Elon Musk “tranh thủ” sức hút của bầu cử Mỹ để giúp Tesla như thế nào?

Cựu Tổng thống Donald J. Trump đã hứa, nếu ông tái đắc cử, sẽ xóa bỏ các chính sách của chính quyền Tổng thống Biden khuyến khích sử dụng và sản xuất ô tô điện. Tuy nhiên, một trong những người ủng hộ lớn nhất của ông là Elon Musk, giám đốc điều hành của Tesla, công ty sản xuất gần một nửa số xe điện được bán ra tại Mỹ. Ảnh: NYT.

Bất kể ông Trump có thực hiện lời đe dọa chống lại ô tô và xe tải chạy bằng pin hay không, thì một chính quyền Trump lần thứ hai vẫn có thể tốt cho Tesla và Musk, các chuyên gia về ô tô và chính trị cho biết.

Elon Musk đã chi hơn 75 triệu USD để hỗ trợ chiến dịch tranh cử của ông Trump và đang điều hành một nỗ lực vận động bỏ phiếu thay mặt cho cựu Tổng thống tại bang “tường xanh” Pennsylvania. Điều đó gần như chắc chắn sẽ giúp ông Musk có được sự tiếp cận cần thiết để quảng bá cho Tesla.

Nhưng ông Musk cũng sẽ phải đối mặt với khoảng cách lớn giữa danh sách mong muốn của ông tại Washington và chương trình nghị sự của ông Trump.

Mặc dù ông Musk hiếm khi thừa nhận điều đó, nhưng Tesla đã thực tế là “ngư ông đắc lợi” khi thu được hàng tỷ USD từ các chương trình do đảng Dân chủ bảo trợ như Tổng thống Biden mà ông Trump và những người Cộng hòa khác đã tuyên bố sẽ phá bỏ.

Tại Michigan, một tiểu bang chiến trường và là nơi có nhiều nhà máy sản xuất ô tô, chiến dịch tranh cử của ông Trump đã chạy các quảng cáo tuyên bố rằng Phó Tổng thống Kamala Harris, ứng cử viên tổng thống của đảng Dân chủ, muốn "chấm dứt tất cả các loại ô tô chạy bằng xăng" - một lập trường mà bà không đi theo.

Trong nhiệm kỳ Tổng thống trước của ông Trump, "một trong những điều đầu tiên ông ấy làm khi nhậm chức là cố gắng bãi bỏ các tiêu chuẩn về ô nhiễm của xe cộ và tấn công vào ô tô sạch và các quy định của thời ông Obama", Katherine Garcia, giám đốc Chiến dịch Giao thông sạch cho tất cả mọi người tại Sierra Club cho biết.

Về lý thuyết, ông Musk có thể đóng vai trò như một lực cản đối với những nỗ lực của đảng Cộng hòa nhằm loại bỏ các chương trình thúc đẩy ô tô điện. Nhưng vốn chính trị của ông sẽ hữu hạn, và ông có thể sử dụng ảnh hưởng của mình để nới lỏng sự giám sát của cơ quan quản lý đối với công nghệ tự lái của Tesla hoặc để bảo toàn các khoản tín dụng không khí sạch đã giúp Tesla tăng thêm hàng tỷ USD vào lợi nhuận ròng của Tesla.

Musk cũng sẽ phải quyết định xem có nên ưu tiên Tesla hay các doanh nghiệp khác của mình, như SpaceX, mà chính phủ liên bang phụ thuộc vào để phóng tên lửa. Danh sách các lợi ích kinh doanh của Musk liên quan đến chính phủ Mỹ là rất dài.

"Ông ấy sẽ không ủng hộ ông Trump nếu Musk không nghĩ rằng có lợi cho cho các công ty của mình", Will Rhind, giám đốc điều hành của GraniteShares, một công ty đầu tư cung cấp các quỹ tập trung vào Tesla, cho biết. "Rõ ràng là Musk đang đặt cược vì một lý do nào đó".

Tesla đã không trả lời các yêu cầu bình luận. Chiến dịch tranh cử của ông Trump đã trích dẫn một cuộc phỏng vấn gần đây trong đó ông Trump thừa nhận rằng ông và Musk "có đôi chút bất đồng về xe điện". Cựu Tổng thống cũng nói rằng ông sẽ chấm dứt "vào ngày đầu tiên" những gì ông gọi là lệnh bắt buộc sử dụng xe điện. Ông nói thêm, "chúng tôi muốn có xe điện, nhưng thực sự chúng tôi muốn có tất cả các loại xe".

Thực tế có một số vấn đề mà lợi ích của Tesla có thể đóng vai trò trong việc hoạch định chính sách trong chính quyền của ông Trump lần thứ hai.

Tín dụng không khí sạch

Cơ quan Bảo vệ Môi trường và California yêu cầu các nhà sản xuất ô tô phải đáp ứng các tiêu chuẩn về ô nhiễm hoặc mua tín dụng từ các công ty như Tesla vượt quá các tiêu chuẩn đó. Việc bảo toàn các tín dụng đó có thể là ưu tiên hàng đầu của Musk. Ảnh: NYT.

Trong quý thứ ba năm 2024, Tesla đã kiếm được 739 triệu USD, tương đương một phần ba lợi nhuận của công ty, từ việc bán tín dụng không khí sạch. Trong những năm qua, các khoản tín dụng đã giúp Musk đạt được các cột mốc tài chính trong một gói bồi thường giúp ông trở thành người giàu nhất thế giới.

Nhưng rất nhiều bên quan tâm muốn xóa bỏ các khoản tín dụng, không chỉ đảng Cộng hòa mà còn cả các nhà sản xuất ô tô khác không bán đủ ô tô điện để tuân thủ các tiêu chuẩn về ô nhiễm.

Trợ cấp sản xuất

Tesla cũng đã thu được hàng tỷ USD từ các chương trình liên bang được thiết kế để thưởng cho các nhà sản xuất sản xuất pin và xe điện. Các khoản trợ cấp có thể cắt giảm chi phí sản xuất một chiếc xe hàng trăm USD. Tesla, công ty sản xuất nhiều xe điện hơn các nhà sản xuất ô tô khác, có lẽ đã được hưởng lợi nhiều hơn các nhà sản xuất khác từ các khoản trợ cấp. Bộ Tài chính Mỹ không tiết lộ các công ty riêng lẻ nhận được bao nhiêu.

Nếu đảng Cộng hòa cố gắng xóa bỏ các khoản trợ cấp, các nhà sản xuất ô tô khác rất có thể sẽ tham gia cùng Musk để đấu tranh cho các khoản trợ cấp này. General Motors gần đây cho biết các ưu đãi của liên bang trị giá 800 triệu USD đã giúp công ty xây dựng các nhà máy sản xuất pin tại Mỹ.

Ngay cả một số quan chức được bầu của đảng Cộng hòa cũng có thể lập luận rằng chính phủ nên tiếp tục cung cấp tiền vì phần lớn hỗ trợ tài chính đã được chuyển đến các nhà máy ở Nam Carolina, Tennessee, Alabama, Texas và các tiểu bang khác do đảng Cộng hòa quản lý.

Một ví dụ điển hình là Ken Moore, thị trưởng Franklin, Tenn., ngay phía bắc Spring Hill, nơi tiền từ Washington đã giúp tài trợ cho một nhà máy sản xuất pin do G.M. và LG Energy Solution xây dựng. Ông Moore, một đảng viên Cộng hòa lãnh đạo hiệp hội thị trưởng Tennessee, cho biết trong một cuộc phỏng vấn rằng ông chưa sẵn sàng mua một chiếc ô tô điện, nhưng "chúng tôi chắc chắn chào đón những công việc này, tôi chắc chắn sẽ nói như vậy".

Quy định về xe tự lái

Musk đã đặt cược tương lai của Tesla vào công nghệ mà ông cho biết sẽ cho phép xe của ông tự lái mà không cần sự can thiệp của con người. Ảnh: NYT.

Nhưng đôi khi các cơ quan quản lý đã cản trở. Cục Quản lý An toàn Giao thông Đường bộ Quốc gia cho biết trong tháng này rằng họ đang điều tra xem hệ thống Tesla mà công ty gọi là "tự lái hoàn toàn (có giám sát)" có phải là nguyên nhân gây ra bốn vụ va chạm hay không, bao gồm một vụ khiến một người đi bộ tử vong.

Musk cũng có thể sử dụng sức hút của mình tại Nhà Trắng để cố gắng khiến các quan chức liên bang lùi bước. Tesla trước đây đã tiết lộ rằng Bộ Tư pháp cũng đang điều tra công nghệ lái xe tự động của mình.

Musk thậm chí còn có thể thúc đẩy một luật liên bang quản lý việc lái xe tự động để thay thế một loạt luật của tiểu bang. Đó sẽ là một trong những ưu tiên của ông nếu ông Trump giữ lời hứa bổ nhiệm Musk làm người đứng đầu một hội đồng "hiệu quả của chính phủ", ông Musk cho biết vào tuần trước.

Nhưng những nỗ lực trước đây nhằm thông qua luật lái xe tự động của liên bang đã thất bại tại Quốc hội do sự phản đối của các luật sư nguyên đơn, các chuyên gia an toàn và những người khác. Công ty phải đối mặt với hơn một chục vụ kiện của những người cho rằng họ bị thương nghiêm trọng hoặc mất đi các thành viên trong gia đình do lỗi trong phần mềm hỗ trợ người lái của Tesla. Tesla đang phản đối các khiếu nại và từ lâu vẫn khẳng định rằng phần mềm lái xe tự động của họ giúp xe của họ an toàn hơn.

Công đoàn

Nghiệp đoàn công nhân ngành ô tô Mỹ đang cố gắng tổ chức công nhân ở Tesla nhưng phải đối mặt với sự phản đối dữ dội từ Musk. Một tòa phúc thẩm liên bang đã phán quyết vào tuần trước rằng ông không đe dọa bất hợp pháp sẽ tước quyền chọn cổ phiếu của nhân viên nếu họ tham gia công đoàn, lật ngược quyết định của Ban quan hệ lao động quốc gia.

Musk có thể cảm thấy rất vui khi thấy đảng Cộng hòa xóa bỏ khoản tín dụng thuế giúp giảm chi phí thuê xe điện tới 7.500 USD. Tesla được hưởng lợi từ khoản tín dụng cho thuế, nhưng các đối thủ cạnh tranh của họ cần nó hơn nhiều, đặc biệt là các nhà sản xuất ô tô nước ngoài, như Hyundai và BMW, những hãng xe nhập khẩu không đủ điều kiện để được hưởng khoản tín dụng khi mua xe.

Tesla đã vận động hành lang chống lại khoản tín dụng cho thuê ở Washington và sẽ khá dễ dàng để ông Trump xóa bỏ nó nếu ông trở thành Tổng thống một lần nữa. Khoản tín dụng này phụ thuộc vào cách diễn giải hợp pháp của Bộ Tài chính.

Các quan chức tại Bộ Tài chính cho biết Đạo luật Giảm lạm phát rõ ràng cho phép tín dụng đối với xe thương mại, bao gồm cả xe ô tô và xe tải cho thuê. Nhưng một số nhà lập pháp như Thượng nghị sĩ Joe Manchin III, một người độc lập đến từ Tây Virginia, cho rằng những chiếc xe do cá nhân thuê để sử dụng cá nhân không nên được coi là xe thương mại.

Là người ủng hộ ông Trump, ông Musk có thể làm dịu đi sự ác cảm của đảng Cộng hòa đối với xe điện. Các cuộc khảo sát cho thấy đảng Dân chủ có khả năng mua xe chạy bằng pin cao hơn nhiều so với đảng Cộng hòa.

Nhưng Mike Murphy, một chính trị gia Cộng hòa lâu năm, giám đốc điều hành của Dự án Chính trị EV, một nhóm nhằm mục đích khiến những người bảo thủ chấp nhận những chiếc xe hơi và xe tải như vậy, lại không mấy lạc quan.