Trầy trật tìm chỗ đứng

Thị trường Việt Nam hiện đang chứng kiến làn sóng xe Trung Quốc đang tràn vào mạnh mẽ chưa từng thấy trong giai đoạn từ năm 2023. Những cái thương hiệu đã có mặt tại Việt Nam có thể nhắc tới như MG, Hồng Kỳ, Beijing, Haval, Lynk & Co, Haima, Wuling, Chery, BYD, GAC, GWM, Aion, Omoda & Jaecoo, Dongfeng, Geely…

Việc các hãng xe Trung Quốc quyết tâm tràn vào Việt Nam thời gian qua có nhiều nguyên nhân, một trong những nguyên nhân lớn nhất là do các thương hiệu xe Trung Quốc trên thế giới đang gặp rất nhiều khó khăn khi chính quyền Mỹ dưới thời Tổng thống Trump lần 2 mạnh tay áp thuế. Châu Âu, Canada áp thuế rất cao dẫn đến sự tắc nghẽn trong xuất khẩu. Vì vậy, Đông Nam Á, trong đó có Việt Nam là rõ ràng là điểm đến thu hút nhiều hãng xe Trung Quốc.

Tuy nhiên, trong cơn sốt xe Trung Quốc chạy đua vào Việt Nam đã xuất hiện sự phân cực khá lớn và định kiến của người tiêu dùng Việt vẫn chưa phai mờ. Do đó, sự xuất hiện của các thương hiệu xe Trung Quốc vừa mang đến những lợi thế về sản phẩm, nhưng cũng không ít rào cản.

Hiện nhóm xe Trung Quốc tại Việt Nam chia làm hai nhóm chính, một nhóm chủ yếu chỉ nhập khẩu xe về bán, không đầu tư cơ sở hạ tầng trạm sạc xe điện với các loại xe điện. Nhóm thứ hai bắt tay với các nhà phân phối lớn ở Việt Nam, đầu tư xây dựng nhà máy bài bản, có hoạch định chiến lược kỹ càng.

Ở nhóm thứ nhất, chủ yếu chỉ nhập khẩu các sản phẩm khác nhau về phân phối có thể kể để như BYD, Hongqi, Haval, Haima, Aion…

Nhóm thứ nhất này hiện đang gặp rất nhiều khó khăn trong việc tìm kiếm được một chỗ đứng trong thị trường, vấp phải nhiều khó khăn.

Đầu bảng có lẽ phải nhắc tới BYD. Hãng xe Trung Quốc này đã liên tục giới thiệu ra thị trường Việt 8 mẫu xe mới trong thời gian qua. BYD cũng tỏ ra rất mạnh tay đầu tư trong việc đẩy mạnh các kế hoạch truyền thông đa nền tảng. Bên cạnh đó, ở mảng xe dịch vụ BYD cũng tích cực kết nối với các công ty gọi xe công nghệ như Grab, Be để thúc đẩy khách hàng chuyển sang xe điện phục vụ kinh doanh dịch vụ vận tải. Tuy nhiên, trên thực tế, người tiêu dùng Việt dường như vẫn không mấy hào hứng với BYD dẫn đến doanh số không như mong đợi. Hãng cũng không công bố công khai doanh số thường xuyên.

Mới đây, BYD đã bất ngờ công bố doanh số Sealion 6 đã giao được 1.000 xe, đánh dấu thành công bước đầu của mẫu xe lai mà BYD mang vào Việt Nam. So với tình hình hiện tại với các đối thủ đồng hương thì con số này khá khả quan, nhưng so với nhiều mẫu xe cùng phân khúc thì BYD vẫn còn kém rất xa. Đặc biệt là về hệ thống trạm sạc, hãng xe này không mạnh tay đầu tư. Hiện BYD có lắp đặt các trạm sạc ở hệ thống hơn 35 showroom của mình, đồng thời mở rộng trạm sạc bằng cách hợp tác với đối tác thứ 3 như Eboost hay Charge+.

Cái tên tiếp theo cần nhắc tới là Haima. Đây không phải lần đầu tiên Haima vào Việt Nam. Thương hiệu này đã vào thị trường Việt hơn một thập kỷ trước nhưng cũng rút lui trong lặng lẽ. Đến năm 2023, Haima đã trở lại Việt Nam với nhà phân phối Carvivu với hai mẫu MPV cỡ trung 7X và 7X-E. Tuy nhiên, sau hai năm, thương hiệu này vẫn “biệt tích” trên thị trường, không được nhiều người biết đến. Hệ thống đại lý ít ỏi. Doanh số không được công bố.

GWM (Great Wall Motor - Trường Thành) là một cái tên khác vào Việt Nam dưới sự bắt tay với công ty phân phối Thành An. Tuy nhiên, mẫu H6 hybrid nhập khẩu Thái Lan sau khi được mở bán với mức định giá hơn một tỷ đồng không nhận được sự đón nhận của thị trường dẫn đến liên tục phải giảm giá. Doanh số của H6 không được công bố. Một số thông tin cho rằng hiện nhà phân phối vẫn tồn không ít xe và đều ở đời sản xuất 2023.

Hồi đầu năm 2025, nhà phân phối của Haval tại Việt Nam tiếp tục giới thiệu danh mục xe mới tại Việt Nam. Theo nhà phân phối, việc mở rộng danh mục sản phẩm với nhiều mẫu xe hybrid này phản ánh định hướng của GWM Thành An trong việc mang đến sự lựa chọn phong phú và đa dạng hơn cho khách hàng Việt trong xu thế xanh hoá. Tuy nhiên, sau khi giới thiệu danh mục mới hồi đầu năm, đến nay nhà phân phối vẫn chưa có những cập nhật về kế hoạch cụ thể.

Trường hợp gây bất ngờ nhất là Aion đến và biến mất khỏi thị trường Việt có lẽ nhanh nhất trong lịch sử ngành. Thương hiệu này chỉ tồn tại trong vòng chưa đầy nửa năm. Vào tháng 10/2024, hãng xe Trung Quốc bắt tay nhà phân phối Harmony, rầm rộ khai trương đại lý với các dòng xe thuần điện như ES, Y Plus và tuyên bố sẽ đưa những dòng xe mới khác sớm về Việt Nam.

Thậm chí, hãng còn tuyên bố đưa vào hoạt động trạm sạc nhanh tại showroom này. Tuy nhiên, chỉ trong một thời gian rất ngắn, cái tên Aion đã “bặt vô âm tín” hoàn toàn. Một nguồn tin giấu tên của nhà phân phối Harmony tiết lộ việc tháo dỡ showroom để chuyển sang bán xe BYD chỉ là phương án tạm thời nhằm “điều chỉnh lại kế hoạch kinh doanh của Aion”. Nhưng đến nay, Aion biến mất khỏi thị trường là bằng chứng rõ ràng nhất về việc thương hiệu này đã có lẽ đã rút lui hoàn toàn.

Mảng sáng của bức tranh

Ở nhóm thứ 2 trong làn sóng xe Trung Quốc, nhóm đại diện cho sự đổi mới trong chiến lược xâm nhập thị trường Việt, các thương hiệu có sự đầu tư bài bản và có chiến lược lâu dài.

Mới đây nhất là thương hiệu Geely đã bắt tay với đối tác Tasco - ông lớn sở hữu mạng lưới phân phối lớn bậc nhất thị trường Việt. Geely và Tasco hợp tác trong việc phân phối nhiều thương hiệu xe thuộc tập đoàn Geely. Đến tháng 3/2025, Geely mới chính thức công bố sự xuất hiện của mình tại thị trường Việt Nam. Geely đồng thời giới thiệu 3 mẫu xe đầu tiên.

Ngày 23/9/2024, Geely và Công ty cổ phần Tasco của Việt Nam đã chính thức ký kết hợp đồng liên doanh lắp ráp và phân phối xe ô tô tại Việt Nam. Liên doanh sản xuất lắp ráp xe ô tô giữa Tasco và Geely là một dự án CKD có công suất thiết kế đạt 75.000 xe/năm cho giai đoạn 1, quy mô diện tích đất 30ha, phục vụ cho nhu cầu trong nước và đặc biệt là xuất khẩu sang các nước có hiệp định thương mại tự do với Việt Nam. Tổng vốn đầu tư của dự án dự kiến khoảng 168 triệu USD, trong đó Tasco sẽ góp vốn đầu tư 64% và Geely sẽ góp vốn 36%. Theo kế hoạch, liên doanh sẽ bước đầu lắp ráp các dòng xe thuộc thương hiệu Lynk & Co và Geely, trong tương lai có thể mở rộng lắp ráp các thương hiệu xe khác.

Geely được biết đến là hãng xe khổng lồ của Trung Quốc. Hãng xe này khác với các đối thủ đồng hương khi vào Việt Nam là không chọn hình thức không đánh đổi thương hiệu bằng cạnh tranh giá rẻ mà đầu tư bài bản và bền vững, cùng sự phối hợp với đối tác nội địa đủ mạnh để xây dựng thị trường không trên hình thức chạy đua, phá giá.

Trước Geely, Chery có lẽ là hãng xe Trung Quốc đã dành khá nhiều thời gian để nghiên cứu thị trường. Hãng này đã thông báo liên doanh giữa Tập đoàn Geleximco và Tập đoàn Chery quốc tế sẽ xây dựng nhà máy sản xuất ô tô thương hiệu Omoda & Jaecoo được xây dựng tại KCN Hưng Phú, tỉnh Thái Bình vào năm 2025.

KCN Hưng Phú là địa điểm có Dự án Đầu tư phát triển kết cấu hạ tầng KCN Hưng Phú do Công ty cổ phần Khu công nghiệp Geleximco Hưng Phú - một thành viên thuộc Tập đoàn Geleximco được triển khai tại xã Nam Hưng, huyện Tiền Hải, tỉnh Thái Bình với tổng vốn đầu tư lên đến gần 2.000 tỷ đồng.

Vào tháng 11/2023, Tập đoàn Geleximco và Tập đoàn Chery đã công bố việc ký Hợp đồng nguyên tắc xây dựng nhà máy ô tô tại Thái Bình để sản xuất các mẫu xe mang thương hiệu Omoda và Jaecoo có công suất lên tới 200.000 xe/năm, tổng vốn đầu tư là 800 triệu USD. Nhà máy được khởi công xây dựng giai đoạn 1 vào quý II/2024 và hoàn thành đầu tư xây dựng nhà máy giai đoạn 1 vào quý III/2025. Ra mắt sản phẩm tại Việt Nam vào quý IV/2025.

Omoda & Jaecoo dự kiến mang đến thị trường Việt Nam đầy đủ các dòng xe, bao gồm xe động cơ đốt trong, xe hybrid sạc điện (PHEV) và xe điện (EV). Tất cả các sản phẩm đều được ứng dụng những công nghệ tiên tiến nhất từ Exceed - thương hiệu xe hạng sang của tập đoàn Chery, cùng với những tinh hoa được kế thừa từ liên doanh với Jaguar Land Rover (JLR).

Xa hơn là liên doanh GM – (SAIC – WULING) hợp tác với TMT Motor để lắp ráp mẫu Wuling HongGuang MiniEV trong nước.

Một cái tên cũng không thể không nhắc tới là MG. Hãng xe này vốn là thương hiệu Anh quốc nhưng hiện thuộc sở hữu của tập đoàn SAIC (Trung Quốc). Tại thị trường Việt, từ 1/7/2023, SMV - công ty con trực thuộc Tập đoàn Công nghiệp ô tô Thượng Hải (SAIC Motor), sở hữu rất nhiều thương hiệu xe, trong đó có MG, là đại diện chính thức điều hành và phân phối độc quyền ô tô mang thương hiệu MG tại Việt Nam.

MG có lẽ là hãng xe Trung Quốc hiếm hoi có được doanh số xe ấn tượng (MG từng công bố bán được 10.000 xe trong 12 tháng (7/2023-6/2024)). Vấn đề đáng nói từ một thương hiệu có cái nhìn tiêu cực, MG đã xoay chuyển cục diện bằng chiến lược tích cực. Để lấy được lòng tin của khách hàng Việt, MG đã tiếp cận thị trường bằng mở ra hệ thống nhiều đại lý rộng khắp. Bên cạnh đó, MG cũng tiếp tục mở rộng nhận diện với các đại lý trên toàn quốc. Sự xuất hiện các đại lý lớn nhỏ này đóng vai trò rất quan trọng để MG tạo được điểm nhấn vì khách hàng khi mua xe cần phải có niềm tin và không phải lo lắng về vấn đề bảo hành, bảo dưỡng.

Không chỉ thế, MG còn cho thấy rất nghiêm túc và tích cực trong việc nghiên cứu tâm lý thị trường. Bằng chứng cho điều đó là các mẫu xe được nhập Thái Lan mang lại sự tin tưởng hơn cho người tiêu dùng. MG cũng bắt tay với đối tác Haxaco là đơn vị nổi tiếng trong việc phân phối hãng xe sang Mercedes-Benz. Cái bắt tay sẽ giúp MG tối ưu hơn trong chiến lược phân phối các mẫu xe của mình.

Có thể thấy rằng, đến thời điểm hiện tại thì làn sóng xe Trung Quốc đang mang đến một luồng gió mới cho thị trường xe Việt, cả về giá cả và trang bị, công nghệ hiện đại. So với những lần trước, trong lần trở lại này, các hãng xe Trung Quốc đã có nhiều thay đổi để cố gắng thực sự chiếm được lòng tin và chỗ đứng vững chắc tại thị trường Việt.

Chắc chắn sẽ còn có những định kiến về xe Trung Quốc, nhưng nếu các hãng xe này thể hiện một thái độ nghiêm túc và coi trọng thị trường, xây dựng nhà máy lắp ráp và một hệ thống dịch vụ hậu mãi đủ mạnh để chứng minh chất lượng và giá trị lâu dài, chắc chắn nhiều thương hiệu sẽ Trung Quốc sẽ là một thể lực đáng gờm trong tương lai gần.