Trung Quốc: Thị trường xe điện khác biệt với phần còn lại của thế giới

Hoàng Lâm

30/09/2022

Trong khi trên thế giới xe điện vẫn được coi là “xu thế tương lai” thì ở Trung Quốc đã là một "câu chuyện cũ". Trong năm nay sẽ có nhiều ô tô điện được bán ra ở Trung Quốc hơn so với các nước còn lại trên thế giới cộng lại, do thị trường nội địa của nước này tăng tốc rất nhanh trước sự cạnh tranh toàn cầu.

Trong năm 2022, 1/4 tổng số ô tô mới mua ở Trung Quốc sẽ là xe chạy hoàn toàn bằng điện hoặc xe plug-in hybrid.

Zhang Youping, một người về hưu Trung Quốc, đã mua một chiếc xe thể thao đa dụng cỡ nhỏ chạy hoàn toàn bằng điện từ BYD - nhà sản xuất xe điện lớn nhất Trung Quốc - tại một triển lãm ô tô với giá khoảng 20.000 USD vào tháng trước. Gia đình bà đã mua ba chiếc ô tô chạy bằng khí đốt trong thập kỷ qua, nhưng gần đây bà lo ngại về giá xăng và quyết định sử dụng điện “để tiết kiệm tiền”. Trước đó vài tháng, con trai bà Zhang Youping cũng đã mua một chiếc E.V. Đó là một chiếc hatchback trị giá 10.000 USD của Leapmotor, một nhà sản xuất khác của Trung Quốc.

Theo một số ước tính, hơn 300 công ty Trung Quốc đang sản xuất xe điện, từ các chương trình giảm giá dưới 5.000 USD cho đến các mẫu xe cao cấp cạnh tranh với Tesla và các nhà sản xuất ô tô Đức. Có khoảng bốn triệu trạm sạc trong cả nước, gấp đôi con số so với một năm trước, và sẽ có nhiều hơn nữa.

Trong khi các thị trường EV khác trên thế giới vẫn phụ thuộc nhiều vào trợ cấp và ưu đãi tài chính từ chính phủ, Trung Quốc đã bước sang một giai đoạn mới: Người tiêu dùng đang cân nhắc giữa tính năng và giá cả của xe điện so với xe chạy bằng nhiên liệu hoá thạch mà không cần quan tâm nhiều đến sự hỗ trợ của nhà nước. Thậm chí ngay cả Mỹ vẫn còn… kém xa. Năm nay, quốc gia này đã vượt qua ngưỡng quan trọng là xe điện chiếm 5% doanh số bán ô tô mới. Trong khi đó, Trung Quốc đã vượt qua mức đó vào năm 2018.

Ngay cả các biện pháp khuyến khích mới của Mỹ cũng đã đặt ra câu hỏi về mức độ hiệu quả của chúng trong việc giải quyết các yếu tố giảm nhẹ đối với ô tô điện, chẳng hạn như danh sách chờ đợi lâu, nguồn cung hạn chế và giá cao.

Đạo luật Giảm lạm phát của Mỹ được thông qua vào tháng trước, bao gồm khoản tín dụng thuế trị giá 7.500 USD cho xe điện với các điều kiện về nơi sản xuất xe và nguồn cung cấp pin. Các nhà sản xuất ô tô phàn nàn rằng tín dụng thuế không áp dụng cho nhiều EV và các yêu cầu tìm nguồn cung ứng có thể làm tăng chi phí sản xuất EV.

Trung Quốc đã mất hơn một thập kỷ trợ cấp, đầu tư dài hạn và chi tiêu cho cơ sở hạ tầng để tạo nền tảng cho thị trường xe điện bắt đầu đứng vững. Tu Le, giám đốc điều hành của công ty tư vấn Sino Auto Insights có trụ sở tại Bắc Kinh, cho biết sự cạnh tranh và năng động hiện đang thúc đẩy thị trường Trung Quốc, chứ không phải trợ cấp của chính phủ.

“Chúng tôi đã đạt đến một điểm ở Trung Quốc, nơi chúng tôi đang cạnh tranh về giá. Chúng tôi đang tiếp tục cạnh tranh về các tính năng. Vì vậy, nó không phải là một thứ trợ cấp”, ông Lê nói.

Ông Tập Cận Bình, người đứng đầu Trung Quốc, đã từng tuyên bố vào năm 2014 rằng phát triển xe điện là cách duy nhất để đất nước có thể chuyển đổi “từ một quốc gia ô tô lớn thành một cường quốc ô tô”.

Nhấn mạnh tham vọng của mình, Trung Quốc đặt ra một mục tiêu 20% doanh số bán ô tô mới sẽ là xe điện vào năm 2025. Nhiều khả năng Trung Quốc sẽ đạt được mục tiêu đó trong năm nay.

Trung Quốc cũng là một trong những thị trường tăng trưởng nhanh nhất, với doanh số dự kiến sẽ tăng gấp đôi trong năm nay lên khoảng sáu triệu xe, nhiều hơn phần còn lại của thế giới cộng lại.

Nằm trong top 10 thương hiệu sản xuất EV bán chạy nhất thế giới hiện một nửa là của Trung Quốc, dẫn đầu là BYD, chỉ kém Tesla về thị phần toàn cầu và đang bắt đầu xuất xưởng ô tô điện của mình ra nước ngoài. Không chỉ thế, các nhà sản xuất pin Trung Quốc CATL và BYD là những người chơi lớn nhất trong ngành, trong khi Bắc Kinh giữ chặt chẽ trong việc tiếp cận các nguyên liệu thô quan trọng.