Giá “vàng trắng” lithium bất ngờ sụt giảm giúp giá bán ô tô điện rẻ hơn
Tác động của giá lithium
Lithium, thành phần phổ biến trong hầu hết các loại pin xe điện, đã trở nên quý giá đến mức người ta thường gọi nó là vàng trắng. Nhưng một điều đáng ngạc nhiên đã xảy ra gần đây đó là giá của kim loại này đã giảm.
Kể từ tháng 1/2023, giá lithium đã giảm gần 20%, theo Benchmark Minerals, ngay cả khi doanh số bán xe điện tăng vọt. Coban, một vật liệu quan trọng khác của pin, đã giảm hơn một nửa. Đồng, nguyên liệu thiết yếu cho động cơ điện và pin, đã giảm khoảng 18%, mặc dù các mỏ của Mỹ và các nước giàu đồng như Peru đang nỗ lực tăng sản lượng.
Những động thái này đã khiến nhiều nhà phân tích bối rối, những người dự đoán rằng giá sẽ ở mức cao, hoặc thậm chí tăng lên, làm chậm quá trình chuyển đổi sang các hình thức vận chuyển sạch hơn, một thành phần thiết yếu trong nỗ lực hạn chế biến đổi khí hậu.
Thay vào đó, giá hàng hóa giảm đã giúp các nhà sản xuất ô tô dễ dàng giảm giá xe điện hơn. Trong tháng này, Tesla đã giảm giá hai mẫu xe đắt nhất của mình là mẫu sedan Model S và mẫu xe thể thao đa dụng Model X lên tới hàng nghìn USD.
Điều đó theo sau sự cắt giảm vào tháng 1 của Tesla đối với Model 3 và Model Y giá cả phải chăng hơn, và của Ford Motor đối với Mustang Mach-E. Theo Kelley Blue Book, giá trung bình của một chiếc xe điện ở Mỹ đã giảm 1.000 USD trong tháng 2 so với tháng 1.
Một mỏ lithium bên ngoài La Corne, Quebec.
“Đối với xe điện, rào cản chính là chi phí”, Kang Sun, giám đốc điều hành của Amprius Technologies, một nhà sản xuất pin non trẻ đã công bố kế hoạch xây dựng một nhà máy ở Colorado trong tháng này. Ông nói, giá lithium giảm “sẽ thúc đẩy doanh số của EV”.
Không chỉ thế, Tiến sĩ Sun cho rằng giá có thể giảm hơn nữa vì nhu cầu đối với kim loại này không tăng nhanh như một số người trong ngành dự kiến.
Như với bất kỳ hàng hóa nào, có nhiều ý kiến khác nhau về nguyên nhân gây ra sự sụt giảm giá gần đây và về chi phí lithium sẽ là bao nhiêu trong những tháng và năm tới.
Một số nhà phân tích cho biết giá lithium giảm là do các yếu tố ngắn hạn như tăng trưởng doanh số bán hàng chậm lại ở châu Âu và Trung Quốc sau khi trợ cấp mua ô tô điện hết hạn. Nhưng các chuyên gia khác trong ngành cho biết sự sụt giảm cho thấy các mỏ và nhà máy chế biến mới đang giải quyết vấn đề lithium sớm hơn nhiều nhà phân tích nghĩ là có thể.
Ngay cả sau khi giảm rất nhiều, giá lithium vẫn cao đến mức việc khai thác và chế biến kim loại này là một hoạt động kinh doanh có lợi nhuận bất thường. Lihitum đặc biệt thích hợp cho pin vì khả năng lưu trữ năng lượng, có giá sản xuất khoảng 5.000 đến 8.000 USD/tấn. Nó được bán với giá gấp 10 lần số tiền đó trong số các lĩnh vực khác, theo Mobility Impact Partners, một công ty cổ phần tư nhân ở New York đầu tư vào ngành công nghiệp xe điện.
Lợi nhuận từ lithium
Với mức lợi nhuận béo bở đó, các nhà đầu tư và ngân hàng sẵn sàng đầu tư hoặc cho vay các dự án khai thác và chế biến. Chính phủ liên bang Mỹ cũng đang trao các khoản tài trợ trị giá hàng chục triệu USD cho các nhà khai thác và chế biến lithium.
Shweta Natarajan, một đối tác tại Mobility Impact Partners, chuyên gia phân tích thị trường lithium, nói: “Bạn không thể có tỷ suất lợi nhuận cao gấp 10 lần so với chi phí khai thác. Bạn sẽ thấy điều đó đi xuống. Việc tài trợ rất dễ dàng. Không có lý do gì để nghĩ rằng bạn sẽ không có các dự án mới mở ra để đáp ứng bất kỳ sự thiếu hụt nào”.
Nhưng những người khác, bao gồm cả các thành viên của chính quyền Biden, tỏ ra kém tự tin hơn. Jose W. Fernandez, thư ký phụ trách tăng trưởng kinh tế, năng lượng và môi trường tại Bộ Ngoại giao Mỹ cho biết, việc cung cấp lithium phải tăng gấp 42 lần vào năm 2050 để hỗ trợ quá trình chuyển đổi sang năng lượng sạch.
“Chúng tôi phải tìm thêm nguồn cung cấp vì 42 lần là rất nhiều”, ông Fernandez nói trong một cuộc phỏng vấn. “Ngay bây giờ, chúng tôi không có đủ”.
Có rất nhiều lithium trên thế giới. Nhưng nó không được coi là rất có giá trị cho đến khi doanh số bán xe điện bắt đầu tăng trong vài năm qua. Khi nhu cầu tăng vọt, ngành công nghiệp đổ xô bắt đầu khai thác các mỏ mới và các nhà máy lọc dầu tăng công suất xử lý quặng.
Bold Baatar, giám đốc điều hành của đơn vị sản xuất đồng tại công ty khai thác khổng lồ Rio Tinto cho biết: “Việc khai thác không phải là yếu tố thúc đẩy chi phí. Đó là sự sẵn có của các cơ sở xử lý”.
Hầu hết các nhà máy tinh chế lithium đều ở Trung Quốc, và rất ít nhà quản lý và kỹ sư bên ngoài quốc gia đó biết cách xây dựng các nhà máy chế biến. Việc Bắc Kinh gần như độc quyền đối với một nguồn tài nguyên thiết yếu đã khiến chính quyền Biden cảnh giác, chính quyền Mỹ đã phân bổ hàng tỷ USD để khuyến khích các công ty phát triển các mỏ và nhà máy lọc lithium ở Mỹ hoặc ở các quốc gia có quan hệ kinh tế và chính trị chặt chẽ.
Ông Fernandez cho rằng việc cung cấp lithium và các vật liệu quan trọng khác là một vấn đề an ninh quốc gia. năm ngoái, chính quyền đã thành lập Đối tác An ninh Khoáng sản, một nhóm bao gồm Liên minh Châu Âu và 12 quốc gia công nghiệp hóa, bao gồm Úc, Nhật Bản và Anh, để xác định các cơ hội khai thác và tài trợ, đồng thời thúc đẩy tái chế.
Bộ Năng lượng Mỹ đang phân bổ 3 tỷ USD tài trợ để tạo ra chuỗi cung ứng pin trong nước. Ngoài ra, Đạo luật Giảm lạm phát mà ông Biden đã ký thành luật vào năm ngoái cung cấp các khoản tín dụng thuế cho việc sản xuất pin.
Công nghệ Pin của Mỹ đã được Bộ Năng lượng trao một khoản tài trợ để giúp họ xây dựng một nhà máy tinh chế lithium và một cơ sở tái chế pin ở Nevada. Công ty cũng đang phát triển một mỏ lithium ở bang này.
Ryan Melsert, giám đốc điều hành của American Battery Technology, cho rằng giá lithium giảm gần đây là do các yếu tố tạm thời như doanh số bán xe điện ở Trung Quốc chậm lại theo mùa. Ông Melsert nói: “Chúng tôi hy vọng sẽ thấy mức giá rất cao trong tương lai gần”.
Vivek Chidambaram, giám đốc điều hành cấp cao về chiến lược tại công ty tư vấn Accenture, cũng cho rằng sự suy giảm chỉ là phù du. Ông cho biết giá lithium đã giảm vì doanh số bán xe điện, mặc dù vẫn tăng nhanh, nhưng không tăng nhanh như các nhà sản xuất ô tô mong đợi. Điều đó đã khiến các nhà cung cấp sản xuất nhiều hơn mức cần thiết.
Ông Chidambaram nhận định: “Đã có lúc mọi người tin rằng xe điện sẽ phát triển rất nhanh. Sau đó, thực tế là họ đã thực sự phát triển nhanh như thế nào. Ông hy vọng giá lithium sẽ dao động trong vài năm tới”.
Đối phó với sự thiếu hụt lithium
Các nhà sản xuất ô tô, lo sợ về tình trạng thiếu hụt lithium và giá cả tăng cao, đã thực hiện các bước để đảm bảo nguồn cung cấp ổn định. Họ đã ký hợp đồng với các nhà cung cấp lithium yêu cầu họ mua một số lượng kim loại nhất định. Trong một số trường hợp, các nhà sản xuất ô tô đang tham gia trực tiếp hơn vào lĩnh vực kinh doanh lithium. Tesla cho biết trong tháng này rằng họ sẽ xây dựng một nhà máy xử lý lithium gần Corpus Christi, Texas.
General Motors thì vào tháng 1 nói rằng họ sẽ đầu tư 650 triệu USD vào Lithium Americas, công ty đang phát triển một mỏ ở Nevada có tên là Thacker Pass.
Các nhà phân tích đã cảnh báo rằng những khoản đầu tư đó có thể trở thành thua lỗ nếu giá lithium tiếp tục giảm.
Cũng có rủi ro là những cải tiến trong công nghệ pin có thể ảnh hưởng đến nhu cầu về lithium theo những cách không mong muốn.
Pin thể rắn đang được phát triển bởi một số công ty sẽ cần nhiều lithium hơn so với pin đang được sử dụng hiện nay, làm tăng nhu cầu. Nhưng những loại pin đó có thể sẽ không xuất hiện trên các phương tiện sản xuất hàng loạt trong vài năm nữa. Những tiến bộ khác trong kỹ thuật sản xuất và hóa học sẽ cho phép pin nhỏ hơn và nhẹ hơn mà không làm giảm hiệu suất, giảm nhu cầu về lithium.
Giá của coban giảm một phần do sự phổ biến ngày càng tăng của pin được sản xuất không có coban từ lithium, sắt và phốt phát, một sự kết hợp được gọi là LFP. Các nhà phân tích cho biết việc dự trữ bởi một nhà cung cấp coban lớn cũng có thể ảnh hưởng đến giá cả.
Pin LFP. nặng hơn pin được làm bằng coban, nhưng chúng rẻ hơn đáng kể và tồn tại lâu hơn. Và LFP không có những vấn đề liên quan đến coban, hầu hết đến từ Cộng hòa Dân chủ Congo, nơi các hoạt động khai thác được biết đến với lao động trẻ em và điều kiện làm việc khắc nghiệt.
Ford cho biết vào tháng Hai rằng họ sẽ chi 3,5 tỷ USD để xây dựng một nhà máy ở Michigan để sản xuất pin LFP sử dụng công nghệ của Contemporary Amperex Technology, hay CATL, một công ty Trung Quốc là nhà sản xuất pin lớn nhất thế giới.
Không có công nghệ nào trong tương lai có thể loại bỏ lithium khỏi pin ô tô sản xuất hàng loạt. Vì lý do đó, một số nhà phân tích dự đoán rằng giá lithium sẽ giảm xuống mức thấp như đã từng xảy ra vào năm 2020, khi nó giảm xuống dưới 10 USD/kg.
Bà Natarajan, thuộc Mobility Impact Partners, nhấn mạnh: “Ngay cả khi giá giảm xuống từ mức cao của nó, thì vẫn có một mức lợi nhuận rất tốt”.
