Ngày 12/8, tại Phiên họp thứ 48, Ủy ban Thường vụ Quốc hội đã cho ý kiến về dự án Luật Thi hành án dân sự (sửa đổi).

Trình bày tóm tắt tờ trình, Thứ trưởng Bộ Tư pháp Mai Lương Khôi nhấn mạnh việc ban hành dự án Luật Thi hành án dân sự (sửa đổi) nhằm tiếp tục thể chế hóa đầy đủ, kịp thời chủ trương, đường lối của Đảng; chính sách, pháp luật của Nhà nước về đổi mới tổ chức và hoạt động thi hành án dân sự…

Dự thảo Luật Thi hành án dân sự (sửa đổi) gồm 5 Chương, 96 điều; giảm 4 Chương (do hợp nhất một số Chương), lược bỏ 48 điều; bổ sung 15 điều so với luật hiện hành.

Dự thảo Luật quy định đầy đủ phạm vi bản án, quyết định do cơ quan Thi hành án dân sự tổ chức thi hành để thống nhất với các Luật liên quan (Điều 2); quy định các nguyên tắc, các hành vi bị nghiêm cấm trong thi hành án dân sự (Điều 4, Điều 20). Hoàn thiện các quy định về quyền, nghĩa vụ của đương sự, người có quyền, nghĩa vụ liên quan; xã hội hóa hoạt động thi hành án dân sự.

Trong đó, dự thảo đã dành Chương III (là một chương mới) quy định về Thừa hành viên và Văn phòng Thi hành án dân sự. 

Dự thảo luật cũng hoàn thiện tổ chức, hoạt động; nhiệm vụ, quyền hạn của cơ quan thi hành án dân sự, người có thẩm quyền trong thi hành án dân sự, Viện kiểm sát nhân dân, Tòa án nhân dân; vai trò, trách nhiệm của cơ quan, tổ chức, cá nhân liên quan trong hoạt động thi hành án dân sự.

Cùng với đó, dự thảo hoàn thiện quy định về trình tự, thủ tục, rút ngắn thời gian, giảm thiểu chi phí, nâng cao hiệu quả thi hành án dân sự; tăng cường các điều kiện bảo đảm, đáp ứng yêu cầu quản lý và hoạt động thi hành án dân sự. 

Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật và Tư pháp của Quốc hội Hoàng Thanh Tùng cho biết Thường trực Ủy ban Pháp luật và Tư pháp tán thành việc ban hành Luật Thi hành án dân sự (sửa đổi) nhằm cụ thể hóa chủ trương, định hướng của Đảng về sắp xếp, tinh gọn tổ chức bộ máy nhà nước.

Đồng thời, tăng cường ứng dụng khoa học, công nghệ và chuyển đổi số, thực hiện xã hội hóa một số hoạt động thi hành án dân sự.

Mặt khác, khắc phục những tồn tại, hạn chế, vướng mắc, nâng cao hiệu quả công tác thi hành án dân sự và bảo đảm sự đồng bộ, thống nhất với hệ thống pháp luật, nhất là với các luật về tổ chức các cơ quan tư pháp mới được Quốc hội thông qua.

Phạm vi và nội dung sửa đổi của luật rất lớn. Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật và Tư pháp đề nghị Chính phủ chỉ đạo tiếp tục hoàn thiện hồ sơ dự án.

Trong đó, nội dung mới làm thay đổi căn bản hoạt động thi hành án dân sự (như việc luật hóa Văn phòng Thi hành án dân sự từ mô hình Thừa phát lại), đề nghị cơ quan chủ trì soạn thảo cân nhắc phương án quy định về mô hình, thẩm quyền, trình tự, thủ tục phù hợp, khả thi. 

Thảo luận về dự án luật, Chủ tịch Quốc hội Trần Thanh Mẫn đánh giá rất cao Luật Thi hành án dân sự (sửa đổi) và khuyến khích nghiên cứu đưa vào các quy định cần thiết, cụ thể để sau dễ triển khai thực hiện vì luật này liên quan quyền con người.

Chủ tịch Quốc hội hoan nghênh Bộ Tư pháp, cơ quan soạn thảo đã tổ chức các hội thảo khoa học ở TP Hồ Chí Minh, Nha Trang, Hà Nội, ghi nhận rất nhiều ý kiến đóng góp của các chuyên gia, các nhà khoa học trong các hội thảo. 

Chủ tịch Quốc hội đề nghị làm kỹ, đi sâu về quyền, nghĩa vụ của người được thi hành án và người thi hành án. Ở đây, chúng ta cần đơn giản, không yêu cầu đơn thi hành án trong mọi trường hợp như nhiều góp ý. Bên cạnh đó, cần lưu ý đến chi phí xác minh, điều kiện thi hành án; quy định về khiếu nại, tố cáo…

Cuối phiên thảo luận, Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Khắc Định kết luận, Ủy ban Thường vụ Quốc hội thống nhất sau phiên họp này, nếu tiếp thu đầy đủ ý kiến thì dự án luật đủ điều kiện để trình Quốc hội xem xét theo quy trình một kỳ họp tại Kỳ họp thứ 10.

Đồng thời thống nhất trình Quốc hội, dự án luật khi được thông qua sẽ có hiệu lực từ ngày 1/7/2026, có thời gian để các cơ quan chuẩn bị văn bản chi tiết và công tác tổ chức thực hiện.