Sản xuất tại Trung Quốc, hàng loạt nhà sản xuất bị EU điều tra chống trợ cấp

Hoàng Lâm

28/09/2023

Theo thông tin từ một quan chức thương mại cấp cao nhất của Brussels, Tesla và các nhà sản xuất ô tô châu Âu xuất khẩu từ Trung Quốc sang Liên minh châu Âu sẽ nằm trong cuộc điều tra của khối này về việc liệu ngành công nghiệp xe điện của nước này có nhận được trợ cấp không công bằng hay không.

Ủy ban Châu Âu đã mở một cuộc điều tra về việc có nên áp dụng thuế quan trừng phạt để bảo vệ các nhà sản xuất EU trước hàng nhập khẩu xe điện rẻ hơn của Trung Quốc.

Phó chủ tịch điều hành EU Valdis Dombrovskis cho biết cuộc điều tra không chỉ giới hạn ở xe điện của các thương hiệu Trung Quốc.

Ông Dombrovskis nói với Financial Times: “Đó cũng có thể là xe của các nhà sản xuất khác nếu họ nhận được trợ cấp”.

Thực tế, Tesla xuất khẩu Model 3 sang châu Âu từ nhà máy ở Thượng Hải, Renault xuất khẩu Dacia Spring EV sang châu Âu từ Trung Quốc, BMW xuất khẩu iX3 EV do Trung Quốc sản xuất sang châu Âu và một số mẫu Volvo cũng như mẫu Polestar bán ở châu Âu được sản xuất tại Trung Quốc.

Trong quá trình thu thập bằng chứng dẫn đến thông báo của EU trong tháng này về cuộc điều tra chống trợ cấp đối với xe điện của Trung Quốc, Tesla là một trong những công ty được cho là có khả năng được hưởng lợi, một số nguồn tin quen thuộc với vấn đề này nói với Bloomberg.

Mục đích cuộc điều tra của EU sẽ là để xác định xem liệu Trung Quốc có trợ cấp cho Tesla và các nhà sản xuất trong nước bao gồm BYD, SAIC Motor và Nio hay không và ở mức độ nào, đồng thời thực hiện mọi biện pháp đối phó cần thiết để tạo sân chơi bình đẳng cho ngành công nghiệp EU.

Tesla bắt đầu xuất khẩu những chiếc sedan Model 3 được sản xuất tại nhà máy ở Thượng Hải vào cuối năm 2020, chưa đầy một năm sau khi bắt đầu sản xuất tại nhà máy ô tô đầu tiên bên ngoài nước Mỹ. Đến tháng 7 năm 2021, Tesla coi cơ sở này là trung tâm xuất khẩu xe chính của mình.

Theo một điều tra của Schmidt Automotive Research, trong bảy tháng đầu tiên, Tesla đã bán được khoảng 93.700 xe do Trung Quốc sản xuất trên khắp Tây Âu, chiếm khoảng 47% tổng lượng xe giao hàng của hãng. Nhà xuất khẩu xe điện lớn nhất tiếp theo từ Trung Quốc sang châu Âu là MG của SAIC, với khoảng 57.500 lượt đăng ký.

Tesla thực tế đã được hưởng những đặc quyền ở Trung Quốc mà các công ty quốc tế khác phải vật lộn mới có được, trong đó đáng chú ý nhất là việc chính phủ Trung Quốc cho phép họ sở hữu toàn bộ hoạt động trong nước thay vì phải chia sẻ quyền giám hộ với một đối tác liên doanh địa phương.

Nhà máy Tesla ở Thượng Hải, Trung Quốc.

Giảm thuế, cho vay lãi suất thấp và các hình thức hỗ trợ khác đã giúp biến Trung Quốc thành thị trường quan trọng nhất của Tesla bên ngoài Mỹ.

Những hình thức hỗ trợ này và các hình thức hỗ trợ khác mà Trung Quốc cung cấp cho các nhà sản xuất trong nước, bao gồm tín dụng từ các ngân hàng quốc doanh, cung cấp vốn từ quỹ đầu tư nhà nước, và các điều khoản về đất đai và điện, hiện đang nằm dưới sự giám sát của EU. Các nhà sản xuất ô tô Trung Quốc cũng được hưởng lợi từ trợ cấp trong các lĩnh vực liên quan trong chuỗi giá trị, bao gồm pin và phần mềm.

Cuộc điều tra của EU có khả năng sẽ định hình lại động lực cạnh tranh ở châu Âu, thị trường xe điện lớn thứ hai thế giới, sau Trung Quốc.

Cả hai bên đều có nhiều lý do để tiến hành một cách thận trọng: Trong khi EU có nguy cơ khiến các nhà sản xuất của mình bị trả đũa, thì khối này lại là điểm đến xuất khẩu hấp dẫn nhất đối với các công ty Trung Quốc có năng lực sản xuất dư thừa.

BMW và Renault liên doanh với các nhà sản xuất Trung Quốc. Người phát ngôn của BMW đã không trả lời ngay lập tức yêu cầu bình luận và đại diện của Renault cũng không có bình luận nào liên quan.

Sau khi thu thập bằng chứng ban đầu làm cơ sở cho việc tiến hành cuộc điều tra, EU hiện đang tìm cách tham khảo ý kiến của các cơ quan hữu quan - kể cả ở Trung Quốc - và các công ty để xác định mức độ trợ cấp có thể làm giảm giá trị của các nhà sản xuất EU, nếu có.

Trong các cuộc điều tra gần đây về các lĩnh vực khác như xe đạp điện và cáp quang, EU đã phát hiện ra mức trợ cấp dao động từ 4% đến 17%, những người quen thuộc với phát hiện này cho biết.

Bất kỳ mức độ lợi thế nào cũng đều quan trọng trong ngành công nghiệp ô tô có tỷ suất lợi nhuận thấp, ngành mà Châu Âu đang ngày càng gây áp lực buộc phải điện khí hóa như một phần của các sáng kiến Thỏa thuận Xanh rộng lớn hơn.

EU đã thông qua các tiêu chuẩn vào đầu năm nay yêu cầu các nhà sản xuất cắt giảm 55% lượng khí thải CO2 từ ô tô chở khách mới vào năm 2030 và chỉ cho phép bán ô tô không phát thải sau năm 2035.

Ở châu Âu đang có lo ngại rằng các công ty của họ đã tụt hậu so với Tesla và các công ty Trung Quốc về công nghệ xe điện và pin, đe dọa khả năng tồn tại của ngành công nghiệp ô tô của EU, nơi cung cấp gần 14 triệu việc làm trực tiếp và gián tiếp.

Các doanh nghiệp châu Âu đã nêu lên mối lo ngại về khả năng trả đũa và tranh chấp ăn miếng trả miếng nảy sinh từ cuộc điều tra xe điện. Nhiều lo ngại cho rằng Bắc Kinh có thể đáp trả theo nhiều cách, chẳng hạn như cắt giảm khả năng tiếp cận thị trường rộng lớn của mình, kể cả trong các lĩnh vực không liên quan, hoặc hạn chế xuất khẩu những nguyên liệu thô quan trọng mà các nhà sản xuất châu Âu phụ thuộc vào.

Tranh chấp về xe điện đã được đề cao trong chương trình nghị sự trong chuyến đi gần đây của người đứng đầu thương mại EU tới Trung Quốc. Valdis Dombrovskis, phó chủ tịch điều hành của Ủy ban châu Âu, đã tìm cách ổn định mối quan hệ và hạn chế hậu quả từ cuộc điều tra, mà Bắc Kinh gọi là “một hành động bảo hộ trắng trợn”.