Màn hình cảm ứng: Dấu chấm hết của bảng điều khiển kỹ thuật số trên ô tô?

Từ việc chứa các đồng hồ analog thiết yếu như đồng hồ tốc độ và đồng hồ đo nhiên liệu, bảng điều khiển đã thay đổi đáng kể trong thế kỷ qua. Những năm 1980 và 1990 báo hiệu sự ảnh hưởng ngày càng tăng của công nghệ kỹ thuật số, và xu hướng này vẫn tiếp tục với tốc độ chóng mặt.

Sự gia tăng việc sử dụng xe điện (EV) là yếu tố then chốt cho sự thay đổi này. Ngoài ra, việc ưu tiên màn hình cũng mang lại một biện pháp tiết kiệm chi phí cho các nhà sản xuất. Dù là xe điện hay xe sử dụng động cơ đốt trong (ICE), bảng điều khiển xe hơi đều đã trải qua một cuộc cách mạng sâu sắc.

Số hóa quá nhanh

Tesla đã khởi xướng sự phát triển này và đẩy nó lên một tầm cao mới với bản nâng cấp của Model 3, khi hãng loại bỏ hoàn toàn cần số. Điều này tỏ ra rất bất tiện trong việc lái xe hàng ngày và kể từ đó đã được đảo ngược.

Việc Tesla áp dụng một môi trường gần như hoàn toàn kỹ thuật số đã thúc đẩy thiết kế ô tô truyền thống phát triển theo hướng hiện đại và tạo ra sức ảnh hưởng to lớn. Trong 15 năm qua, các nhà sản xuất lớn bao gồm Hyundai, BMW, Mercedes-Benz và Volkswagen (VW) đã đi theo xu hướng này. Tuy nhiên, khi màn hình lớn hơn và các yếu tố kỹ thuật số bắt đầu chiếm ưu thế, sự thay đổi này tỏ ra quá cấp tiến đối với một số khách hàng.

Nhiều người mua, đặc biệt là trên thị trường xe cũ, mới bắt đầu quen với màn hình cảm ứng cho các chức năng cơ bản. Đột nhiên, hầu hết các chức năng 'nhỏ' như thông tin giải trí, sưởi ấm, thông gió, điều hòa không khí và ghế sưởi, đều chỉ có thể truy cập thông qua menu màn hình cảm ứng. Đối với người lái, đây là một bước đi quá xa, quá nhanh.

Hyundai nổi lên là một trong những nhà sản xuất lớn đầu tiên thay đổi cách tiếp cận số hóa. Ban đầu, nhà sản xuất ô tô Hàn Quốc đã áp dụng rộng rãi màn hình cảm ứng, thậm chí còn tích hợp chúng vào vô lăng trong một mẫu xe ý tưởng.

“Khi chúng tôi tích hợp màn hình thông tin giải trí vào xe, chúng tôi cũng đã thử sử dụng các nút điều khiển dựa trên màn hình cảm ứng, và mọi người không thích điều đó”, Ha Hak-soo, phó chủ tịch thiết kế Bắc Mỹ của Hyundai, thừa nhận, theo InsideEVs.

Sự chuyển hướng của Hyundai đã được thể hiện rõ trên Tucson phiên bản nâng cấp. Bản nâng cấp năm 2024 đã bổ sung cần điều khiển cảm ứng cho chiếc SUV, cùng với các nút xoay vật lý để điều hòa không khí. Đây là một chủ đề được phản ánh trên các mẫu xe điện anh em như Ioniq 5 và Ioniq 6.

Tuy nhiên, vấn đề thực sự không phải là liệu quá trình số hóa có quá nhanh hay không, mà là mức độ hợp lý và hữu dụng của nó. Một số chức năng đã được chuyển sang màn hình chủ yếu vì lý do chi phí. Điều này đôi khi không hữu ích cho khả năng sử dụng thực tế. Số hóa chỉ có ý nghĩa khi nó thực sự cải thiện trải nghiệm của người lái.

Những tên tuổi lớn đang dần chuyển đổi

Magnus Östberg, giám đốc phần mềm tại Mercedes-Benz, chia sẻ với Autocar rằng dữ liệu cho thấy các nút bấm vật lý tốt hơn. Đánh giá thẳng thắn này gợi ý về những xu hướng rộng hơn và tinh tế hơn nhiều. Östberg đã vạch ra tầm nhìn về sự cân bằng giữa các nút điều khiển vật lý và một môi trường được định nghĩa bằng phần mềm, dựa trên dữ liệu.

Volkswagen (VW) là một nhân tố đáng chú ý trong xu hướng chuyển đổi sang nội thất kỹ thuật số. Thương hiệu này đã vấp phải sự chỉ trích sau khi ra mắt vô lăng cảm ứng điện dung và thanh trượt cảm ứng vào năm 2019. Điều này tập trung vào các mẫu xe bao gồm Golf Mk8 và dòng xe điện ID. Nó thậm chí còn được áp dụng cho các mẫu xe Ford dựa trên nền tảng MED của VW, chẳng hạn như Ford Explorer.

Những lời chỉ trích tập trung vào việc nhập liệu nhầm lẫn và khó sử dụng các nút điều khiển cảm ứng, đã nhanh chóng trở thành tiêu điểm trên các mặt báo về ngành ô tô. Năm nay, Thomas Schäfer, CEO của Volkswagen, đã xác nhận sự trở lại của các nút bấm vật lý trên vô lăng trên các mẫu xe VW.

Đây là điều mà nhà sản xuất ô tô đã nhấn mạnh sẽ tiếp tục trên các mẫu xe tương lai. Điều này bao gồm việc cung cấp trải nghiệm kỹ thuật số "hỗ trợ người lái, thay vì cạnh tranh sự chú ý". VW tiết lộ rằng nội thất trong tương lai sẽ kết hợp "sự rõ ràng về xúc giác với hỗ trợ kỹ thuật số thông minh. Vật lý ở những nơi cần thiết, và kỹ thuật số ở những nơi cần gia tăng giá trị".

"Mục tiêu của chúng tôi là làm cho mọi tương tác trong một chiếc VW trở nên tự nhiên ngay lập tức", Andreas Mindt, giám đốc thiết kế thương hiệu Volkswagen, chia sẻ. "Khách hàng đã cho chúng tôi biết rõ những gì họ mong đợi: điều khiển trực quan, các nút bấm vật lý thiết yếu và các chức năng kỹ thuật số hỗ trợ chứ không phải gây choáng ngợp. Sự cân bằng giữa độ rõ nét khi chạm và công nghệ thông minh chính là nền tảng cho nội thất tương lai của chúng ta.

An toàn quyết định thiết kế?

Chương trình Đánh giá xe mới Châu âu (Euro NCAP) gần đây đã tập trung vào các mối lo ngại về an toàn liên quan đến sự phổ biến của công nghệ kỹ thuật số và màn hình cảm ứng. Từ tháng 1 năm 2026, xếp hạng an toàn năm sao đáng mơ ước chỉ có thể đạt được thông qua việc triển khai các yếu tố vật lý nổi bật.

Những yếu tố này bao gồm các nút điều khiển vật lý cho năm chức năng quan trọng bao gồm đèn báo rẽ, đèn báo nguy hiểm, còi, cần gạt nước kính chắn gió và hệ thống khẩn cấp eCall. Điều này báo hiệu một cột mốc quan trọng trong cách các nhà sản xuất tiếp cận sự cân bằng giữa kỹ thuật số và vật lý trong xe.

Các quy tắc cập nhật nhấn mạnh hơn nhiều vào sự tham gia an toàn của người lái và khả năng vận hành các chức năng thiết yếu với sự phân tâm tối thiểu. Sự phát triển này không chỉ được thúc đẩy bởi các giao thức an toàn, mà còn bởi thực tế đơn giản là các nút bấm vật lý thường mang lại khả năng sử dụng tốt hơn trong các tình huống lái xe năng động.

Mặc dù không mang tính ràng buộc pháp lý, xếp hạng của Euro NCAP cung cấp một công cụ tiếp thị mạnh mẽ, định hướng các xu hướng an toàn ô tô rộng hơn.

Các nhà sản xuất hướng đến mức độ an toàn cao nhất sẽ cần phải thiết kế lại các nút điều khiển vật lý được bố trí hợp lý cho các chức năng chính, được hỗ trợ bởi các lệnh thoại giúp giảm thiểu sự phân tâm và gia tăng giá trị. Kết quả có thể đạt được là một cách tiếp cận cân bằng hơn trong những năm tới. Giao diện kỹ thuật số là cần thiết, nhưng các nút điều khiển vật lý lại cần thiết cho sự an toàn và vận hành trực quan.

Giá trị sau sử dụng

Tính dễ sử dụng luôn là yếu tố quan trọng khi nói đến các nút điều khiển trong buồng lái. Tất nhiên, vị trí và chức năng thực tế sẽ khác nhau tùy theo từng mẫu xe, nhưng hầu hết người mua đã lái xe trong ba hoặc bốn năm, hoặc ngày càng dài hơn, vì vậy họ sẽ sớm nhận ra những thay đổi trên chiếc xe “mới” của mình.

Tuy nhiên, tính dễ sử dụng và khả năng tiếp cận sẽ ảnh hưởng đến ấn tượng ban đầu, và những hệ thống có vẻ quá phức tạp có thể gây khó chịu lúc đầu, điều này sẽ ảnh hưởng đến khả năng bán hàng và tác động đến xe cũ đã qua sử dụng.

Ngoài ra, nhu cầu về chức năng kỹ thuật số khác nhau trên toàn thế giới. Nhiều nhà sản xuất xe điện Trung Quốc có xu hướng chuẩn hóa buồng lái. Điều này tạo ra một diện mạo đồng nhất giữa các thương hiệu, làm giảm tính cá nhân.

Kết quả là một hình thức đơn điệu khiến các thương hiệu khó tạo ra sự khác biệt. Giờ đây, các nhà sản xuất cần tìm lại bản sắc gia đình rõ ràng hơn bên trong chiếc xe. Một buồng lái đặc biệt có thể quan trọng đối với nhận thức thương hiệu như thiết kế ngoại thất.

Không gian cho sự khác biệt

Có một số không gian cho sự khác biệt ở châu Âu, và các nút điều khiển vật lý có thể giúp định hình điều này. Các thương hiệu cao cấp tiếp tục khám phá một cách tiếp cận riêng biệt và cá nhân hóa hơn đối với thiết kế buồng lái. Đối với nhiều nhà sản xuất thiết bị gốc (OEM) châu Âu, các nút điều khiển vật lý có thể truyền tải cảm giác sang trọng và tinh tế, củng cố bản sắc thương hiệu. Các nút bấm chất lượng cao mang lại độ chính xác, phản hồi và cảm giác chạm mà màn hình cảm ứng không thể tái tạo được.

Tính thẩm mỹ gọn gàng hơn và trải nghiệm người dùng được nâng cao có vẻ là động lực rõ ràng cho một nội thất được đơn giản hóa. Tuy nhiên, đây không phải là yếu tố quan trọng nhất. Sự chuyển dịch sang giao diện kỹ thuật số được thúc đẩy đáng kể bởi các nhu cầu chiến lược và kinh tế.

Việc hợp lý hóa nhiều chức năng sang chế độ kỹ thuật số có thể thay thế nhiều thành phần có dây và được sản xuất. Điều này cuối cùng có thể giảm bớt nhu cầu về vật liệu và nhu cầu chuỗi cung ứng rộng hơn.

Cùng với điều này, số hóa đã thúc đẩy sự ra đời của các bản cập nhật qua mạng (OTA). Đây là một phương tiện khác để tiết kiệm chi phí, giảm nhu cầu triệu hồi và đơn giản hóa việc nâng cấp hoặc sửa lỗi tính năng.

Các chuyên gia cho rằng điều này sẽ không thay đổi trong tương lai vì người lái xe vẫn cần phải ưu tiên tập trung vào quá trình lái xe và điều tiết giao thông, chứ không phải bị phân tâm khi cố gắng điều chỉnh trên menu cảm ứng.