Tesla có thể duy trì vị thế là công ty nghìn tỷ USD chỉ với 2 mẫu xe điện?

Năm ngoái, hơn 95% doanh số toàn cầu của Tesla chỉ đến từ hai mẫu xe Model 3 và Model Y. Hai mẫu xe này đã thúc đẩy tăng trưởng của công ty trong gần một thập kỷ. Tuy nhiên, thị trường đang thay đổi. Tăng trưởng nhu cầu đang chậm lại, các đối thủ cạnh tranh đang bắt kịp và phản ứng của Tesla là giảm giá mạnh mẽ, với hy vọng rằng doanh số có thể bù đắp biên lợi nhuận.

Việc ra mắt Model Y Standard, với giá 39.990 USD tại Mỹ và 39.990 euro tại Đức, là dấu hiệu rõ ràng nhất cho chiến lược mới đó. Việc hạ thấp mức giá cho mẫu xe quan trọng nhất của hãng là một động thái phòng thủ, khi Tesla đang nỗ lực giữ vững vị thế trước BYD trong cùng phân khúc SUV điện cỡ trung vốn từng được coi là bất khả xâm phạm đối với công ty của Elon Musk.

Sealion 7 của BYD trong khi đó là một trong những đối thủ cạnh tranh trực tiếp nhất với Model Y trên thị trường. Xét về cả hiệu suất lẫn tính thực dụng, Sealion 7 vẫn giữ vững vị thế của mình, với phạm vi hoạt động lên đến 456 km, khả năng tăng tốc từ 0 đến 60 dặm/giờ trong khoảng 4,5 giây và nội thất cao cấp với phong cách tối giản.

Model Y Standard có phạm vi hoạt động khoảng 516 km và khả năng tăng tốc từ 0 đến 60 dặm/giờ trong 6,8 giây, đồng thời cho phép tiếp cận mạng lưới trạm sạc Supercharger rộng lớn của Tesla. Tuy nhiên, tại các thị trường xuất khẩu, Sealion 7 lại có giá cao hơn. Với mức giá khởi điểm khoảng 60.000 USD tại Anh, hiện tại mẫu xe này đắt hơn ít nhất 30% so với mẫu Model Y mới của Tesla tại lục địa châu Âu.

Điều này đánh dấu một sự đảo ngược vai trò đáng kinh ngạc. Tesla từng là thương hiệu cần phải chứng minh mức giá cao cấp của mình khi BYD leo lên bảng xếp hạng thị phần. Hiện BYD phải đối mặt với sự giám sát tương tự. Lợi thế về chi phí, chuỗi cung ứng tích hợp theo chiều dọc và pin lithium sắt phosphate dạng phiến mang lại cho BYD lợi thế mạnh mẽ về vật liệu.

Theo S&P Global Mobility, chi phí của những loại pin này tại Trung Quốc đã giảm xuống còn 52 USD/Kwh vào năm ngoái. Tuy nhiên, BYD phải chịu chi phí vận chuyển cao hơn, việc điều chỉnh quy định và sự phức tạp trong đóng gói pin. Khi Tesla thu hẹp khoảng cách chi phí, sức mạnh định giá của họ đang bắt đầu nghiêng về phía thị trường có lợi cho họ.

Sau khi giảm giá vào năm 2023, lượng xe giao hàng của Tesla đã tăng 38% so với cùng kỳ năm trước, đạt 1,81 triệu xe trong năm đó. Ngay cả khi tính đến những thách thức về danh tiếng mà thương hiệu phải đối mặt trong những năm gần đây do những tranh cãi của Musk, kinh nghiệm đó cho thấy việc giảm giá của Tesla có thể bổ sung thêm khoảng 300.000 xe vào nhu cầu hàng năm trên toàn bộ dòng sản phẩm của mình.

Đối với BYD, vốn đang phát triển mạnh mẽ trong bối cảnh cạnh tranh giá cả khốc liệt tại Trung Quốc, thời điểm này khá bấp bênh. Việc áp dụng mức giá mới của Tesla sẽ gây áp lực lên biên lợi nhuận của các mẫu xe Sealion, vốn đã trở thành dòng xe bán chạy thứ hai của BYD vào tháng trước.

Việc tích hợp theo chiều dọc của BYD mang lại một số lợi thế, nhưng không đủ để tránh khỏi sự cạnh tranh gay gắt hơn. Quy mô toàn cầu lớn hơn và mạng lưới phân phối rộng khắp của Tesla cho phép công ty hấp thụ những áp lực đó dễ dàng hơn.

Đó có thể là tin tốt cho Tesla trong ngắn hạn, nhưng nó đặt ra những câu hỏi sâu sắc hơn về định giá của công ty. Giá trị thị trường 1,4 nghìn tỷ USD của công ty, gấp hơn 10 lần so với BYD, được xây dựng dựa trên lời hứa về biên lợi nhuận vượt trội, mà việc giảm giá chắc chắn sẽ làm giảm biên lợi nhuận.

Biên lợi nhuận gộp của Tesla đạt khoảng 17% trong quý 2 năm nay, với doanh số bán ô tô chiếm khoảng 3/4 tổng doanh thu. Con số này thấp hơn đáng kể so với quý IV năm 2021 khi biên lợi nhuận gộp mảng ô tô của hãng, không bao gồm các khoản tín dụng theo quy định, đạt gần 30%.

Trên thực tế giá trị của Tesla không chỉ giới hạn ở xe điện. Công ty này còn là một công ty AI, nhà cung cấp năng lượng và nhà tiên phong trong lĩnh vực robot. Những câu chuyện về tiềm năng tăng trưởng của những công ty này cùng các khoản đầu tư đã giúp thúc đẩy giá cổ phiếu giao dịch ở mức hơn 200 lần thu nhập dự phóng.

Những tham vọng đó là có thật, nhưng hiện tại, phần lớn dòng tiền của công ty vẫn đến từ việc bán hai mẫu xe điện. Cả hai mẫu xe này hiện đang phải đối mặt với các đối thủ đáng gờm, có thể sánh ngang với Tesla về hiệu suất và ngày càng ngang bằng về thiết kế.

Việc Tesla giảm giá chứng tỏ công ty vẫn có thể định hình xu hướng cho ngành công nghiệp xe điện. Tuy nhiên, chúng cũng bộc lộ những hạn chế trong mô hình kinh doanh hiện tại. Công ty từng biến xe điện thành biểu tượng địa vị giờ đây phải làm cho chúng có giá cả phải chăng để duy trì khả năng cạnh tranh. Định giá của công ty sẽ cần phải thích ứng với thực tế mới này.