Du khách nào từng đến Hoa Kỳ đều biết đến ESTA, hệ thống điện tử cấp giấy phép du lịch vào Mỹ. Được áp dụng từ năm 2009, giấy phép này mất phí 21 USD, có hiệu lực trong vòng hai năm. Canada cũng có một hệ thống tương tự. Noi gương các nước Bắc Mỹ, EU sẽ yêu cầu du khách xin giấy phép ETIAS (European Travel Information and Authorization System) trước khi vào khu vực Schengen, kể từ năm 2024.

Bắt đầu từ năm tới, khoảng 1,4 tỷ người sẽ phải xin giấy phép ETIAS để được phép vào 30 quốc gia ở châu Âu. Những quốc gia áp dụng quy tắc này gồm tất cả 27 nước thành viên Liên minh Âu Châu cũng như các nước không phải là thành viên như Iceland, Liechtenstein, và Thụy Sĩ. Các nhà chức trách của Liên minh châu Âu cho biết trong một tuyên bố: “Với một giấy phép du lịch ETIAS hợp lệ, quý vị có thể vào lãnh thổ của các quốc gia châu Âu bao nhiêu lần tùy thích trong những lần lưu trú ngắn hạn — thường là tối đa 90 ngày trong bất kỳ khoảng thời gian 180 ngày nào”.

Lý do cho quy định giấy phép mới là nhằm tăng cường an ninh biên giới. Frontex, Cơ quan Biên giới và Tuần duyên châu Âu, cho biết trên trang web của mình: “ETIAS sẽ củng cố hơn nữa an ninh nội địa của châu Âu bằng cách tiến hành sàng lọc trước chuyến đi đối với khách du lịch được miễn thị thực để xác định xem họ có gây nguy cơ an ninh, nhập cư bất hợp pháp, hoặc sức khỏe cộng đồng hay không”.

Hiện có hơn 60 quốc gia được miễn thị thực vào EU, chẳng hạn như Mỹ, Vương quốc Anh, Nhật Bản, Singapore, UAE… Trong khi, những du khách trong diện cần thị thực để nhập cảnh vẫn sẽ phải tiếp tục xin thị thực để vào EU. Như vậy, du khách Việt Nam nằm trong danh sách các nước phải xin thị thực vào EU và vì thế không nằm trong xem xét của chương trình ETIAS.

Khi hệ thống mới sắp ra mắt, thì một mẫu đơn sẽ có sẵn trên trang web ETIAS và ở ứng dụng di động. Frontex cho biết họ dự đoán rằng khoảng 97% đơn ghi danh sẽ được phê chuẩn tự động trong vòng ba phút, nhưng trong một số trường hợp nào đó, những người muốn đi du lịch có thể phải đợi lâu hơn.

Các quan chức của Liên minh Âu Châu cho biết trên trang web của ETIAS: “Xin lưu ý rằng thời hạn này có thể kéo dài thêm tối đa 14 ngày nếu quý vị được yêu cầu cung cấp thêm thông tin hoặc tài liệu, hoặc tối đa 30 ngày nếu quý vị được mời phỏng vấn”. Đồng thời khuyến cáo khách không nên đặt chuyến bay hoặc chỗ ở cho đến khi có email xác nhận.

Theo CNN, chương trình ETIAS sẽ cho phép khách ngoài khối nhập cảnh vào các nước EU với mức phí từ là 7 euro (7,70 USD) và có giá trị trong 3 năm, rẻ hơn ESTA. Ngoài những thông tin tiêu chuẩn như tên và quốc tịch, người nộp đơn cũng sẽ phải cung cấp thông tin chi tiết về trình độ học vấn và nghề nghiệp. Họ cũng sẽ phải cung cấp thông tin chi tiết về bất kỳ tiền án hình sự nào và bất kỳ chuyến đi nào trước đây mà họ đã thực hiện đến các vùng chiến sự hoặc xung đột.

Liên minh Âu Châu cho biết trên trang web của ETIAS: “Giấy phép này không bảo đảm cho việc nhập cảnh. Khi quý vị đến, một nhân viên biên giới sẽ yêu cầu xem hộ chiếu của quý vị và các giấy tờ khác đồng thời xác nhận rằng quý vị đáp ứng các điều kiện nhập cảnh”. Các điều kiện nhập cảnh theo quy định của luật Liên minh Âu Châu bao gồm không có cảnh báo được đưa ra trong Hệ thống Thông tin Schengen (SIS) và không bị xem là một mối đe dọa đối với chính sách công, an ninh nội địa, hoặc sức khỏe cộng đồng.

Hiện giới truyền thông châu Âu đang bàn tán về việc công dân Anh sẽ không còn được hưởng quyền tự do đi lại trong toàn khối EU, đây là kết quả của việc Vương quốc Anh chính thức rời khỏi EU từ năm 2020. Điều đó có nghĩa là từ năm 2024, bất kỳ ai sử dụng hộ chiếu Anh trong độ tuổi 18 - 70 sẽ phải trả 7 EUR để nhập cảnh hoặc quá cảnh qua các quốc gia thuộc Liên minh châu Âu. Ở chiều ngược lại, Vương Quốc Anh cũng sẽ triển khai hệ thống quản lý nhập cảnh tương tự, với tên gọi ETA, cũng chính thức có hiệu lực từ đầu năm 2024 tới.

Đây là một phần trong kế hoạch của chính phủ Anh trong việc số hóa toàn bộ quy trình xuất/nhập cảnh vào năm 2025, trong đó quy trình xuất nhập cảnh bằng cổng kiểm soát tự động. Chính phủ Anh hiện chưa công bố mức phí, song có khả năng tất cả những khách du lịch từ các nước như Mỹ, Canada hay châu Âu không có visa để nhập cảnh vào Anh sẽ phải đóng phí. 

Theo tạp chí Géo Voyages, việc triển khai ETIAS trong thời gian đầu có nguy cơ khiến cho các sân bay tại châu Âu nói chung, tại Pháp nói riêng bị xáo trộn. Nhu cầu đi du dịch của người dân đang tăng rất mạnh trong khi các sân bay lại gặp khó khăn trong việc tuyển dụng nhân viên cho các khâu tiếp đón, dịch vụ hành lý, cũng như kiểm soát an ninh. Điều đó từng tạo ra tình trạng quá tải tại sân bay Schiphol của Hà Lan, Frankfurt của Đức, hành khách buộc phải xếp hàng rất lâu để làm thủ tục. Theo Air Journal, kịch bản dòng người xếp hàng chờ đợi có nguy cơ tái diễn.

Ban giám đốc Hội đồng các sân bay quốc tế ACI (Airports Council International) cho biết các nước thành viên trong khu vực Schengen đang tập trung nâng cấp hệ thống trực tuyến của dự án, nhưng lại ít để ý đến việc triển khai lắp đặt thêm các thiết bị ngay tại các sân bay để giải quyết vấn đề. Do là quy định mới, cho nên một số hành khách (từ các nước được miễn thị thực) không kịp nắm bắt thông tin, buộc phải đăng ký vào giờ chót, hoặc đến sân bay sớm hơn với hy vọng sẽ được giúp đỡ về mặt làm thủ tục xin giấy phép. Trong khi các sân bay lớn như Roissy Charles de Gaulle vào mùa cao điểm có đến hơn 1 triệu rưỡi lượt khách mỗi ngày.

Hiện chưa rõ thời điểm cụ thể của việc triển khai quy định xin giấy phép du lịch ETIAS, nhưng chắc chắn sẽ diễn ra trước mùa Thế vận hội mùa hè Paris 2024. Đối với Bộ trưởng Giao thông Pháp Clément Beaune, mối quan tâm chính của chính phủ Pháp hiện thời là việc tạo điều kiện dễ dàng thuận lợi để cho Olympic 2024 được diễn ra suôn sẻ.

Trong chiều hướng đó, Bộ Giao thông Pháp cùng với Liên đoàn Quốc gia ngành hàng không Pháp FNAM đã cam kết ''đảm bảo chất lượng các dịch vụ". Tuy nhiên, theo ban giám đốc quản lý các sân bay Pháp, bản cam kết này vẫn chỉ là một tờ giấy nếu không có quyết tâm huy động nhân viên, hay có thêm phương tiện tài chính nhằm cải thiện các dịch vụ đón khách tại sân bay.