Xe điện trước cơ hội bật cao trong thị trường đại chúng toàn cầu năm 2023

Hoàng Lâm

19/12/2022

Năm 2022 là năm không mấy vui vẻ với các nhà đầu tư đã rót tiền vào Tesla Inc và các công ty khởi nghiệp xe điện đối thủ với hy vọng bắt chước thành công của Giám đốc điều hành Tesla, Elon Musk.

Khi lãi suất tăng và thị trường tài chính quay cuồng, cổ phiếu của nhiều công ty khởi nghiệp EV giảm. Rivian Automotive Inc, công ty nổi tiếng có giá trị thị trường cao hơn Ford Motor Co ngay sau khi niêm yết vào năm 2021, đã mất hơn 70% giá trị trong năm qua.

Các công ty khởi nghiệp EV khác còn tệ hơn. Nhà sản xuất xe van điện Arrival cảnh báo họ có thể cạn kiệt tiền mặt trong vòng chưa đầy một năm. Lucid Group Inc, được hỗ trợ bởi quỹ tài sản có chủ quyền của Ả Rập Saudi, đã phải vật lộn để chế tạo những chiếc xe điện Air sang trọng kiểu dáng đẹp của mình. Cổ phiếu của đối thủ Tesla Trung Quốc là Xpeng Inc cũng đã mất hơn 80% giá trị.

Vấn đề khó khăn chính của đa phần các hãng xe điện đó là thuyết phục nhiều người tiêu dùng phổ thông hơn sử dụng xe điện.

Ngành công nghiệp ô tô toàn cầu đang đổ hơn 1 nghìn tỷ USD vào một cuộc cách mạng chuyển đổi từ động cơ đốt trong sang xe điện được điều khiển bởi phần mềm. Từ Detroit đến Thượng Hải, các nhà sản xuất ô tô và các nhà hoạch định chính sách của chính phủ đã chấp nhận lời hứa về xe điện để cung cấp phương tiện giao thông sạch hơn, an toàn hơn. Các quốc gia Châu Âu và California đã ấn định năm 2035 là thời hạn kết thúc việc bán các loại xe chở khách sử dụng động cơ đốt trong mới.

Sự vươn lên của Tesla Inc để trở thành nhà sản xuất ô tô có giá trị nhất thế giới - đạt mức định giá 1 nghìn tỷ USD vào năm ngoái - đã làm lu mờ các nhà sản xuất ô tô lâu đời như Toyota Motor Corp và Volkswagen AG, những người từng miễn cưỡng chuyển sang sử dụng điện.

Bắt đầu từ năm 2023, một làn sóng xe điện mới từ xe bán tải đến SUV và sedan dành cho thị trường trung bình sẽ tấn công các thị trường lớn trên thế giới.

Tuy nhiên, các nhà điều hành và dự báo trong ngành không đồng ý về quan điểm cho rằng xe điện có thể chiếm lĩnh một nửa thị trường xe toàn cầu nhanh như thế nào, chứ chưa nói đến toàn bộ thị trường.

Tại Trung Quốc, thị trường ô tô lớn nhất thế giới, xe điện chạy bằng pin đã chiếm khoảng 21% thị trường. Ở châu Âu, xe điện chiếm khoảng 12% tổng doanh số bán xe chở khách. Nhưng tại Mỹ thị phần EV chỉ khoảng 6%.

Các nhà phân tích và giám đốc điều hành trong ngành cho biết, trong số các rào cản đối với việc áp dụng xe điện chính là thiếu cơ sở hạ tầng sạc nhanh công cộng và chi phí pin xe điện tăng cao. Bên cạnh đó do thiếu nguyên liệu chính và sự không chắc chắn về trợ cấp của các chính phủ đã ảnh hưởng tới nhu cầu mua xe điện ở các thị trường lớn bao gồm Mỹ, Trung Quốc và Châu Âu.

Theo AutoForecast Solutions, một công ty tư vấn, đến năm 2029, xe điện có thể chiếm 1/3 thị trường Bắc Mỹ và khoảng 26% số xe được sản xuất trên toàn thế giới.

Chủ tịch AFS Joe McCabe cho biết, doanh số bán xe điện có thể sẽ không tăng theo một đường cong không ngừng tăng dần. Nếu có một cuộc suy thoái vào năm tới, như nhiều nhà kinh tế dự đoán, điều đó sẽ làm chậm việc áp dụng xe điện.

Wards Intelligence dự báo rằng xe chạy động cơ đốt trong sẽ chỉ chiếm dưới 80% doanh số bán hàng ở Bắc Mỹ vào năm 2027.

Trong suốt năm 2022, các nhà sản xuất ô tô lâu đời như Mercedes, Ford và General Motors Co đã ra mắt hàng chục loại xe điện mới để thách thức Tesla và những công ty mới nổi.

Việc sản xuất hàng loạt hầu hết các loại xe này bắt đầu vào năm 2023 và 2024.

McCabe dự đoán đến năm 2025, có thể có 74 mẫu xe điện khác nhau được cung cấp ở Bắc Mỹ. Nhưng ông dự đoán ít hơn 20% trong số những mẫu xe đó có khả năng bán được với số lượng trên 50.000 xe mỗi năm. Các nhà sản xuất ô tô có thể mắc kẹt với quá nhiều mẫu xe thích hợp và quá nhiều công suất.

Các nền kinh tế chậm lại cũng đe dọa đến nhu cầu xe tổng thể ở châu Âu và Trung Quốc.

Trong những năm đầu của Thế kỷ XX, các công ty ô tô mới mọc lên, được hỗ trợ bởi các nhà đầu tư mong muốn bắt kịp làn sóng di chuyển hàng loạt mà Henry Ford và những người tiên phong trong lĩnh vực ô tô khác đã bắt đầu. Đến những năm 1950, ngành công nghiệp ô tô toàn cầu đã hợp nhất và những thương hiệu từng được báo trước như Duesenberg đã biến mất.

Vài năm tới các chuyên gia có vai trò quyết định liệu các thương hiệu xe điện của thế kỷ XXI có đi theo con đường tương tự hay không.