Xe điện giúp BYD vượt qua Geely để trở thành vua xe hơi Trung Quốc

Doanh số bán xe hàng tháng

Rất ít người bên ngoài Trung Quốc biết đến các nhà sản xuất ô tô nội địa của Trung Quốc cho đến khi Geely tạo ra bước đột phá vào những năm 2010.

Ở trong nước, ô tô của Geely Holding Group Co. là một trong những mẫu xe bán chạy nhất cả nước. Trên toàn cầu, đế chế Geely và nhà sáng lập tỷ phú Li Shufu đã nắm giữ cổ phần tại Volvo của Thụy Điển, Mercedes-Benz của Đức và Proton của Malaysia, cũng như quan hệ đối tác với Renault của Pháp. Geely nổi tiếng với việc mua lại Volvo Cars vào năm 2010 và sự thay đổi đáng chú ý của nó. Thành công này lần đầu tiên cho thấy một nhà sản xuất Trung Quốc có thể điều hành một thương hiệu quốc tế ngang bằng với các đối thủ châu Âu hoặc Mỹ.

BYD thực tế còn không nằm trong top 10 nhà sản xuất lớn nhất tính theo lô hàng trong nước tính đến năm 2021, khi liên doanh của các nhà sản xuất nhà nước với Volkswagen AG và General Motors Co. đứng đầu danh sách, tiếp theo là Geely, dữ liệu từ Hiệp hội xe khách Trung Quốc cho thấy. Mọi việc đã thay đổi khi xe điện xuất hiện.

Geely hiện đang phải chạy đua để bắt kịp BYD trong lĩnh vực xe chạy bằng pin và duy trì vị trí dẫn đầu về xuất khẩu ngoài Trung Quốc. Liệu nó có thể thành công hay không là điều chưa chắc chắn. Nhưng câu chuyện của nó có thể là bài học cho các nhà sản xuất ô tô truyền thống khác đang cố gắng thích ứng với một thế giới đang hướng tới những chiếc ô tô không phát thải.

“BYD đang hoạt động rất tốt. Chúng ta nên học hỏi từ họ, nhưng tôi nghĩ chúng ta không tệ đến thế”, Gui Shengyue, giám đốc điều hành của Geely Automobile Holdings Ltd., cho biết trong một cuộc họp báo vào tháng 3. “Chúng tôi tự tin có thể trở thành thương hiệu nội địa số 1 của Trung Quốc một lần nữa, nhưng điều này đương nhiên sẽ mất thời gian”.

Geely đang giới thiệu nhiều xe điện hơn. Công ty này cũng đầu tư mạnh vào công nghệ ô tô kết nối, chất bán dẫn ô tô và vệ tinh.

Li Donghui, giám đốc điều hành của tập đoàn mẹ, cho biết họ đã chi hơn 200 tỷ nhân dân tệ (27,7 tỷ USD) cho hoạt động nghiên cứu và phát triển trong 10 năm qua.

Sự đi lên của BYD, khởi đầu là nhà sản xuất pin, đến sau nhiều năm nghiên cứu về xe điện và công nghệ plug-in hybrid. Trong hầu hết 10 năm qua, chi tiêu cho R&D của họ đã vượt quá lợi nhuận. Vào năm 2019, công ty đạt thu nhập ròng 1,6 tỷ nhân dân tệ nhưng đã đầu tư hơn 8 tỷ nhân dân tệ vào R&D, nhà sáng lập Wang Chuanfu cho biết tại một sự kiện năm 2023. Sự hỗ trợ của chính phủ đã góp phần duy trì BYD trong những năm đầu thành lập, nhưng trợ cấp xe điện quốc gia của Trung Quốc đã bị loại bỏ dần vào năm 2022.

BYD đã phát triển nền tảng hybrid DM-i hàng đầu của mình trong gần 20 năm. Thế hệ thứ tư của công nghệ cho phép xe chạy bằng pin điện cho đến khi cạn kiệt, lúc đó động cơ xăng sẽ khởi động, giúp vượt qua nỗi lo về phạm vi lái xe, đã trở thành một cú hit lớn sau khi được giới thiệu vào năm 2021.

Vài năm trước, Geely và những người khác trong ngành đã tập trung vào cấu trúc có tên P2, bổ sung thêm một động cơ điện để chuyển đổi hệ thống truyền động đốt thông thường thành hệ thống plug-in hybrid mà không cần thay đổi động cơ hoặc hộp số. Yale Zhang, giám đốc điều hành của công ty tư vấn Automotive Foresight ở Thượng Hải nói, sự bổ sung này là một cách dễ dàng để các nhà sản xuất cũ sửa đổi dòng sản phẩm hiện có của họ, nhưng phạm vi hoạt động của nguồn pin ngắn, thường là khoảng 51 km và không có thay đổi nào về hiệu quả sử dụng nhiên liệu của động cơ. Nền tảng DM-i của BYD có hệ thống truyền động phức tạp hơn: Nó kết hợp hai động cơ điện và tiết kiệm nhiên liệu.

Zhang nhận định: “Khi plug-in hybrid DM-i của BYD ra mắt cách đây vài năm, nó đã thổi bay sự cạnh tranh sử dụng nền tảng P2”. Các mẫu plug-in hybrid mới nhất của BYD và Geely, đã ngừng sản xuất xe có cấu trúc P2, cung cấp các phiên bản có thể đi được 100 km trước khi động cơ xăng khởi động và chúng cải thiện hiệu quả sử dụng nhiên liệu khi hoạt động.

Sự thụt lùi của Geely

Geely Auto vào năm 2015 đã đặt mục tiêu đưa xe điện chiếm 90% doanh số bán hàng vào năm 2020, nhưng đã thất bại: Chỉ 5,2% doanh số bán hàng năm 2020 là xe điện và xe plug-in hybrid.

Mục tiêu tính cả xe hybrid và xe điện, các phương tiện chạy bằng pin mà ở Trung Quốc được gọi chung là phương tiện sử dụng năng lượng mới. Tỷ trọng trong tổng doanh số bán hàng của Geely là xe điện và xe hybrid lần đầu tiên đã tăng hơn 20% vào năm 2022 và đạt gần 30% l năm ngoái, khi họ giao được 487.000 xe chạy bằng pin. Con số này là 980.000 xe vào năm 2023 đối với tập đoàn rộng hơn, bao gồm các thương hiệu quốc tế như Volvo. BYD đã bán được 3 triệu xe điện và xe hybrid vào năm 2023, sau khi ngừng sản xuất ô tô chạy xăng thông thường vào năm trước.

Geely có nền tảng plug-in hybrid mới có tên Leishen Power, mất hơn 5 năm và tiêu tốn hàng chục tỷ nhân dân tệ để phát triển. Phiên bản mới nhất được tung ra thị trường vào năm 2023 và có trong dòng xe điện và xe plug-in hybrid giá cả phải chăng Galaxy mới của Geely cũng như thương hiệu Lynk & Co.

Nền tảng Leishen được bổ sung nhiều hộp số để cải thiện trải nghiệm lái xe so với nền tảng DM-i của BYD, sử dụng một hộp số duy nhất. Zhang cho biết, ở tốc độ vượt quá 100 km/h, khả năng xử lý của DM-i không được tốt cho lắm. Ông nói: “Leishen tăng cường khả năng lái xe nhưng nó cũng làm tăng thêm chi phí cho chiếc xe”.

Geely cũng đã giới thiệu Zeekr, một thương hiệu xe điện sang trọng với những chiếc ô tô có giá khởi điểm 200.000 nhân dân tệ. Thương hiệu này đã tăng trưởng 65% để bán được hơn 118.000 xe vào năm 2023. Zeekr 001 đặt mục tiêu cạnh tranh với Model Y nổi tiếng của Tesla, với khả năng xử lý tốt và các tính năng như ghế mát-xa và hỗ trợ ra lệnh bằng giọng nói. Đơn vị này đã đăng ký chào bán cổ phiếu lần đầu ra công chúng tại Mỹ vào cuối năm 2023.

Xe điện cũng đã trở thành trọng tâm lớn hơn trong danh mục đầu tư quốc tế của Geely. Thương hiệu Polestar có nguồn gốc từ Thụy Điển hiện đang bán xe điện và Lotus Cars ở Anh đã giới thiệu các loại xe điện sang trọng như SUV Electre và siêu xe Emeya. Thương hiệu Smart chuyên bán ô tô điện mini của Mercedes-Benz AG đã liên doanh với Geely vào năm 2019 và đã mở rộng để cung cấp xe thể thao đa dụng chạy bằng pin tại thị trường Trung Quốc, Châu Âu và ASEAN.

Phần lớn sự tăng trưởng của Geely đến từ sự kết hợp giữa việc mua lại các thương hiệu nước ngoài và giới thiệu các nhãn hiệu mới hơn tại thị trường Trung Quốc. Kết quả là, nó đã tạo ra một danh mục thương hiệu có nhiều điểm trùng lặp, điều này có vẻ phức tạp hơn để quản lý, Tu Le, giám đốc điều hành công ty tư vấn Sino Auto Insights, cho hay.

“Trên hết, Geely dường như đã bỏ lỡ cơn sốt đầu tư điên cuồng đã gây bão trong lĩnh vực xe điện khoảng 5 đến 6 năm trước, khiến họ có một danh mục các thương hiệu mới cần đầu tư đáng kể nhưng lại có ít vốn để nuôi sống họ”, Lê nói. “Để bắt kịp, Geely nên bán ô tô động cơ đốt trong ở Trung Quốc càng sớm càng tốt, điều chỉnh danh mục thương hiệu và tiếp tục đầu tư vào R&D, đồng thời tung ra các sản phẩm mới để theo kịp và tồn tại lâu hơn những đối thủ khác”.

Ban quản lý của Geely không coi danh mục đầu tư rộng lớn của mình là một vấn đề. Li Donghui cho biết trong một cuộc họp báo vào tháng 1 rằng Geely đặt mục tiêu trở thành Volkswagen của kỷ nguyên xe điện - ám chỉ tập đoàn ô tô Đức có các thương hiệu từ VW và Seat đến Porsche và Bentley.

Le cho rằng khi cả Geely và BYD đều tích cực nhắm mục tiêu mở rộng thị trường toàn cầu, Geely có thể có lợi thế nhờ các thương hiệu nước ngoài mà họ sở hữu. Một số trong số chúng được sản xuất tại Trung Quốc, nhưng không phải tất cả. Ví dụ, Volvo có cơ sở ở Thụy Điển, Trung Quốc và Mỹ. Theo Hiệp hội các nhà sản xuất ô tô Trung Quốc, năm ngoái, Geely đã xuất khẩu 408.000 xe từ Trung Quốc, so với 243.000 của BYD. BYD cho biết họ muốn tăng gấp đôi lượng xuất khẩu lên 500.000 chiếc vào năm 2024.

Trong khi đó, một phần đế chế của Geely đang suy yếu. Polestar đang sa thải khoảng 10% công nhân, tương đương khoảng 450 người, để cắt giảm chi phí khi tốc độ giao hàng chậm lại. Thương hiệu này đã giao được 54.600 chiếc xe điện vào năm 2023, hơi thấp so với mục tiêu 60.000 chiếc của công ty. Và Lotus Technology, được IPO tại Mỹ thông qua danh sách SPAC trên Nasdaq vào tháng 2, đã chứng kiến giá cổ phiếu giảm 50% kể từ khi ra mắt

Zhang của Automotive Foresight cho biết, với xe điện là động lực tăng trưởng, đặc biệt là trong xuất khẩu, Geely cần phải có được thị trường xe điện ở Trung Quốc trước tiên. Ông nói: “Geely nên phát triển doanh số bán xe điện tại Trung Quốc. Sau đó, những mẫu xe phổ biến đã được thử nghiệm ở Trung Quốc này có thể tiếp cận thị trường quốc tế”.

Geely Auto đã nhanh chóng vượt lên trước BYD về doanh số bán hàng hàng tháng vào tháng 1 năm nay, một phần nhờ vào sự phổ biến của các mẫu xe plug-in hybrid, với doanh số bán hàng đã tăng lên gần 30.000 chiếc trong tháng 1, so với chỉ 588 chiếc cùng kỳ năm ngoái. Nhưng khi BYD tiếp tục khơi dậy cuộc chiến về giá xe điện ở Trung Quốc bằng cách giảm giá nhiều mẫu xe của mình, họ lại vượt qua Geely bắt đầu từ tháng 2 và xuất xưởng 302.459 xe trong tháng 3, so với 150.835 của Geely.

Zhang nói: “Với việc ngày càng có nhiều xe sử dụng nền tảng Leishen ra mắt vào năm 2024, Geely đã sẵn sàng cạnh tranh với BYD. Mặc dù rất khó để trở lại vị trí dẫn đầu một lần nữa vì BYD vẫn đang trên đà phát triển, nhưng vẫn có thể duy trì vị trí thứ hai”.