Quy định cứng rắn hơn của Trung Quốc “hãm phanh” giấc mơ điện khí hoá của Big Tech

Nam Nguyễn

07/08/2023

Tình trạng dư thừa công suất và phá sản của các nhà sản xuất xe điện đã dẫn đến việc chính quyền Bắc Kinh phải hạn chế cấp giấy phép sản xuất tràn lan. Bên cạnh đó, những quy định chặt chẽ đang cản trở những nỗ lực của Big Tech ở Trung Quốc trong việc ra mắt xe điện, với việc triển khai xe từ gã khổng lồ tìm kiếm Baidu, nhà sản xuất điện thoại thông minh Xiaomi và tập đoàn gọi xe Didi đều bị đình trệ.

Geely không thể bắt đầu sản xuất Robo-01 EV do đơn vị Jidu của Baidu thiết kế vì Jidu của Baidu không xin được giấy phép. Ảnh: Bloomberg.

Quy định cấp phép chặt chẽ hơn đang tác động đến các nhóm công ty công nghệ đến sau trong sự bùng nổ xe điện của Trung Quốc. Các công ty đang gặp khó khăn trong việc đảm bảo sự chấp thuận theo quy định để bắt đầu sản xuất và bán những chiếc xe đầu tay của mình.

“Chúng tôi có hàng trăm kỹ sư đang chờ đợi mà không làm gì cả”, một nhân viên giấu tên cho hay.

Hồ sơ công khai cho thấy chỉ có hai phê duyệt sản xuất ô tô điện mới kể từ đầu năm 2023. Những người trong ngành cho biết các cơ quan quản lý đã thắt chặt các phê duyệt để giải quyết tình trạng dư thừa công suất ngày càng tăng và hàng loạt lỗi của công ty EV khiến khách hàng phàn nàn về việc sở hữu những phương tiện không thể sửa chữa hoặc bảo dưỡng.

Eunice Lee, một nhà phân tích ô tô tại Bernstein, ước tính Trung Quốc hiện có khả năng sản xuất tổng thể gần 40 triệu xe mỗi năm và đang tăng lên, nhưng nhu cầu trong nước chỉ ở mức 20 triệu đến 25 triệu.

Một số nguồn tin thân cận với các công ty công nghệ cho biết họ vẫn hy vọng rằng các cơ quan quản lý sẽ sớm giảm bớt những khó khăn trong các quy định.

Nhưng các quy định về sản xuất ô tô do cơ quan lập kế hoạch nhà nước và Bộ Công nghiệp và Công nghệ thông tin (MIIT) của Trung Quốc thực thi đã dập tắt giấc mơ của những công ty khởi nghiệp trị giá hàng tỷ USD như Niutron, được hỗ trợ bởi tập đoàn đầu tư Coatue của Mỹ. Công ty khởi nghiệp này đã gần như phá sản và buộc phải sa thải hầu hết lực lượng lao động sau khi không xin được giấy phép sản xuất xe điện.

Bộ phận xe điện Jidu của Baidu cũng đã trì hoãn việc ra mắt mẫu Robo-01, mặc dù đã cam kết rằng việc giao hàng sẽ bắt đầu vào quý thứ ba của năm 2023. Nhóm tìm kiếm đã hợp tác với nhà sản xuất ô tô Geely Holding để thành lập Jidu vào năm 2021, trong đó Baidu nắm giữ phần lớn cổ phần và mong muốn tạo ra một phương tiện thể hiện công nghệ tự lái của mình.

Hai tập đoàn đã đầu tư 1 tỷ USD vào dự án và đang làm việc để huy động thêm 400 triệu USD cho Jidu khi lỗ tăng lên trong thời gian chuẩn bị sản xuất hết công suất tại nhà máy ô tô Chiết Giang của Geely.

Nhân viên tại các cửa hàng bán hàng của Jidu ở Bắc Kinh hiện đang nói với các khách hàng tiềm năng rằng công ty sẽ sớm cung cấp thông tin cập nhật và giao xe trước cuối năm nay. Theo nguồn tin thân cận với các công ty, nó đang bị cản trở bởi các quy tắc MIIT mới yêu cầu cả thương hiệu và nhà sản xuất theo hợp đồng của nó phải có giấy phép sản xuất xe năng lượng mới.

Jidu cho đến nay vẫn chưa đạt được thỏa thuận nào và các cuộc đàm phán giữa Baidu và Geely có khả năng dẫn đến việc hãng sau sẽ đóng vai trò lớn hơn trong quan hệ đối tác

Nguồn tin cho biết, nhà phân tích Shi Ji tại công ty môi giới CMB International cho biết: “Nếu Jidu muốn sử dụng giấy chứng nhận sản xuất hàng loạt của Geely, Geely cần ít nhất 50% cổ phần trong liên doanh trong những trường hợp bình thường.

Các nhà phân tích chỉ ra rằng mối quan hệ hợp tác giữa Huawei và nhà sản xuất ô tô Seres là một mô hình khả thi để tránh các quy định, với việc Huawei cung cấp công nghệ và bí quyết tiếp thị nhưng không có cổ phần trực tiếp trong đối tác của mình.

Công ty khởi nghiệp EV Niutron đã thực hiện một lộ trình tương tự sau khi không nhận được sự chấp thuận cho chiếc xe thể thao đa dụng đầu tiên của mình. Vào tháng 6, đối tác sản xuất ô tô của họ là Dorcen đã nhận được sự chấp thuận của MIIT để ra mắt một mẫu SUV gần giống với ô tô của Niutron nhưng không sử dụng thương hiệu của Niutron. Hai cựu nhân viên cho biết Niutron vẫn tham gia với tư cách là nhà cung cấp nhưng không thể có tên trên xe.

Ngay cả một số nhà sản xuất xe điện hàng đầu hiện tại cũng gặp khó khăn trong việc xin phê duyệt tại Trung Quốc.

Nasdaq - Nio đã niêm yết, đã tiếp quản một nhà máy ở thành phố Chuzhou phía đông vào đầu năm nay để sản xuất ô tô cho thương hiệu phụ ngân sách có tên mã Firefly và Xpeng, có một nhà máy mới ở Vũ Hán, đều đang phải chờ giấy phép.

Ở những nơi khác, gã khổng lồ gọi xe của Trung Quốc, Didi, đã âm thầm thúc đẩy một dự án xe hơi có tên nội bộ là Da Vinci, liên quan đến việc mua cổ phần của nhà sản xuất ô tô Guoji Zhijun do nhà nước hậu thuẫn và sản xuất ô tô tại nhà máy của nó ở thành phố Ganzhou, Đông Nam nước này. Nhưng tên của Didi vẫn chưa xuất hiện trong danh sách phê duyệt mới hàng tháng của MIIT.

Nhà sản xuất điện thoại thông minh Xiaomi đã cho những chiếc xe thử nghiệm lăn bánh khỏi dây chuyền sản xuất tại tổ hợp nhà máy mới được xây dựng ở ngoại ô Bắc Kinh. Một số công nhân rời nhà máy nói rằng họ đang giải quyết các vấn đề cuối cùng trước khi bắt đầu sản xuất hàng loạt. “Tất cả máy móc đã sẵn sàng, chúng tôi gần như đã sẵn sàng”, một công nhân yêu cầu giấu tên cho biết.

Tuy nhiên, Xiaomi, công ty đã cam kết đầu tư 10 tỷ USD vào liên doanh, vẫn chưa nhận được sự cho phép của MIIT để bắt đầu sản xuất hàng loạt phương tiện. Giám đốc điều hành Lei Jun đã dùng nhiều cách vận động hành lang các quan chức hàng đầu của thành phố để giúp đảm bảo tập đoàn của ông giành được giấy phép sản xuất từng do Beijing Borgward nắm giữ, một nhà sản xuất EV đã thất bại vào năm ngoái.

“Chính quyền thành phố Bắc Kinh đánh giá cao chúng tôi”, một nhân viên cho biết. “Nhưng vấn đề cấp phép này đã kéo dài quá lâu, mọi người đang hỏi về nó trong nội bộ, chúng tôi đã nghe nói rằng nó sẽ được giải quyết từ đầu năm”.

Xiaomi tiết lộ họ sẽ bắt đầu giao xe trong nửa đầu năm tới và không trả lời yêu cầu bình luận thêm. Trong khi Baidu từ chối bình luận. Jidu, Geely, Xpeng, Didi, Niutron, Coatue và Niu cũng giữ im lặng ở thời điểm hiện tại.