Xe điện siêu nhỏ: Giải pháp tương lai của giao thông đô thị

Nam Nguyễn

07/03/2025

Theo nhiều nghiên cứu, hầu hết năng lượng bị lãng phí khi phải chở trọng lượng của chính chiếc xe. Xe quá khổ là một phần nguyên nhân gốc rễ gây ra tình trạng tắc nghẽn giao thông trong đô thị, ô nhiễm, lãng phí năng lượng, vật liệu và không gian công cộng.

Xe điện siêu nhỏ là loại xe điện bốn bánh (EV) có kích thước nhỏ nhất. Khi không có người ngồi, những chiếc xe này có trọng lượng trung bình chỉ từ 100 đến 500 kg. Tùy thuộc vào loại xe và quy định của từng quốc gia, tốc độ tối đa của chúng thay đổi từ 25 đến 90 km/h.

Về mặt kỹ thuật, những chiếc xe này dễ chế tạo, điều này giải thích tại sao chúng thường được sản xuất bởi các công ty nhỏ có nhà máy nhỏ. Tuy nhiên, một số OEM lớn hơn trên thế giới đã thể hiện sự quan tâm bằng cách tung ra các mẫu xe của riêng họ.

Giống như bất kỳ hình thức di chuyển mới nào, nhiều từ thông dụng được sử dụng để phân loại các biến thể hiện có trên thị trường xe siêu nhỏ. Nhìn chung, các đặc điểm nổi bật của xe siêu nhỏ là kích thước nhỏ gọn và nhẹ, tốc độ tối đa chỉ giới hạn ở môi trường đô thị, đưa chúng vào loại xe siêu nhỏ.

Các chuyên gia của IDTechEx cho rằng xe siêu nhỏ nằm giữa xe điện và xe máy điện trong phổ di chuyển. Ngay cả khi đó, vẫn có thể có nhiều sự khác biệt về ngoại hình hoặc cách phân loại microcar. Một số thuật ngữ khác có thể được sử dụng để mô tả microcar theo khu vực bao gồm xe bốn bánh (EU và Vương quốc Anh), xe điện Neighbourhood EV (Mỹ) và xe Kei (Nhật Bản).

Tại Trung Quốc, xe du lịch có kích thước khác nhau được chia thành sáu cấp độ: A00, A0, A, B, C và D, trong đó A00 mô tả các mẫu xe cỡ nhỏ có chiều dài cơ sở từ 2m đến 2,3m và A0 mô tả các mẫu xe cỡ nhỏ có chiều dài cơ sở từ 2,3-2,5m.

Trung Quốc đã bổ sung thêm một hạng mục xe A00 vào năm 2019. Hạng xe này dành cho xe điện chở khách tốc độ thấp có ít hơn bốn chỗ ngồi. Đây là một sự nhấn mạnh đặc biệt vào việc sử dụng hóa chất pin loại LFP hoặc NMC được chỉ định, nhằm mục đích giảm thiểu chất thải axit chì bất hợp pháp (80% trong số đó đến từ những chiếc xe siêu nhỏ không được đăng ký).

Theo dữ liệu từ Hiệp hội ô tô chở khách Trung Quốc (CPCA), những chiếc xe đốt trong thuộc hạng A00 hầu như đã không còn tồn tại. Phân khúc xe A00 nhỏ nhất tại Trung Quốc do các biến thể điện thống trị.

Vào năm 2021, trung bình các mẫu xe điện chiếm 90% tổng số xe A00 được bán ra. Những chiếc xe này được coi là phương tiện đi lại hàng ngày giá rẻ hơn là phù hợp với khái niệm sở hữu ô tô truyền thống. Wuling Honguang Mini là mẫu xe A00 nhỏ gọn bán chạy nhất tại Trung Quốc. Tính đến tháng 12 năm 2022, doanh số bán hàng kể từ khi ra mắt đã vượt qua 900.000 chiếc và Mini EV đã trở thành xe điện bán chạy thứ hai tại Trung Quốc.

Có nhiều mẫu xe khác nhau trên thị trường A00 nhạy cảm về giá này, nhưng Mini EV có lợi thế lớn về giá. Các OEM như SAIC Motor, Great Wall Motor, Chery Automobile, Changan Automobile và Jianghuai Automobile bán những chiếc xe hạng A00 vì đây là một lĩnh vực đang bùng nổ. IDTechEx dự báo thị trường này sẽ đạt tốc độ tăng trưởng kép hàng năm (CAGR) 10% trong hai thập kỷ tới. Báo cáo của IDTechEx bao gồm các loại xe siêu nhỏ từ nhiều OEM và công ty khởi nghiệp khác nhau, cùng với thị phần tại các khu vực chính.

Thực tế, mối quan tâm chung về xe siêu nhỏ bao gồm vấn đề an toàn, thiết kế xe và các quy định. Vì xe siêu nhỏ được lái trên đường bên cạnh xe ô tô thông thường nên vấn đề an toàn là mối quan tâm hàng đầu để bảo vệ người lái.

Có những lĩnh vực cần cải thiện, có thể là khung xe chắc chắn hơn và bổ sung túi khí để bảo vệ người lái khỏi va chạm hoặc chế tạo hệ thống treo tốt hơn để người lái kiểm soát khi đi qua ổ gà.

Để hỗ trợ cải thiện độ trưởng thành và độ bền của xe siêu nhỏ, cần phải có nhiều quy định hơn để bắt buộc các yêu cầu về an toàn. Nhiều xe siêu nhỏ này được coi là phương tiện cơ giới hợp pháp, nhưng chúng thiếu tiêu chuẩn hóa và quy định mà các nhà sản xuất ô tô phải tuân thủ. Ngoài ra, một số xe siêu nhỏ không yêu cầu giấy phép lái xe.

Nhiều nhà sản xuất microcar thấy rằng xe của họ sẽ cung cấp dịch vụ đưa đón tự hành trong tương lai. Để xây dựng giải pháp này, họ đang hợp tác với các công ty xe tự hành cần tìm những phương tiện linh hoạt, tiết kiệm năng lượng, chi phí thấp và sẵn sàng triển khai nhanh chóng.

Việc áp dụng các công nghệ tự hành theo cách này có khả năng giải quyết các vấn đề trên toàn quốc như giao thông công cộng ở các thành phố đông đúc, thiếu phương tiện di chuyển và bãi đỗ xe ngày càng ít.

Honda đang phát triển "CiKoMa" để giúp mọi người ở Nhật Bản di chuyển bằng microcar tự hành. Honda trích dẫn vấn đề dân số già hóa của Nhật Bản, tỷ lệ sinh giảm và câu chuyện đại dịch toàn cầu là một số lý do khiến họ thấy cần phải có xe điện tự lái nhỏ, mà mọi người có thể gọi và thậm chí phụ thuộc vào để di chuyển cơ bản.

Tại Việt Nam, Công ty CP Di chuyển Xanh và Thông minh (GSM) mới đây đã công bố sẽ chính thức nhận đặt cọc cho 4 dòng xe VinFast Green chuyên chạy dịch vụ gồm Minio Green, Herio Green, Nerio Green và Limo Green kể từ ngày 17/03/2025. Trong đó, đáng chú ý là sự xuất hiện lần đầu tiên của mẫu xe siêu nhỏ Minio Green. Với đặc thù là dòng xe tối ưu cho kinh doanh dịch vụ vận tải, VinFast Green sẽ được phân phối độc quyền qua kênh GSM trong giai đoạn đầu, nhằm đảm bảo hỗ trợ tốt nhất cho các đối tác doanh nghiệp và đối tác tài xế. Theo đó, nếu đặt cọc mua xe sớm từ ngày 17/03 đến hết ngày 24/03/2025 qua GSM, khách hàng sẽ được ưu đãi 5 triệu đồng đối với mẫu Minio Green.

Theo tính toán, với mức giá xe kèm pin là 269 triệu đồng cùng chính sách ưu đãi sạc pin kéo dài đến hết tháng 6/2027, chủ xe Minio Green vận doanh trên nền tảng Xanh SM Platform chỉ cần tạo ra doanh thu trung bình từ 700.000 đồng/ngày là có thể thu hồi vốn đầu tư mua xe chỉ trong khoảng hơn 15 tháng.

Minio Green có thiết kế nhỏ gọn với kích thước dài x rộng x cao lần lượt là 3.090 x 1.496 x 1.625 (mm), chiều dài cơ sở 2.065 mm, đủ không gian cho 4 người ngồi và phù hợp với điều kiện vận hành trong đô thị. Xe được trang bị một motor điện có công suất tối đa 20 kW, mô-men xoắn cực đại 65 Nm, tốc độ tối đa 80 km/h. Bộ pin lithium-ion với dung lượng khả dụng 15,2 kWh có thể đi được quãng đường lên tới 170 km sau mỗi lần sạc đầy (theo tiêu chuẩn NEDC).

Với đặc thù “đất chật người đông” tại một số đô thị tại Việt Nam, cuộc chơi của VinFast với phân khúc xe điện siêu nhỏ là một điểm nhấn cần thiết vào thời điểm này tại thị trường xe dịch vụ Việt khi hãng đã có các mẫu xe trải dài các phân khúc, nhưng vẫn thiếu một mẫu xe dịch vụ khác biệt. Chính vì vậy, Minio Green đã ra đời.

Thực tế, ở phân khúc xe siêu nhỏ này cũng đã có một số mẫu xe Trung Quốc khác được giới thiệu. Tuy nhiên, ưu thế về hạ tầng trạm sạc rộng khắp là một ưu thế giúp Minio Green có thể áp đảo các đối thủ. Đặc biệt, với kích thước nhỏ gọn, Minio Green được cho sẽ là một giải pháp tối ưu vào các ngõ nhỏ mà các dòng xe khác không thể thực hiện được.

Trong tương lai, khi các thành phố sẽ ngày càng có mật độ dân cư càng cao, tốc độ di chuyển thấp, điều này đòi hỏi phải tạo ra một loại phương tiện cá nhân mới để mọi người có thể di chuyển thuận tiện hơn. Xe siêu nhỏ EV chính là một giải pháp tối ưu.