Ôtô “nội”: Từ 2007 nghĩ về 2008
Từ bức tranh đầy xúc cảm của năm 2007, chúng ta hãy thử phác họa vài nét chấm phá về bức tranh ôtô "nội" năm 2008
Năm 2007 đầy xúc cảm đi qua đã góp phần làm nổi lên những bố cục sáng rõ hơn về bức họa ngành ôtô Việt Nam lâu nay vẫn nằm trong trạng thái tranh tối tranh sáng.
Nghĩ về năm cũ, chúng ta hãy thử phác họa vài nét chấm phá về ngành ôtô năm 2008.
Bố cục bất ngờ
Những diễn biến của thị trường và ngành công nghiệp ôtô Việt Nam năm 2007 dường như đã vượt ra khỏi dự báo của không ít người. Dù chưa hoàn toàn phá vỡ quy luật song những “cao trào” ngoài toan tính đã tạo nên sự bất ngờ vừa thú vị vừa gây khó cho người trong cuộc.
Tại thời điểm này của năm 2007, tác giả bài viết đã tìm đủ mọi phương cách song vẫn không thể mua nổi một chiếc Toyota Camry phiên bản 2007 trước tháng 3 (tức trước Tết Nguyên đán Đinh Hợi) giúp một người thân. Sự “bất lực” này đã dự báo một hiện tượng của thị trường là cháy hàng trên một số mẫu xe “hot”.
Thế nhưng, dường như không ai ngờ được tình trạng cháy hàng tại thị trường ôtô Việt Nam năm vừa qua lại lan rộng và nghiêm trọng đến thế. Hơn 10.000 chiếc xe mà các nhà sản xuất phải nợ khách hàng qua năm là một con số ẩn chứa nhiều điều mà chắc chắn sẽ còn ảnh hưởng lớn đến năm 2008.
Đó là câu chuyện bức xúc được sinh ra từ mối quan hệ cung cầu bất hợp lý trên thị trường. Ở một góc độ khác, món hàng hóa “đặc biệt” này còn là nguyên cớ cơ bản đẩy câu chuyện giá xe vốn đã “nóng” từ chục năm nay lên đến đỉnh điểm. Không những thế, nó còn khiến cho mối quan hệ giữa các cơ quan quản lý, nhà sản xuất và người dân trở nên bất hòa.
Còn nhớ khoảng thời gian nửa cuối năm 2006, thời điểm Việt Nam đang vào giai đoạn nước rút để gia nhập Tổ chức Thương mại Thế giới (WTO), dư luận đã kỳ vọng rất nhiều vào một cuộc giảm giá tổng thể của thị trường ôtô. Lý lẽ của mối kỳ vọng này là rõ ràng bởi việc tham gia thị trường toàn cầu, việc thực hiện những cam kết thương mại có liên quan đến ngành ôtô hòan toàn có thể khiến các hãng ôtô nội địa giảm giá bán xe.
Vậy mà không những giá xe không giảm mà kẻ mua lại còn phải lạy lục người bán. Chính cái kết cục bất ngờ trớ trêu này đã làm nên nét nổi bật nhất của thị trường ôtô Việt Nam năm vừa qua. Các hãng xe đã “lên lớp” cho khách hàng của mình một bài học: Nếu thượng đế sốt ruột thì hãy từ bỏ ngôi vị của mình!
Tuy nhiên, mối bất hòa giữa nhà sản xuất với người tiêu dùng vẫn chưa đủ để hoàn thành bố cục cơ bản của bức tranh ôtô nội địa 2007. Bức xúc vì giá xe vẫn chẳng hề nhúc nhích sau 2 lần giảm thuế nhập khẩu ôtô nguyên chiếc trong khi tốc độ tăng giá chung vẫn tiếp tục phi mã, Bộ Tài chính đã phải lần thứ 3 trong năm giảm ở mức 10% tại sắc thuế này, thực hiện sớm hơn lộ trình, nhằm gia tăng sức ép lên xe nội địa.
Nhưng “mèo vẫn hoàn mèo”, cho dù giá bán các loại xe nhập khẩu có nhiệt tình hưởng ứng quyết định của Bộ Tài chính đến đâu thì giá xe trong nước vẫn y nguyên. Không những thế, các hãng xe còn tỏ ra “giận dỗi” trước những quyết định của Bộ Tài chính.
Có nhà nhập khẩu nói vui rằng, nếu ông là nhà sản xuất trong nước ông cũng chẳng dại gì không… giận bởi quan điểm của Bộ Công nghiệp (nay là Bộ Công Thương) vẫn ủng hộ. Chưa kể, nếu các hãng xe nội địa thôi sản xuất - lắp ráp mà chuyển hết sang nhập khẩu thì sẽ có hàng nghìn lao động mất việc, đồng thời ngành công nghiệp nói chung cũng sẽ bị mất cả chục năm đầu tư, chăm sóc. Ở khía cạnh này, ắt hẳn những người làm chính sách phải tính đến.
Dư âm của 2007?
Nhìn lại thị trường ôtô năm 2007, nhiều nhà phân tích và doanh nhân đã đưa ra một số dự báo có hướng đấu dịu những bức xúc. Trong đó đa số ý kiến cho rằng thị trường ôtô trong nước năm 2008 sẽ ổn định hơn cả về quan hệ cung cầu lẫn câu chuyện giá, thuế.
Ông Huỳnh Dư An, Tổng giám đốc Công ty Cổ phần Ôtô Âu Châu (Euro Auto), cho rằng thị trường ôtô trong nước năm 2008 có thể sẽ đảo ngược một phần so với năm 2007 mà biểu hiện cụ thể là lượng khách mua sẽ giảm đi nhiều trong khi sản lượng sản xuất của các hãng xe vẫn tiếp tục giữ ở mức cao do chương trình nâng công suất của năm trước chưa thể chấm dứt.
Theo ông An, thị trường ôtô Việt Nam hơn 10 năm qua đã chứng minh một quy luật là cứ 1 năm phát triển thì một năm sụt giảm. Ở đây không nói tụt hẳn mà nói đến sự mất cân đối giữa đầu vào và đầu ra. Ví dụ năm 2006 đầu vào rất dồi dào, lượng xe trong kho bãi của nhiều hãng thậm chí nhiều đến mức không nhớ được số lượng xe. Khi đó, bán được thêm một chiếc xe thực sự là một tin vui. Do đó mọi người đã không dám kỳ vọng vào năm 2007. Bởi vậy, sẽ không hề khó hiểu nếu lượng xe bán ra của các hãng ôtô nội địa năm 2008 sụt giảm nhiều so với năm 2007.
Bên cạnh đó, nếu phân tích kỹ tình hình thị trường năm 2007 cũng có thể nhận ra một nguy cơ đối với xe “nội” trong năm 2008 là sau khi người mua đã quá mệt mỏi với câu chuyện giá cao, cháy hàng, lót tay mua xe, họ sẽ cạn dần sự mặn mà. Chưa kể sức ép từ thị trường xe nhập khẩu đang ngày càng gia tăng mạnh mẽ lên thị trường xe trong nước. Năm 2007, người dân Việt Nam đã chi đến hơn 8.300 tỷ đồng để đem về nước hơn 28.000 xe nguyên chiếc và dự báo con số này của năm 2008 sẽ còn cao hơn nhiều. Một lý do nữa là người dân đang ngày càng ưa chuộng những chiếc xe nhập khẩu hơn, không chỉ ở vấn đề chất lượng mà còn ở câu chuyện giá.
Cũng liên quan đến mối quan hệ giữa xe nhập khẩu và xe sản xuất trong nước cùng vấn đề giá bán của chúng, những biến động của năm 2007 chắc chắn sẽ có những tác động mạnh mẽ đến thị trường năm 2008. Trong đó đáng chú ý nhất là câu chuyện thuế.
Năm 2007, Bộ Tài chính đã 3 lần giảm thuế suất thuế nhập khẩu các loại ôtô nguyên chiếc (mới), đưa từ mức 90% xuống còn 60%. Động tác này của Bộ Tài chính đã giúp cho giá xe nhập khẩu tiến gần mức giá của xe trong nước. Vì vậy, khi so sánh chất lượng sản phẩm, xe nhập khẩu đã có được lợi thế hơn.
Trong khi đó, những dấu hiệu cho thấy việc giảm thuế nhập khẩu linh kiện, phụ tùng phục vụ hoạt động sản xuất, lắp ráp và thuế tiêu thụ đặc biệt - hai sắc thuế quan trọng tham gia cấu thành giá bán xe nội địa - vẫn chưa rõ ràng. Mặc dù các hãng xe trong nước đã nhiều lần thiết tha đề nghị và Thủ tướng cũng đã yêu cầu Bộ Tài chính nghiên cứu, tính toán đến câu chuyện này song theo một số phân tích, khả năng giảm thuế - ở mức đủ giúp xe nội lấy lại lợi thế - chưa lớn.
Cơ sở cho nhận định này là việc giảm thuế linh kiện, thuế tiêu thụ đặc biệt sẽ ảnh hưởng rất lớn đến nguồn thu ngân sách, đồng thời cũng vô hình trung sẽ dần chấm dứt kỳ vọng có được một ngành công nghiệp ôtô thực thụ và biến Việt Nam thành một trung tâm lắp ráp ôtô thuê.
Nghĩ về năm cũ, chúng ta hãy thử phác họa vài nét chấm phá về ngành ôtô năm 2008.
Bố cục bất ngờ
Những diễn biến của thị trường và ngành công nghiệp ôtô Việt Nam năm 2007 dường như đã vượt ra khỏi dự báo của không ít người. Dù chưa hoàn toàn phá vỡ quy luật song những “cao trào” ngoài toan tính đã tạo nên sự bất ngờ vừa thú vị vừa gây khó cho người trong cuộc.
Tại thời điểm này của năm 2007, tác giả bài viết đã tìm đủ mọi phương cách song vẫn không thể mua nổi một chiếc Toyota Camry phiên bản 2007 trước tháng 3 (tức trước Tết Nguyên đán Đinh Hợi) giúp một người thân. Sự “bất lực” này đã dự báo một hiện tượng của thị trường là cháy hàng trên một số mẫu xe “hot”.
Thế nhưng, dường như không ai ngờ được tình trạng cháy hàng tại thị trường ôtô Việt Nam năm vừa qua lại lan rộng và nghiêm trọng đến thế. Hơn 10.000 chiếc xe mà các nhà sản xuất phải nợ khách hàng qua năm là một con số ẩn chứa nhiều điều mà chắc chắn sẽ còn ảnh hưởng lớn đến năm 2008.
Đó là câu chuyện bức xúc được sinh ra từ mối quan hệ cung cầu bất hợp lý trên thị trường. Ở một góc độ khác, món hàng hóa “đặc biệt” này còn là nguyên cớ cơ bản đẩy câu chuyện giá xe vốn đã “nóng” từ chục năm nay lên đến đỉnh điểm. Không những thế, nó còn khiến cho mối quan hệ giữa các cơ quan quản lý, nhà sản xuất và người dân trở nên bất hòa.
Còn nhớ khoảng thời gian nửa cuối năm 2006, thời điểm Việt Nam đang vào giai đoạn nước rút để gia nhập Tổ chức Thương mại Thế giới (WTO), dư luận đã kỳ vọng rất nhiều vào một cuộc giảm giá tổng thể của thị trường ôtô. Lý lẽ của mối kỳ vọng này là rõ ràng bởi việc tham gia thị trường toàn cầu, việc thực hiện những cam kết thương mại có liên quan đến ngành ôtô hòan toàn có thể khiến các hãng ôtô nội địa giảm giá bán xe.
Vậy mà không những giá xe không giảm mà kẻ mua lại còn phải lạy lục người bán. Chính cái kết cục bất ngờ trớ trêu này đã làm nên nét nổi bật nhất của thị trường ôtô Việt Nam năm vừa qua. Các hãng xe đã “lên lớp” cho khách hàng của mình một bài học: Nếu thượng đế sốt ruột thì hãy từ bỏ ngôi vị của mình!
Tuy nhiên, mối bất hòa giữa nhà sản xuất với người tiêu dùng vẫn chưa đủ để hoàn thành bố cục cơ bản của bức tranh ôtô nội địa 2007. Bức xúc vì giá xe vẫn chẳng hề nhúc nhích sau 2 lần giảm thuế nhập khẩu ôtô nguyên chiếc trong khi tốc độ tăng giá chung vẫn tiếp tục phi mã, Bộ Tài chính đã phải lần thứ 3 trong năm giảm ở mức 10% tại sắc thuế này, thực hiện sớm hơn lộ trình, nhằm gia tăng sức ép lên xe nội địa.
Nhưng “mèo vẫn hoàn mèo”, cho dù giá bán các loại xe nhập khẩu có nhiệt tình hưởng ứng quyết định của Bộ Tài chính đến đâu thì giá xe trong nước vẫn y nguyên. Không những thế, các hãng xe còn tỏ ra “giận dỗi” trước những quyết định của Bộ Tài chính.
Có nhà nhập khẩu nói vui rằng, nếu ông là nhà sản xuất trong nước ông cũng chẳng dại gì không… giận bởi quan điểm của Bộ Công nghiệp (nay là Bộ Công Thương) vẫn ủng hộ. Chưa kể, nếu các hãng xe nội địa thôi sản xuất - lắp ráp mà chuyển hết sang nhập khẩu thì sẽ có hàng nghìn lao động mất việc, đồng thời ngành công nghiệp nói chung cũng sẽ bị mất cả chục năm đầu tư, chăm sóc. Ở khía cạnh này, ắt hẳn những người làm chính sách phải tính đến.
Dư âm của 2007?
Nhìn lại thị trường ôtô năm 2007, nhiều nhà phân tích và doanh nhân đã đưa ra một số dự báo có hướng đấu dịu những bức xúc. Trong đó đa số ý kiến cho rằng thị trường ôtô trong nước năm 2008 sẽ ổn định hơn cả về quan hệ cung cầu lẫn câu chuyện giá, thuế.
Ông Huỳnh Dư An, Tổng giám đốc Công ty Cổ phần Ôtô Âu Châu (Euro Auto), cho rằng thị trường ôtô trong nước năm 2008 có thể sẽ đảo ngược một phần so với năm 2007 mà biểu hiện cụ thể là lượng khách mua sẽ giảm đi nhiều trong khi sản lượng sản xuất của các hãng xe vẫn tiếp tục giữ ở mức cao do chương trình nâng công suất của năm trước chưa thể chấm dứt.
Theo ông An, thị trường ôtô Việt Nam hơn 10 năm qua đã chứng minh một quy luật là cứ 1 năm phát triển thì một năm sụt giảm. Ở đây không nói tụt hẳn mà nói đến sự mất cân đối giữa đầu vào và đầu ra. Ví dụ năm 2006 đầu vào rất dồi dào, lượng xe trong kho bãi của nhiều hãng thậm chí nhiều đến mức không nhớ được số lượng xe. Khi đó, bán được thêm một chiếc xe thực sự là một tin vui. Do đó mọi người đã không dám kỳ vọng vào năm 2007. Bởi vậy, sẽ không hề khó hiểu nếu lượng xe bán ra của các hãng ôtô nội địa năm 2008 sụt giảm nhiều so với năm 2007.
Bên cạnh đó, nếu phân tích kỹ tình hình thị trường năm 2007 cũng có thể nhận ra một nguy cơ đối với xe “nội” trong năm 2008 là sau khi người mua đã quá mệt mỏi với câu chuyện giá cao, cháy hàng, lót tay mua xe, họ sẽ cạn dần sự mặn mà. Chưa kể sức ép từ thị trường xe nhập khẩu đang ngày càng gia tăng mạnh mẽ lên thị trường xe trong nước. Năm 2007, người dân Việt Nam đã chi đến hơn 8.300 tỷ đồng để đem về nước hơn 28.000 xe nguyên chiếc và dự báo con số này của năm 2008 sẽ còn cao hơn nhiều. Một lý do nữa là người dân đang ngày càng ưa chuộng những chiếc xe nhập khẩu hơn, không chỉ ở vấn đề chất lượng mà còn ở câu chuyện giá.
Cũng liên quan đến mối quan hệ giữa xe nhập khẩu và xe sản xuất trong nước cùng vấn đề giá bán của chúng, những biến động của năm 2007 chắc chắn sẽ có những tác động mạnh mẽ đến thị trường năm 2008. Trong đó đáng chú ý nhất là câu chuyện thuế.
Năm 2007, Bộ Tài chính đã 3 lần giảm thuế suất thuế nhập khẩu các loại ôtô nguyên chiếc (mới), đưa từ mức 90% xuống còn 60%. Động tác này của Bộ Tài chính đã giúp cho giá xe nhập khẩu tiến gần mức giá của xe trong nước. Vì vậy, khi so sánh chất lượng sản phẩm, xe nhập khẩu đã có được lợi thế hơn.
Trong khi đó, những dấu hiệu cho thấy việc giảm thuế nhập khẩu linh kiện, phụ tùng phục vụ hoạt động sản xuất, lắp ráp và thuế tiêu thụ đặc biệt - hai sắc thuế quan trọng tham gia cấu thành giá bán xe nội địa - vẫn chưa rõ ràng. Mặc dù các hãng xe trong nước đã nhiều lần thiết tha đề nghị và Thủ tướng cũng đã yêu cầu Bộ Tài chính nghiên cứu, tính toán đến câu chuyện này song theo một số phân tích, khả năng giảm thuế - ở mức đủ giúp xe nội lấy lại lợi thế - chưa lớn.
Cơ sở cho nhận định này là việc giảm thuế linh kiện, thuế tiêu thụ đặc biệt sẽ ảnh hưởng rất lớn đến nguồn thu ngân sách, đồng thời cũng vô hình trung sẽ dần chấm dứt kỳ vọng có được một ngành công nghiệp ôtô thực thụ và biến Việt Nam thành một trung tâm lắp ráp ôtô thuê.
