đạt được mục tiêu này. Nhưng như các quốc gia đã chứng minh, việc áp dụng nhanh chóng là hoàn toàn khả thi. Với sự hỗ trợ chính sách đúng đắn, thế giới vẫn có thể đạt được mục tiêu này.
Trong khi doanh số bán xe điện đã bắt đầu tăng tốc trong những năm khác nhau ở các quốc gia khác nhau, tất cả đều theo mô hình tăng trưởng "đường cong chữ S" tương tự. Đây là quỹ đạo điển hình cho việc áp dụng các công nghệ đổi mới. Khi một công nghệ đạt đến điểm bùng phát, ví dụ, khi xe điện trở nên rẻ hơn so với các phương tiện chạy bằng xăng hoặc dầu diesel truyền thống, quỹ đạo tăng trưởng sẽ cong lên. Cuối cùng, tốc độ tăng trưởng sẽ giảm dần khi công nghệ tiến gần đến mức bão hòa 100%. Ví dụ, Na Uy đã đạt đến giai đoạn chậm lại này khi xe điện chiếm hơn 90% doanh số bán xe chở khách. Sự tăng tốc ban đầu và sự chậm lại sau đó tạo thành một đường cong chữ S.
Các quốc gia khác cũng đã bắt đầu tăng trưởng nhanh chóng trong những năm gần đây: Thụy Điển, Đan Mạch, Phần Lan, Hà Lan và Trung Quốc là những quốc gia dẫn đầu khác về việc sử dụng xe điện sau Na Uy.
Ở mỗi quốc gia, một khi doanh số bán xe điện đạt 1%, tốc độ tăng trưởng đã tăng nhanh. Sự tăng tốc này diễn ra nhanh hơn ở một số nơi so với những nơi khác, nhưng nhìn chung đều theo mô hình đường cong chữ S.
Tỷ lệ doanh số bán xe điện tại EU, ở mức 21%, gần bằng mức trung bình toàn cầu. Tuy nhiên, xu hướng này đã chững lại trong vài năm qua khi các quốc gia như Đức và Pháp loại bỏ các chính sách hỗ trợ xe điện. Tăng trưởng dự kiến sẽ tiếp tục trong những năm tới vì các mục tiêu CO2 mới trên toàn EU sẽ có hiệu lực từ năm 2025 đến năm 2027.
Tại Mỹ, cứ 10 chiếc xe bán ra năm 2024 thì có 1 chiếc là xe điện, bằng khoảng một nửa mức trung bình toàn cầu. Doanh số bán hàng tăng trưởng trong năm 2024, nhưng không nhanh bằng những năm trước. Một phần nguyên nhân là do thị trường thiếu các loại xe thể thao đa dụng (SUV) điện giá cả phải chăng, trong khi SUV chiếm đến ba phần tư doanh số bán xe chở khách tại Mỹ. Việc bãi bỏ các khoản tín dụng thuế liên bang dành cho xe điện theo luật mới đây cũng có thể cản trở sự tăng trưởng của xe điện trong những năm tới.
