Thỏa thuận giữa Tokyo và Washington tháng trước đã cam kết giảm thuế quan của Mỹ đối với ô tô và phụ tùng nhập khẩu xuống còn 15%. Mặc dù mức giảm này là đáng kể so với mức 27,5% hiện tại, nhưng thực tế mức thuế này vẫn cao gấp sáu lần so với mức thuế nhập khẩu từ các công ty như Toyota, Honda và Nissan phải chịu vào đầu năm nay.

Hai tuần sau khi thỏa thuận được công bố, mức thuế suất thấp hơn mới vẫn chưa có hiệu lực và vẫn còn nhiều băn khoăn về thời điểm áp dụng. Cùng với cái nhìn thận trọng hơn về tác động của chúng đối với lợi nhuận, ngay cả mức thuế suất thấp hơn cũng đang phủ bóng đen lên triển vọng lợi nhuận của các hãng ô tô lớn của Nhật Bản.

Hôm thứ Năm tuần qua, Toyota đã hạ dự báo lợi nhuận hoạt động trong năm xuống 4,1 tỷ USD, xuống còn 21,7 tỷ USD, với lý do chịu tác động 9,5 tỷ USD từ thuế quan. Hôm thứ Tư, Honda cho biết thuế quan đối với ô tô được vận chuyển đến Mỹ từ Nhật Bản, Canada và Mexico, cũng như đối với phụ tùng ô tô và nguyên liệu thô, sẽ khiến hãng này mất khoảng 3 tỷ USD lợi nhuận hoạt động trong năm nay. Con số này thấp hơn khoảng 1,4 tỷ USD so với dự kiến trước đó, nhưng vẫn là một cú sốc lớn.

"Chúng tôi vẫn chưa rõ các điều kiện là gì và khi nào việc thay đổi thuế quan từ Nhật Bản sang Mỹ sẽ có hiệu lực", tân CEO của Nissan, Ivan Espinosa, cho biết vào tuần trước. Nissan đã hạ dự báo thiệt hại đối với lợi nhuận từ thuế quan trong năm nay nhưng vẫn dự kiến ở mức khoảng 2 tỷ USD.

Cảm nhận ban đầu của một số người ở Nhật Bản là "mức thuế quan thấp hơn lo ngại, và vấn đề đã kết thúc. Mọi chuyện đã được giải quyết", Richard Katz, một nhà kinh tế và là người quan sát lâu năm về nền kinh tế Nhật Bản, cho biết.

Ngay cả sau khi đảm bảo được lời hứa giảm thuế suất, mức thuế quan vẫn còn cao đối với ô tô và phụ tùng - mặt hàng xuất khẩu lớn nhất của Nhật Bản sang Mỹ - đang đe dọa làm trầm trọng thêm những thách thức trên toàn nền kinh tế Nhật Bản.

Theo ông Katz, các nhà sản xuất ô tô lớn và có lợi nhuận cao của Nhật Bản, như Toyota, có thể chịu được mức thuế suất 15% đối với hàng xuất khẩu của họ và tránh tăng giá cho khách hàng quốc tế cũng như mất khách hàng. Nhưng đây là một điều xa xỉ mà các nhà xuất khẩu nhỏ hơn không được hưởng, những người có biên lợi nhuận mỏng hơn “và dễ bị tổn thương hơn nhiều”, ông nói.

Tranh luận về việc liệu Nhật Bản có thể đạt được một thỏa thuận thương mại tốt hơn hay không và sự không chắc chắn xung quanh ngày có hiệu lực của mức thuế ô tô thấp hơn cũng đang gây áp lực lên Thủ tướng Nhật Bản Shigeru Ishiba, người đang phải đối mặt với những lời kêu gọi từ chức sau thất bại của đảng ông trong cuộc bầu cử quốc gia tháng trước.

Trong các phiên họp quốc hội tuần qua, ông Ishiba đã phải đối mặt với sự chỉ trích từ các nhà lập pháp đối lập và các thành viên trong chính đảng của ông vì đã không đạt được một thỏa thuận chính thức bằng văn bản với Mỹ, trong đó nêu rõ các chi tiết quan trọng, chẳng hạn như ngày áp dụng mức thuế ô tô thấp hơn. Ông Ishiba nói ông sẽ làm mọi cách có thể để thúc giục ông Trump hành động nhanh chóng.

“15% tốt hơn 24% hoặc 25%”, Taro Kono, một thành viên Đảng Dân chủ Tự do tại Hạ viện, phát biểu tại một cuộc họp báo hôm thứ Tư. “Nhưng trước đây, mức thuế này thấp hơn nhiều. Vì vậy, chúng ta không nên vui mừng về điều đó”.

Mối quan tâm chính không chỉ là liệu mức thuế ô tô thấp hơn đã hứa có thành hiện thực hay không, mà còn là liệu mức thuế 15% có được duy trì hay không, Sanshiro Fukao, một chuyên gia trong ngành ô tô và là thành viên cấp cao tại Viện Nghiên cứu Itochu, nhận định.

Là một phần của thỏa thuận thương mại, Nhật Bản đã đồng ý với nhiều nhượng bộ, bao gồm đầu tư hàng trăm tỷ USD vào Mỹ và mở cửa thị trường. Nhật Bản đang hướng nhiều hơn đến xe Mỹ. Tuy nhiên, các chuyên gia trong ngành tỏ ra nghi ngờ rằng những thay đổi về quy định đã hứa hẹn sẽ dẫn đến sự gia tăng đáng kể doanh số bán xe hơi của Mỹ tại Nhật Bản.

Bộ trưởng Tài chính Scott Bessent đã cảnh báo rằng ông sẽ xem xét lại thỏa thuận thương mại giữa Mỹ và Nhật Bản ba tháng một lần, với khả năng sẽ tăng thuế quan của Nhật Bản trở lại mức cao hơn nếu ông Trump không hài lòng.

Điều ông Trump muốn về mặt ô tô là đầu tư nhiều vào thị trường Mỹ và xuất khẩu nhiều xe sang Nhật Bản. Về mặt xuất khẩu, Tokyo có thể thực hiện một số biện pháp nhất định để tạo điều kiện thuận lợi cho doanh số bán xe hơi Mỹ tại Nhật Bản, chẳng hạn như bổ sung xe điện của General Motors và Ford vào danh sách xe chạy bằng pin đủ điều kiện được trợ cấp.

Yêu cầu khác là yêu cầu các công ty Nhật Bản duy trì hoặc tăng đầu tư vào Mỹ là một thách thức lớn hơn. Trong khi các công ty lớn có thể làm được điều đó, thì các nhà cung cấp nhỏ hơn của họ, một số trong đó sử dụng hàng nghìn lao động, thì không thể. Trước tình hình hiện tại, giới chuyên gia cho rằng đó không phải là kết thúc. Đó chỉ là sự khởi đầu.