Bị “nhấn chìm” trên sân nhà, các nhà sản xuất ô tô Trung Quốc đổ xô ra nước ngoài

Khôi Nguyên

01/04/2023

Đợt giảm giá xe do Tesla khởi xướng vào năm 2022 đã phát triển thành một cuộc chiến về giá toàn ngành đang nhấn chìm gần như tất cả các nhà sản xuất ô tô đang hoạt động tại Trung Quốc. Sự cạnh tranh ngày càng gay gắt trong nước hiện đang thúc đẩy các nhà sản xuất ô tô Trung Quốc đẩy mạnh tìm kiếm các cơ hội tăng trưởng mới ở nước ngoài.

Khai phá thị trường ngoài Trung Quốc

Chỉ trong tháng 3/2023, một số nhà sản xuất ô tô trong nước đã bắt đầu xây dựng các nhà máy lắp ráp bên ngoài Trung Quốc hoặc tiết lộ ý định làm như vậy.

BYD, nhà sản xuất xe điện lớn nhất Trung Quốc, đã động thổ vào ngày 10 tháng 3 vừa qua một nhà máy ở Thái Lan. Nhà máy này dự kiến sẽ bắt đầu sản xuất vào năm tới, sẽ sản xuất tới 150.000 xe mỗi năm sau khi đạt công suất tối đa.

Cùng ngày, Hozon New Energy Vehicle, một công ty khởi nghiệp về xe điện của Trung Quốc, đã khởi công xây dựng một nhà máy ở Thái Lan. Hozon dự kiến nhà máy sẽ đi vào sản xuất vào đầu năm 2024 với công suất hàng năm ban đầu là 20.000 xe.

Cả hai công ty đều có kế hoạch chế tạo xe tay lái bên phải ở Thái Lan cho thị trường địa phương cũng như một số nước Đông Nam Á khác.

Changan, một công ty nhà nước niêm yết trên Sở giao dịch chứng khoán Thâm Quyến, tuần này đã công bố bản ghi nhớ về cuộc họp gần đây với các nhà đầu tư, trong đó cho thấy họ cũng có kế hoạch xây dựng một nhà máy ở một quốc gia Đông Nam Á.

Giám đốc điều hành Changan không tiết lộ tên đối tác trong cuộc họp. Nhưng họ cho biết nhà máy dự kiến sẽ bắt đầu sản xuất trước năm 2025.

Trong khi BYD, Hozon và Changan đang chạy đua sản xuất xe tại địa phương cho các thị trường trọng điểm ở Đông Nam Á, GAC Motor đã để mắt đến Ấn Độ.

Vào ngày 12 tháng 3, GAC đã tiết lộ những nhận xét mà chủ tịch của họ, Feng Xingya, đã đưa ra vào ngày hôm trước trong một cuộc phỏng vấn với một phương tiện truyền thông Trung Quốc. Trong cuộc phỏng vấn, Feng cho biết ông sẽ đến thăm Ấn Độ “càng sớm càng tốt”.

Feng lưu ý rằng thiếu nguồn dầu mỏ, Ấn Độ cần xe điện. Bằng cách sản xuất tại địa phương, nó sẽ cho phép GAC điều chỉnh sản phẩm cho thị trường Ấn Độ, Feng nói thêm, mà không cần xây dựng kế hoạch mở rộng thị trường của công ty.

SAIC Motor từ lâu đã là nhà xuất khẩu xe hàng đầu trong số các nhà sản xuất ô tô của Trung Quốc. Công ty thuộc sở hữu nhà nước này cho biết doanh số bán hàng ở nước ngoài của họ đã tăng 32% lên khoảng 160.000 trong hai tháng đầu năm.

SAIC, công ty đã lắp ráp ô tô MG ở Thái Lan và Ấn Độ trong nhiều năm, dường như không vội vàng xây dựng thêm các nhà máy bên ngoài Trung Quốc. Nhưng công ty đã tìm ra một cách hiệu quả để duy trì tăng trưởng xuất khẩu. SAIC là nhà sản xuất ô tô Trung Quốc đầu tiên xây dựng đội tàu riêng để vận chuyển phương tiện trong và ngoài Trung Quốc.

Vào ngày 15 tháng 3, công ty vận tải con, SAIC Anji Logistics, đã mở một tuyến vận chuyển mới để vận chuyển 1.000 ô tô MG từ một nhà máy ở Ningde, một thành phố cảng ở tỉnh Phúc Kiến phía đông Trung Quốc, đến Mexico qua cảng Lazaro Cardenas của Mexico.

Để hỗ trợ xuất khẩu của SAIC, Anji Logistics cho biết họ có kế hoạch mở rộng đội tàu biển của mình lên 19 chiếc trong tương lai gần, tăng từ 9 chiếc hiện nay.

Theo sau SAIC, Chery, một nhà xuất khẩu phương tiện lớn khác của Trung Quốc và BYD bắt đầu thành lập đội tàu của riêng vào cuối năm 2022.

Với việc xuất khẩu xe tăng vọt 54% lên 3,1 triệu xe, Trung Quốc đã vượt qua Đức vào năm 2022 để trở thành quốc gia xuất khẩu xe lớn thứ hai thế giới, theo Hiệp hội các nhà sản xuất ô tô Trung Quốc.

Vẫn chưa rõ liệu sự phục hồi của thị trường ô tô Trung Quốc có thể tiếp tục trong năm nay hay không sau khi Bắc Kinh loại bỏ dần chương trình trợ cấp kéo dài một thập kỷ cho xe điện và chấm dứt cắt giảm thuế ngắn hạn đối với xe chạy xăng vào cuối năm 2022. Tuy nhiên, Trung Quốc có cơ hội tốt để duy trì tốc độ tăng trưởng xuất khẩu xe khi cạnh tranh gay gắt trong nước thúc đẩy các nhà sản xuất ô tô trong nước tăng tốc đẩy mạnh ra nước ngoài.

Cuộc chiến sinh tồn khó khăn trên sân nhà

Cuộc chiến giá xe điện EV ở Trung Quốc đã lên đến đỉnh điểm do Tesla khởi xướng. Thị trường đại chúng trở thành mặt trận mới trong thị trường xe điện lớn nhất và phát triển nhanh nhất thế giới.

Gã khổng lồ EV và pin BYD của Trung Quốc là kẻ tung hoành trên thị trường đại chúng, nhưng Tesla đã lao vào phân khúc này sau khi giảm giá, đe dọa các công ty khởi nghiệp EV như XPeng và rất nhiều công ty trong nước đang tranh giành vị trí.

Ngay cả các nhà sản xuất xe điện cao cấp Nio và Li Auto cũng nhắm đến thị trường đại chúng, với ý tưởng tăng số lượng bằng các mẫu xe giá cả phải chăng hơn và nhanh chóng tìm kiếm lợi nhuận.

Thị trường xe điện lớn nhất thế giới sẽ ngày càng trở nên cạnh tranh hơn, lan sang châu Âu và phần còn lại của châu Á, khi Trung Quốc xuất khẩu nguồn cung dư thừa sang các khu vực đó. Cuộc chiến giá cả của Trung Quốc sẽ ảnh hưởng đến biên lợi nhuận của một số nhà sản xuất xe điện trong khi những nhà sản xuất khác chấp nhận lỗ sâu hơn để duy trì doanh số bán hàng. Cuối cùng, Phố Wall mong đợi một cuộc cải tổ mạnh mẽ nhất để tồn tại, để lại một số công ty xe điện Trung Quốc chiếm ưu thế trong khi các thương hiệu yếu hơn biến mất.

Cổ phiếu Tesla đã thắng lớn vào hồi đầu năm 2023, nhưng đã giảm trở lại do nhu cầu ban đầu bùng nổ từ việc giảm giá toàn cầu nhanh chóng suy yếu. Cổ phiếu BYD và Li Auto tăng khiêm tốn hơn đã thoát khỏi mức cao nhất vào đầu tháng Hai. Cổ phiếu Nio và XPeng sẽ giảm vào năm 2023, không xa mức thấp nhất trong dài hạn hoặc mọi thời đại.

Hiện tại, Tesla - nhà sản xuất EV duy nhất không phải của Trung Quốc có được chỗ đứng thực sự cho đến nay - có nguy cơ mất thị trường Trung Quốc khi các thương hiệu và mẫu xe mới tràn ngập thị trường đại chúng. Đây cũng là thời điểm quyết định đóng cửa đối với các nhà sản xuất ô tô nước ngoài như General Motors, Ford, Toyota Motor và Volkswagen. Những lần ra mắt xe điện của họ đã được đón nhận nồng nhiệt bởi những người mua EV chủ yếu là giới trẻ ở Trung Quốc. Tuy nhiên, cuộc tấn công vào thị phần EV Trung Quốc của các công ty chỉ mới bắt đầu.

Dự kiến đến năm 2025, GM có kế hoạch tung ra hơn 15 mẫu xe điện tại Trung Quốc. Nhiều xe điện thế hệ tiếp theo, mang thương hiệu Ultium có khả năng khai thác thị trường đại chúng là điểm nóng của hoạt động vào năm 2022.

Vào đầu tháng 1/2023, Tesla đã giảm giá Model 3 và Model Y tại Trung Quốc từ 6% đến 13,5%, sau khi đã giảm giá vào tháng 10 năm ngoái. Mười ngày sau, XPeng phản ứng bằng cách giảm giá xe điện từ 10% -13%, một số hãng khác cũng nhanh chóng làm theo. Nio đã giảm một số mức giá vào đầu tháng Hai và thậm chí BYD đã tham gia nhóm giảm giá vào cuối tháng Hai và một lần nữa vào đầu tháng Ba. Một số nhà sản xuất ô tô nước ngoài đã giảm giá EV hoặc đưa ra các ưu đãi lớn, bao gồm Ford, Toyota, Volkswagen cho dòng ô tô điện ID của mình.

Trong khi đó, các nhà sản xuất ô tô đã giảm giá các phương tiện chạy xăng truyền thống, gây thêm áp lực cho xe điện.

Hiện thị trường xe điện cấp thấp của Trung Quốc, ô tô điện nhỏ và rẻ có giá dưới 100.000 Nhân dân tệ tương đương khoảng 15.000 USD, đã được điện khí hóa cao, với "xe đô thị mini" như GM-Wuling Hongguang EV bán chạy nhất có giá chỉ 5.000 USD.

Thị trường ô tô cao cấp và hạng sang trên 300.000 RMB (44.000 USD), do Nio, Li Auto, Audi, BMW và Mercedes-Benz chỉ huy, đã chậm điện hóa.

Nhưng xe điện và plug-in đã có những bước tiến lớn vào năm ngoái vào thị trường phổ thông với giá khoảng 100.000 đến 300.000 Nhân dân tệ.

Nhà phân tích Edison Yu của Deutsche Bank cho biết: “Khi thị trường xe điện Trung Quốc phát triển, đây là nơi phần lớn sự tăng trưởng và hầu hết khả năng cạnh tranh bắt đầu thực sự tăng tốc. Vấn đề ở đây là khi thị trường đại chúng phát triển, nó không phát triển đủ nhanh để hấp thụ tất cả các đối thủ cạnh tranh. BYD đã nghiền nát mọi đối thủ”.

Yu ước tính rằng ít nhất 40% trong số 6,5 triệu "phương tiện năng lượng mới" (NEV) được bán vào năm 2022 đã rơi vào thị trường đại chúng. NEV bao gồm các loại xe chạy hoàn toàn bằng điện, plug-in hybrid và pin nhiên liệu.

Các mô hình mới giá cả phải chăng hơn là trên theo cách nào đó, có khả năng dẫn đến cuộc chiến giá xe điện ở Trung Quốc sẽ rất khốc liệt.

Công ty khởi nghiệp tập trung vào cao cấp Li Auto sắp ra mắt Li Auto L5 EV và L6 SUV, cả hai đều có giá trong khoảng 300.000 Nhân dân tệ. Li cũng có các phiên bản "Air" rẻ hơn của những chiếc SUV điện L7 và L8 cao cấp sẽ ra mắt vào tháng Tư.

Mẫu sedan ET5 cao cấp ngang hàng của Nio sẽ đạt được thành công sau khi ra mắt vào tháng 9 năm ngoái. Đó là model rẻ nhất của Nio và là đối thủ của Mô hình 3. Một mẫu xe mới khác, có thể được gọi là ES5, có thể trở thành chiếc SUV rẻ nhất của Nio. Nó được coi là đối thủ cạnh tranh của Model Y.

Li Auto có truyền thống tập trung vào những chiếc SUV hybrid cao cấp, chẳng hạn như L9. Nhưng nó sẽ tiến thẳng vào thị trường phổ thông của Trung Quốc vào cuối năm nay.

Vào mùa hè này, Nio dự kiến sẽ cung cấp tổng cộng tám mẫu hoàn toàn mới hoặc được làm mới, sau khi tăng gấp đôi dòng sản phẩm của mình lên sáu mẫu vào năm ngoái. Vào năm 2024, Nio chuẩn bị ra mắt một thương hiệu mới dành cho thị trường đại chúng với giá từ 200.000 đến 300.000 Nhân dân tệ (29.000 đến 44.000 USD).

Đồng nghiệp khởi nghiệp XPeng, đã là một người chơi trên thị trường đại chúng, sẽ sớm ra mắt chiếc SUV G7 và một chiếc minivan chạy điện, cùng với chiếc sedan P7 cải tiến.

Gã khổng lồ ô tô Trung Quốc Geely, công ty mẹ của Volvo và Polestar (PSNY), là một đối thủ đáng chú ý khác. Thương hiệu Galaxy hoàn toàn mới của hãng có khả năng cung cấp bảy mẫu EV mới dành cho thị trường đại chúng vào năm 2025, bao gồm hai mẫu EV hybrid cắm điện sẽ ra mắt trong vài tháng tới. Ngoài ra, thương hiệu Zeekr đang mở rộng của Geely khai thác phân khúc thấp hơn của thị trường xe điện cao cấp.

Với việc các nhà sản xuất xe điện này và nhiều nhà sản xuất khác tung ra rất nhiều mẫu xe mới trong bối cảnh sản xuất tổng thể dày đặc như hiện nay, sẽ rất khó để kiếm được chỗ đứng tại Trung Quốc. XPeng G9 SUV đã có doanh số mờ nhạt kể từ khi ra mắt vào cuối năm 2022. Nhiều xe điện và crossover có thể gặp phải vấn đề tương tự trong năm tới. Giải pháp thay thế của các nhà sản xuất là tiếp tục bán những chiếc xe cũ với mức chiết khấu lớn ở thời điểm hiện tại bên cạnh việc tìm cách khai phá các thị trường khác ngoài Trung Quốc.