Nhu cầu xe động cơ đốt trong bất ngờ tăng trở lại, ngành ô tô châu Âu trước nguy cơ rơi vào cảnh hỗn loạn

Hoàng Lâm

19/05/2024

Nhìn bề ngoài, thị trường Tây Âu dành cho tất cả xe sedan và SUV vào năm 2024 đã chậm lại một chút nhưng có vẻ vẫn “khỏe mạnh”. GlobalData cho biết họ dự kiến doanh số bán hàng của châu Âu sẽ tăng 4,5% trong năm nay lên 11,98 triệu chiếc, chậm hơn nhiều so với mức tăng 13,9% của năm ngoái. Nhưng ngành ô tô ở châu Âu đang rơi vào tình trạng hỗn loạn khi tốc độ tăng trưởng doanh số bán xe điện chậm lại bất ngờ đặt ra câu hỏi về lượng vốn khổng lồ đầu tư vào phát triển chúng.

Các quy định về carbon dioxide của Liên minh Châu Âu có vẻ không mạch lạc khi doanh số bán động cơ đốt trong lại bất ngờ tăng. Khả năng bị áp thuế đối với hàng nhập khẩu xe điện từ Trung Quốc có giá cả phải chăng hơn cũng đặt ra vấn đề đối với quyết tâm của EU trong việc buộc công dân của mình mua xe điện.

Người mua xe dường như không mấy quan tâm. Điều này đã được chính phủ EU và Anh đặt ra rất chi tiết nhằm cấm dần dần nguồn năng lượng ICE mới vào năm 2035. Nhưng khi tốc độ tăng trưởng doanh số bán xe điện bị đình trệ, các xe plug-in hybrid đang cho thấy sức sống đáng ngạc nhiên, trong khi nhu cầu xe ICE đang quay trở lại. Ford Châu Âu, từng mong muốn dẫn đầu thế giới trong việc cấm sử dụng động cơ ICE vào năm 2030, hiện đang phòng ngừa rủi ro cho các vụ cá cược của mình. Những người khác nhảy vào phong trào chống ICE có thể phải đối mặt với sự bối rối tương tự.

Dữ liệu của JATO Dynamics cho thấy doanh số bán xe điện tại châu Âu trong tháng 3 đã giảm 11% xuống 196.045 chiếc, dẫn đầu là Tesla Model Y với 26.847 chiếc, giảm 42%. Doanh số PHEV tăng 2% lên 100.695, dẫn đầu là Volvo XC60. Trong quý đầu tiên, tổng doanh số bán hàng tăng 4,8% lên 3,4 triệu chiếc, so với cùng kỳ năm ngoái.

Trong khi đó, các nhà sản xuất hàng đầu đang yêu cầu EU nới lỏng các quy định ICE. Giám đốc điều hành BMW Oliver Zipse đã kêu gọi thay đổi lệnh cấm bán xe ICE mới vào năm 2035 và muốn sử dụng thuế để khuyến khích cắt giảm lượng khí thải carbon CO2.

Chính phủ Mỹ sẽ áp thuế 100% đối với xe điện của Trung Quốc có thể sẽ khiến vấn đề của châu Âu trở nên tồi tệ hơn. Những hãng như BYD, SAIC, Geely và Great Wall Motors hiện có nhiều khả năng tìm kiếm doanh số bán hàng ở châu Âu hơn.

Trong một cuộc phỏng vấn với tờ báo Frankfurter Allgemeine, CEO Zipse của BMW gọi lệnh cấm ICE năm 2035 là “ngây thơ” đồng thời cảnh báo EU về tác động tiêu cực của thuế quan Trung Quốc đối với ngành ô tô Đức. Ngành công nghiệp Đức có những hoạt động kinh doanh rất có lợi nhuận ở Trung Quốc và có thể bị trả đũa.

Liên minh Châu Âu đang thực hiện chương trình khử carbon trong những năm tới để giảm lượng khí thải CO2 và phát triển năng lượng bền vững.

Theo ngân hàng đầu tư UBS, động thái của Ford nhằm kéo dài tuổi thọ của xe ICE đang ngày càng khiến các nhà đầu tư lo ngại. Các nhà sản xuất châu Âu đã không đầu tư vào thế hệ tiếp theo của mẫu ICE vì đã ngừng sản xuất.

“Chúng tôi cho rằng những nhà sản xuất có quá trình chuyển đổi xe điện mạnh mẽ nhất - Volvo, Volkswagen, Renault, Porsche - đang chịu áp lực đầu tư nhiều hơn vào xe ICE thế hệ tiếp theo. Chúng tôi cho rằng BMW và Mercedes linh hoạt hơn và tiết kiệm vốn hơn trong việc kéo dài tuổi thọ của dòng sản phẩm ICE của họ và Stellantis nên có tính linh hoạt chiến lược cao nhất nhờ cách tiếp cận đa năng lượng nhất quán”, UBS cho biết trong một báo cáo.

Ngân hàng đầu tư Morgan Stanley nhận định lĩnh vực ô tô của EU có nguy cơ cao phải đối mặt với các cuộc tranh luận thương mại quan trọng, chẳng hạn như câu hỏi về việc tăng thuế đối với xe điện của Trung Quốc.

Suy đoán hiện tại cho thấy mức tăng lên từ 25 đến 30% so với mức 10% hiện tại.

Morgan Stanley cho biết bất kỳ hành động thuế quan nào của EU đều có thể dẫn đến phản ứng từ Trung Quốc, quốc gia cung cấp cho châu Âu những nguyên liệu quan trọng để xanh hóa nền kinh tế. Thuế quan cũng có thể gây nguy hiểm cho các mục tiêu xe điện của châu Âu. Renault và Stellantis ít gặp rủi ro hơn do ít tiếp xúc với Trung Quốc. Theo Morgan Stanley, Porsche sẽ lo lắng vì khả năng tiếp cận doanh thu cao từ Trung Quốc.

“Mặc dù triển vọng cho năm 2024 nhìn chung vẫn phù hợp với bản cập nhật trước đó của báo cáo này, nhưng chúng tôi đã cắt giảm dự báo một chút do hai tháng liên tiếp có kết quả đáng thất vọng”, GlobalData cho hay. “Trong khi triển vọng kinh tế vĩ mô có vẻ ảm đạm trên toàn khu vực, vấn đề nguồn cung giảm dần và giả định giá xe giảm trong năm nay sẽ hỗ trợ thị trường. Thêm vào đó, chúng ta sẽ thấy sự bắt đầu nới lỏng tiền tệ khi áp lực lạm phát giảm bớt. Điều đó nói lên rằng, rủi ro địa chính trị vẫn có khả năng làm suy yếu dự báo”.