Honda đóng cửa "nhà máy mẹ", hướng tới chỉ sản xuất ô tô điện vào năm 2040

Nằm trong kế hoạch tái cơ cấu hướng tới tương lai xe điện, nhà sản xuất ô tô Honda Motor đã tiến hành giảm công suất sản xuất tại Nhật Bản xuống còn hơn 800.000 xe một năm, giảm khoảng 40% so với mức đỉnh vào năm 2002. Việc này được triển khai chủ yếu bằng việc dừng sản xuất ô tô thành phẩm tại nhà máy ở Sayama, tỉnh Saitam, phía Tây Bắc Tokyo vào cuối năm ngoái.

Theo Nikkei Asia, công ty Nhật Bản cũng thông báo sẽ thực hiện thêm các kế hoạch cắt giảm chi phí khác, bao gồm việc đưa vào ứng dụng hệ thống phát triển xe mới và dừng chương trình đua xe Công thức 1. Honda cũng đang tiến hành trang bị lại toàn bộ dây chuyền sản xuất để phù hợp với định hướng tương lai với mục tiêu sản xuất hoàn toàn xe điện vào năm 2040.

Ngày 27/12/2021, tại một sự kiện tổ chức ở nhà máy tại Sayama đánh dấu việc ngừng sản xuất xe thành phẩm, Chủ tịch Honda Toshihiro Mibe khẳng định công ty sẽ tiếp tục sản xuất loại ô tô đáp ứng nhu cầu của người tiêu dùng trong và ngoài nước trong tương lai.

Nhà máy Sayama đi vào hoạt động từ năm 1964, cho ra đời những mẫu xe làm nên lịch sử của Honda như Civic với động cơ ít khí thải tiên tiến hay dòng sedan hàng đầu Accord. Thời gian tới, nhà máy này sẽ vẫn mở cửa hoạt động để sản xuất phụ tùng, nhưng sẽ đóng cửa hoàn toàn trong 2-3 năm tới. Hoạt động của nhà máy này sẽ được chuyển sang nhà máy Yorii của Honda, cũng ở Saitama, nhằm giảm chi phí cố định và tăng hiệu suất hoạt động. Nhiều công nhân từ nhà máy Sayama sẽ được điều chuyển sang Yorii và các nơi khác. Hiện Honda chưa quyết định sẽ làm gì với khu đất của nhà máy Sayama sau khi đóng cửa.

Nhà máy Sayama từng có thời điểm xuất xưởng tới 250.000 xe mỗi năm. Tính tới cuối năm 2021, công suất sản xuất nội địa của Honda đạt khoảng 1 triệu xe thành phẩm mỗi năm với 3 nhà máy tại Sayama, Yorii và Suzuka – thuộc tỉnh Mie ở miền Trung Nhật Bản. Đến nay, tổng công suất giảm xuống còn hơn 800.000 chiếc/năm tại nhà máy Yorii, Suzuka và Honda Auto Body tại Yokkaichi, tỉnh Mie.

Vào đầu những năm 2000, Honda từng có sản lượng nội địa hơn 1,3 triệu xe một năm. Nhưng trên thực tế, công ty này chỉ xuất xưởng khoảng 840.000 xe tại Nhật trong năm 2019, trước khi đại dịch Covid-19 bùng phát. Con số này gần tương đương công suất dự kiến của công ty trong năm 2021. Tuy nhiên, Honda có thể tăng công suất lên khoảng 900.000 xe nếu cần thiết.
Đại gia ô tô Nhật Bản cho biết hiện tại công ty sẽ tập trung vào nâng cao năng suất bằng việc tăng hiệu suất hoạt động tại các nhà máy lên mức cao nhất có thể.

Ngược lại, Toyota Motor - công ty đồng hương của Honda - chưa có kế hoạch giảm công suất lớn nào tại Nhật Bản và vẫn duy trì mục tiêu sản lượng nội địa hơn 3 triệu xe một năm. Tương tự, Nissan Motor dự kiến duy trì công suất khoảng 1,34 triệu xe tại Nhật, theo hãng nghiên cứu ô tô Fourin. Hiện tại, công suất nội địa của Honda thấp hơn nhiều so với hai đối thủ đồng hương này.

Hoạt động sản xuất quy mô tương đối khiêm tốn của Honda tại Nhật bắt nguồn từ việc thị trường nội địa chiếm tỷ trọng nhỏ trong doanh số toàn cầu của công ty này so với các đối thủ. Năm 2018, Honda bán 740.000 ô tô tại Nhật, chỉ chiếm 14% tổng doanh số toàn cầu của hãng. Trong khi đó, doanh số nội địa của Toyota là 2,29 triệu xe, chiếm 22% tổng doanh số.  

Mặt khác, Honda bán được 1,61 triệu xe tại thị trường Mỹ, tương đương 30% tổng doanh số, và 1,46 triệu xe tại Trung Quốc, tương đương 28%. Do tỷ trọng lớn doanh số đến từ các thị trường quốc tế, Honda sở hữu mạng lưới sản xuất được toàn cầu hóa hơn so với các đối thủ. Ô tô bán tại Nhật của hãng này không nhất thiết được sản xuất trong nước, ví dụ xe Accord của Honda được sản xuất ở Thái Lan.

“Việc dừng sản xuất ô tô thành phẩm tại nhà máy Sayama có thể khiến Honda có công suất nội địa với các dòng xe cỡ trung và lớn như Accord và Odyssey giảm đi nhiều. Đây là hai dòng xe từng được sản xuất chủ yếu tại nhà máy này”, nhà phân tích cấp cao Seiji Sugiura tại Viện nghiên cứu Tokai Tokyo nhận xét.

Theo ông, tầm quan trọng của các thị trường như Mỹ và Trung Quốc đã khiến Honda tiến tới ngừng sản xuất xe chạy động cơ đốt trong vào năm 2040. Thời gian qua, các nhà sản xuất ô tô Nhật Bản có vẻ tương đối chậm chân trong việc điện hóa dòng ô tô của mình do mạng lưới sạc điện ô tô còn kém phát triển và năng lượng tái tạo mới chỉ chiếm một phần nhỏ trong nguồn cung năng lượng tại nước này.

Tại Nhật, người tiêu dùng vẫn còn do dự trong việc sử dụng xe điện do hạ tầng sạc điện chưa được xây dựng rộng rãi. Việc chuyển đổi sang công nghệ xe điện để giảm phát thải khí nhà kính không có nghĩa lý gì nếu như vẫn sản xuất điện từ nhiên liệu hóa thạch.

Trong khi đó, tại Mỹ, các nhà sản xuất xe điện như như Tesla, Rivian đang cạnh tranh gay gắt. Chính quyền của Tổng thống Joe Biden cũng đang thúc đẩy sự phát triển của lĩnh vực này. Chính phủ Trung Quốc cũng đã tung ra nhiều ưu đãi cho các nhà sản xuất xe điện để xây dựng ngành công nghiệp ô tô điện. Nhờ đó, người Trung Quốc giờ đây có thể mua những dòng xe điện cỡ nhỏ có giá chỉ khoảng 500.000 Nhân dân tệ (tương đương 4.300 USD. Với vị thế lớn tại cả Mỹ và Trung QUốc, Honda có cơ hội tốt hơn so với các đối thủ Nhật Bản khi dịch chuyển sang sản xuất xe điện.

Nhà máy tại Sayama từng được xem là “nhà máy mẹ” của Honda trong việc sản xuất những dòng xe công nghệ mới. Giờ đây, nhà máy ở Yorii sẽ đảm nhiệm vai trò đó, trở thành tâm điểm cho tham vọng xe điện, nơi sẽ sản xuất thương mại những chiếc ô tô chạy điện hoàn toàn đầu tiên của Honda.

Honda dự báo sản lượng toàn cầu trong năm tài khóa 2021 (kết thúc vào tháng 3/2022) sẽ giảm xuống còn 5,14 triệu xe, giảm từ 5,59 triệu xe năm trước do việc đóng cửa một số nhà máy tại Anh và Thổ Nhĩ Kỳ. Việc dừng sản xuất xe thành phẩm tại nhà máy Sayama là một bước ngoặt lớn trong kế hoạch tái cấu trúc mảng kinh doanh ô tô của Honda.

Việc tái cơ cấu mạng lưới các nhà máy trên toàn cầu sẽ mở đường để hãng này bước vào giai đoạn thứ hai trong tham vọng trở thành một nhà sản xuất xe điện cạnh tranh. Việc này đòi hỏi “đại gia” Nhật Bản sẽ phải tiếp tục cắt giảm chi phí và thúc đẩy hiệu quả hoạt động hơn nữa.