Hoa Kỳ vừa bổ sung hàng chục công ty công nghệ Trung Quốc vào “danh sách đen xuất khẩu”, đánh dấu hành động đầu tiên dưới chính quyền Tổng thống Donald Trump nhằm tăng cường hạn chế khả năng phát triển trí tuệ nhân tạo (AI) và công nghệ tính toán tiên tiến của Bắc Kinh.

HẠN CHẾ BẮC KINH TIẾP CẬN CÁC CÔNG NGHỆ TÍNH TOÁN EXASCALE VÀ LƯỢNG TỬ

Theo CNBC, Cục Công nghiệp và An ninh thuộc Bộ Thương mại Hoa Kỳ đã thêm 80 tổ chức vào “danh sách thực thể”, trong đó hơn 50 tổ chức đến từ Trung Quốc. Điều này cấm các công ty Mỹ cung cấp hàng hóa hoặc dịch vụ cho các tổ chức trong danh sách mà không có giấy phép đặc biệt từ Chính phủ.

Theo cơ quan này, các công ty bị đưa vào danh sách đen được cho là đã hành động trái với lợi ích an ninh quốc gia và chính sách đối ngoại của Hoa Kỳ. Động thái nằm trong nỗ lực lớn hơn nhằm hạn chế Bắc Kinh tiếp cận các công nghệ tính toán exascale – có khả năng xử lý lượng dữ liệu khổng lồ với tốc độ cực cao – cũng như các công nghệ lượng tử.

Bộ Thương mại Hoa Kỳ cho biết hàng chục tổ chức Trung Quốc bị nhắm mục tiêu vì liên quan đến việc phát triển AI tiên tiến, siêu máy tính và chip AI hiệu suất cao phục vụ mục đích quân sự. Ngoài ra, hai công ty bị cáo buộc cung cấp sản phẩm cho các tổ chức đang bị trừng phạt như Huawei và công ty sản xuất chip liên kết HiSilicon.

Cụ thể, 27 công ty Trung Quốc bị đưa vào danh sách đen vì mua các mặt hàng có xuất xứ từ Mỹ để hỗ trợ hiện đại hóa quân sự của Trung Quốc, trong khi 7 công ty khác bị nhắm đến vì góp phần thúc đẩy khả năng công nghệ lượng tử của nước này.

Trong số các tổ chức bị liệt vào “danh sách đặc biệt” còn có 6 công ty con của Inspur Group – một công ty điện toán đám mây Trung Quốc từng bị chính quyền Joe Biden đưa vào danh sách đen vào năm 2023.

TRUNG QUỐC TUYÊN BỐ "KIÊN QUYẾT PHẢN ĐỐI"

Phản ứng trước động thái này, Bộ Ngoại giao Trung Quốc tuyên bố “kiên quyết phản đối” các hạn chế xuất khẩu của Hoa Kỳ, đồng thời kêu gọi Washington “ngừng khái quát hóa khái niệm an ninh quốc gia”, theo Reuters.

Ông Alex Capri, giảng viên cao cấp tại Đại học Quốc gia Singapore và tác giả cuốn sách “Techno-Nationalism: How It’s Reshaping Trade, Geopolitics and Society”, nhận định rằng các biện pháp mới nhất này “đang giăng một mạng lưới ngày càng rộng nhằm vào các quốc gia thứ ba, các điểm trung chuyển và trung gian”. Ông cho biết các công ty Trung Quốc đã tìm cách tiếp cận các công nghệ chiến lược lưỡng dụng của Mỹ thông qua một số bên thứ ba, tận dụng các lỗ hổng để vượt qua các hạn chế.

“Các quan chức Mỹ sẽ tiếp tục tăng cường các hoạt động theo dõi và truy vết nhằm ngăn chặn việc buôn lậu các chất bán dẫn tiên tiến do Nvidia và Advanced Micro Devices sản xuất”, ông Capri cho biết thêm.

Các hạn chế xuất khẩu mở rộng diễn ra trong bối cảnh căng thẳng giữa Washington và Bắc Kinh gia tăng, khi chính quyền Trump đẩy mạnh áp đặt thuế quan lên Trung Quốc.

Sự trỗi dậy nhanh chóng của startup AI Trung Quốc DeepSeek đã thúc đẩy việc áp dụng các mô hình AI mã nguồn mở giá rẻ tại nước này, tạo áp lực lên các đối thủ hàng đầu của Mỹ vốn dựa vào các mô hình độc quyền với chi phí cao hơn.

Trước đó, chính quyền cựu tổng thống Biden đã áp đặt các biện pháp kiểm soát xuất khẩu toàn diện đối với Trung Quốc, bao gồm từ chất bán dẫn đến siêu máy tính, theo chính sách được gọi là “sân nhỏ, hàng rào cao”. Chính sách này nhằm áp đặt các hạn chế đối với một số lượng nhỏ công nghệ có tiềm năng quân sự lớn, đồng thời duy trì trao đổi kinh tế bình thường ở các lĩnh vực khác.

Thứ trưởng Bộ Thương mại phụ trách Công nghiệp và An ninh Jeffrey I. Kessler khẳng định cơ quan này đang “gửi một thông điệp rõ ràng và mạnh mẽ” rằng chính quyền Tổng thống Trump sẽ ngăn chặn công nghệ Mỹ “bị lạm dụng cho các mục đích như tính toán hiệu suất cao, tên lửa siêu thanh, huấn luyện máy bay quân sự và máy bay không người lái (UAV) đe dọa an ninh quốc gia của chúng tôi”.

“Danh sách thực thể là một trong nhiều công cụ mạnh mẽ mà chúng tôi có để xác định và cắt đứt các đối thủ nước ngoài đang tìm cách khai thác công nghệ Mỹ cho những mục đích xấu”, ông nhấn mạnh.

Các công ty Trung Quốc bị đưa vào danh sách đen như Inspur Group và Huawei chưa đưa ra bất kỳ phản hồi nào.