Thách thức của ngành ô tô châu Á khi ông Trump tái đắc cử

Lê Vũ

08/11/2024

Thị trường Mỹ đã đón chào chiến thắng của Tổng thống đắc cử Donald Trump với sự hân hoan. Nhưng tại Châu Á, tâm trạng nhà đầu tư dường như không mấy vui vẻ. Thị trường chứng khoán Châu Á không có biến động vào thứ Năm tuần này nhưng một số cổ phiếu blue-chip đã lao dốc với việc bán tháo cổ phiếu các ngành liên quan đến ô tô, đặc biệt là xe điện và pin.

Tương lai của doanh số bán ô tô điện là mối quan tâm chính của thị trường toàn cầu. Ông Trump đã nói rằng nếu được bầu lại, ông sẽ chấm dứt ngay ngày đầu tiên, cái mà ông gọi là nhiệm vụ bán xe điện để cứu ngành công nghiệp ô tô Mỹ khỏi "sự xóa sổ hoàn toàn".

Chiến thắng của ông Trump mang lại khả năng cao hơn là cắt giảm trợ cấp hiện tại cho các nhà sản xuất pin xe điện và ít ưu đãi thuế liên bang hơn cho người mua xe điện. Phó tổng thống đắc cử JD Vance đã ủng hộ việc chuyển đổi mục đích sử dụng các khoản tín dụng đó cho xe chạy bằng xăng.

Các nhà sản xuất xe điện và pin là một trong những bên hưởng lợi lớn nhất từ nỗ lực thúc đẩy mạnh mẽ quá trình chuyển đổi sang xe điện của chính quyền Tổng thống Biden. Mục tiêu hiện tại của Mỹ có nghĩa là khoảng hai phần ba trong số tất cả ô tô và xe tải mới được bán sẽ cần phải là xe điện vào năm 2032. Điều đó có nghĩa là nhu cầu chưa từng có đối với hàng triệu xe và pin mới trong những năm tới. Theo dự báo của Goldman Sachs, doanh số bán xe điện dự kiến sẽ đạt khoảng 73 triệu chiếc vào năm 2040 với 14 triệu chiếc được bán riêng tại Mỹ.

Đối với các nhà sản xuất ô tô Trung Quốc đang phải đối mặt với thị trường bão hòa trong nước, cơ hội thâm nhập vào thị trường béo bở như Mỹ chắc chắn sẽ giảm đi khi ông Trump nhậm chức. Cổ phiếu của các nhà sản xuất ô tô Trung Quốc bao gồm BYD, Li Auto và Nio đã giảm trong những ngày gần đây là bằng chứng phản ánh những lo ngại này.

Nhưng trong khi các nhà sản xuất Trung Quốc bán nhiều xe điện và pin hơn về mặt khối lượng toàn cầu, thì thị phần của họ trên thị trường ô tô Mỹ lại không đáng kể so với các đối thủ Nhật Bản và Hàn Quốc. Cổ phiếu của các nhà sản xuất pin xe điện Hàn Quốc là Samsung SDI và LG Energy Solution đã giảm 1/10 kể từ khi kết quả bầu cử được công bố.

Các nhà sản xuất ô tô của hai quốc gia này, vốn đã gặp khó khăn khi tình trạng mất việc làm và lợi nhuận giảm mạnh của Nissan cũng có nhiều rủi ro. Kim ngạch xuất khẩu ô tô của Hàn Quốc và Nhật Bản sang Mỹ năm ngoái lần lượt vượt quá 32 tỷ USD và 40 tỷ USD. Mỹ hiện là thị trường xuất khẩu ô tô lớn nhất của cả hai quốc gia.

Ông Trump thường xuyên tuyên bố sẽ tăng thuế đối với ô tô mới từ Trung Quốc, Châu Âu và Mexico. Mexico, nơi các nhà sản xuất ô tô Nhật Bản bao gồm Nissan đã thành lập các trung tâm sản xuất, là một vấn đề cụ thể. Ví dụ, Honda sản xuất khoảng 200.000 ô tô tại Mexico hàng năm, trong đó có khoảng 160.000 chiếc được vận chuyển đến Mỹ.

Điều đó khiến họ phải chịu mức thuế quan tăng. Ông Trump đã cam kết tăng mạnh thuế quan đối với hàng nhập khẩu lên tới 20% đối với hàng hóa từ các quốc gia khác ngoài Trung Quốc và thậm chí còn đề xuất áp thuế quan cao hơn 200% đối với xe nhập khẩu từ Mexico. Quá trình định giá rủi ro bảo hộ gia tăng trong các lĩnh vực này hầu như vẫn chưa bắt đầu.

Các nhà phân tích cho biết ông Trump có thể sử dụng các quyền hành pháp bao gồm Đạo luật Quyền lực Kinh tế Khẩn cấp quốc tế (IEEPA), cho phép tổng thống Mỹ ứng phó với các trường hợp khẩn cấp thông qua các biện pháp kinh tế, để hành động ngay sau khi nhậm chức vào ngày 20 tháng 1 sắp tới. Ảnh: Getty.

"Ông ấy là người sẽ thực hiện những gì ông ấy nói", Everett Eissenstat, cựu cố vấn thương mại của ông Trump cho biết. "Ông ấy đã minh bạch về cách ông ấy sẽ sử dụng thuế quan và ông ấy đã giành chiến thắng trong cuộc bầu cử. Vì vậy, thật khó để tranh luận rằng người dân Mỹ không muốn điều đó".

"Các đối tác thương mại của chúng tôi cần phải nghiêm túc xem xét các kế hoạch tăng thuế quan của ông Trump", Wendy Cutler, phó chủ tịch của Viện Chính sách Hiệp hội Châu Á đồng quan điểm.

Dmitry Grozoubinski, cựu đàm phán viên của Tổ chức Thương mại Thế giới, cho rằng ông Trump sẽ sử dụng đòn bẩy của mình với tư cách là Tổng thống của một quốc gia thường được gọi là "người tiêu dùng cuối cùng" của thế giới.

Chi tiêu của người tiêu dùng Mỹ đã tăng trưởng mạnh mẽ ngay sau khi đại dịch Covid-19 bùng phát và giúp thúc đẩy tăng trưởng hàng năm lên gần 3% trong quý 3 năm nay.

Grozoubinski cho biết: "Đối mặt với việc mất quyền tiếp cận Mỹ, động lực tăng trưởng toàn cầu, các nhà lãnh đạo sẽ đàm phán nhượng bộ, hoặc đáp trả để mang lại ít nhất một số đòn bẩy của riêng họ trên bàn đàm phán. Nhưng khả năng họ sẽ đàm phán".

Adam Posen, chủ tịch Viện Kinh tế Quốc tế Peterson, nhận định Mỹ có thể "trích xuất một cách đáng tin cậy những gì họ muốn" mà không phải thực hiện những gì ông Trump đã nói, thì đó sẽ là "một kết quả tốt cho Mỹ trong ngắn hạn". Nhưng ông cảnh báo rằng một khi thuế quan được áp dụng, "sẽ rất khó để gỡ bỏ chúng. Những quyết định được đưa ra trong vài tuần đầu tiên sau khi chính quyền vào cuộc về mức độ quyết liệt trong việc áp dụng thuế quan có thể cũng sẽ là những quyết định lâu dài".