Cách gã khổng lồ ngành xe điện Tesla xác định kỷ nguyên mới cho ngành công nghiệp ô tô toàn cầu

Khác biệt tạo nên thành công

Sự đi lên của Tesla khiến nhiều nhà đầu tư bất ngờ. Nhưng các giám đốc điều hành tại Daimler, công ty mẹ của Mercedes-Benz, bắt đầu từ năm 2009 đã có cái nhìn cận cảnh về cách Tesla và giám đốc điều hành Elon Musk thực hiện một cách tiếp cận mới để chế tạo các phương tiện thách thức hệ thống đã có.

Daimler, công ty mang tên người đàn ông đã phát minh ra ô tô hiện đại cách đây 134 năm, đã mua gần 10% cổ phần của Tesla vào tháng 5 năm 2009 trong một thỏa thuận cung cấp 50 triệu USD cứu cánh cho công ty khởi nghiệp đang gặp khó khăn này.

Khoản đầu tư đó đã mang đến cho các kỹ sư của Mercedes một cái nhìn sâu sắc về việc Musk sẵn sàng tung ra công nghệ không hoàn hảo như thế nào, rồi liên tục nâng cấp nó, sử dụng các bản cập nhật qua mạng theo phong cách điện thoại thông minh, ít quan tâm đến lợi nhuận ban đầu.

Các kỹ sư của Mercedes đã giúp Tesla phát triển mẫu sedan hạng sang Model S của mình để đổi lấy quyền sử dụng các bộ pin được lắp ráp một phần bằng tay của Tesla, nhưng vào năm 2014, Daimler đã quyết định bán cổ phần của họ trong bối cảnh nghi ngờ rằng phương pháp tiếp cận của Tesla có thể được công nghiệp hóa trên quy mô lớn.

Tesla sẽ tiếp tục đi tiên phong trong các phương pháp tiếp cận mới trong sản xuất, thiết kế phần mềm và kiến trúc điện tử cho phép hãng đưa ra những đổi mới nhanh hơn các đối thủ, khiến các nhà phân tích phải so sánh với Apple.

Ba người trực tiếp tham gia hợp tác với phía Mercedes cho biết mối quan hệ hợp tác ngắn ngủi này đã làm nổi bật sự va chạm của văn hóa kỹ thuật cũ và mới đó là nỗi ám ảnh của người Đức về sự an toàn và kiểm soát lâu dài, thứ đã tưởng thưởng cho sự tiến hóa và cách tiếp cận thử nghiệm của nhà sản xuất ô tô ở Thung lũng Silicon đã áp dụng triệt để trong tư duy và đổi mới nhanh.

Một cựu kỹ sư của Mercedes từng làm việc trong quan hệ đối tác giữa Daimler và Tesla cho biết: “Elon Musk đã và đang đi trên lưỡi dao cạo khi ông ấy thúc đẩy một số công nghệ mới”.

Ngược lại, Mercedes và các nhà sản xuất ô tô lâu đời khác vẫn không hài lòng về việc phát hành một công nghệ mới, chẳng hạn như lái xe tự động một phần, mà không có nhiều năm thử nghiệm.

Tesla đã không trả lời yêu cầu bình luận này.

Trong khi đó, các nhà đầu tư ủng hộ mô hình của Tesla, trong một ngành công nghiệp đang trải qua sự thay đổi cơ bản và chóng mặt mặc dù nhà sản xuất ô tô Mỹ sẽ phải đối mặt với sự tấn công dữ dội của các loại xe điện cạnh tranh từ các nhà sản xuất ô tô lâu đời trong những năm tới.

Họ đang đổ tiền vào Musk và công ty của ông, mặc dù chỉ riêng Mercedes-Benz đã bán được 935.089 ô tô trong nửa đầu năm 2020, vượt xa con số 179.050 của Tesla trong cùng kỳ.

Năm 2021, giá trị vốn hoá của Daimler ở mức 94,3 tỉ USD. Daimler sở hữu các công ty con sản xuất xe tải, Bus và được biêt đến nhiều với thương hiệu xe sang Mercedes – Benz. Mercedes – Benz hiện tại cũng đang gấp rút nghiên cứu và phát triển xe điện trong cuộc đua toàn cầu.

Trong khi đó, sau giai đoạn tăng trưởng 1.200% vào 2020-2021, các nhà đầu tư dần cảm thấy ít hào hứng hơn về tương lai của cổ phiếu Tesla. Từ khoảng 1.200 tỷ USD vào đầu năm 2022, vốn hóa của Tesla đã giảm hơn 70%, xuống còn 340 tỷ USD. Dù vậy, đây vẫn là hãng ô tô có giá trị nhất thế giới, gần bằng Ford, General Motors, Stellantis và Toyota cộng lại.

Xung đột quan điểm

Daimler và Tesla bắt đầu hợp tác sau khi các kỹ sư của Mercedes, những người đang phát triển xe điện thông minh thế hệ thứ hai, đã mua một chiếc Tesla Roadster. Họ bị ấn tượng bởi cách Tesla đóng gói pin nên đã sắp xếp một chuyến thăm Thung lũng Silicon để gặp Musk vào tháng 1 năm 2009 và đặt hàng 1.000 bộ pin.

Sự hợp tác được mở rộng. Tại một cuộc họp báo chung ở bảo tàng Mercedes-Benz ở Stuttgart vào tháng 5 năm 2009, Tesla cho biết quan hệ đối tác sẽ “đẩy nhanh việc đưa Tesla Model S của chúng tôi vào sản xuất và đảm bảo rằng nó là một phương tiện ưu việt nhất”.

Về phần mình, Mercedes muốn sử dụng pin của Tesla để cung cấp năng lượng cho phiên bản điện của chiếc Mercedes-Benz B-Class nhỏ gọn của mình. Tesla Model S sẽ lên đường vào năm 2012. Một chiếc B-Class chạy điện, đã có mặt tại các phòng trưng bày hai năm sau đó.

Mặc dù có pin do Tesla cung cấp, nhưng chiếc Mercedes có phạm vi hoạt động ngắn hơn sau khi các kỹ sư của Daimler cấu hình B-class một cách thận trọng hơn để giải quyết những lo ngại của họ về sự xuống cấp của pin trong thời gian dài và nguy cơ quá nhiệt.

Các kỹ sư người Đức phát hiện ra rằng các kỹ sư của Tesla đã không thực hiện các bài kiểm tra kỹ càng trong thời gian dài đối với pin của nó. Kỹ sư thứ hai của Daimler cho biết: “Chúng tôi phải nghĩ ra chương trình kiểm tra của riêng mình”.

Trước khi bắt đầu sản xuất một chiếc ô tô mới, các kỹ sư của Daimler chỉ định một “Lastenheft” - một bản thiết kế trình bày các đặc tính của từng bộ phận cho các nhà cung cấp. Không thể thực hiện những thay đổi quan trọng khi thiết kế bị đóng băng.

“Đây cũng là cách bạn có thể đảm bảo rằng chúng tôi sẽ có lãi trong quá trình sản xuất hàng loạt nhưng Tesla không quan tâm nhiều đến khía cạnh này”, nguồn tin thứ hai của Daimler cho biết.

Các kỹ sư của Daimler đề xuất kỹ sư đầu tiên của Daimler cho biết gầm của Model S cần được gia cố để ngăn các mảnh vỡ từ đường làm thủng bộ pin.

Để dập tắt những nghi ngờ về độ an toàn và an ninh, sau một loạt vụ cháy pin, Tesla đã tăng chiều dài hành trình của các phương tiện của mình bằng cách sử dụng một bản cập nhật qua mạng và vài tháng sau, vào tháng 3 năm 2014, Tesla cho biết họ sẽ bổ sung thêm tấm chắn 3 lớp cho những chiếc xe Model S mới và được cung cấp để trang bị thêm cho những chiếc xe hiện có.

Musk đã có thể thực hiện các điều chỉnh nhanh chóng nhờ khả năng tiêu nhiều tiền hơn của Tesla trong quá trình phát triển.

“Tại Mercedes, bạn có thể thực hiện những điều chỉnh như vậy tốt nhất là ba năm một lần”, nguồn tin cho hay.

Model S, một chiếc xe điện bốn cửa sẽ tiếp tục bán chạy hơn chiếc Mercedes-Benz S-Class hàng đầu tại Mỹ vào tháng 5 năm 2013 và vượt xa số lượng giao hàng của S-Class trên toàn cầu vào năm 2017.

Đổi mới hoặc sẽ bị tiêu diệt

Sự tập trung không ngừng của Musk vào sự đổi mới giải thích một phần lý do tại sao ông đã phá vỡ thế giới ô tô truyền thống. Trong một cuộc phỏng vấn tại Hội nghị chuyên đề về tác chiến trên không năm 2020, được đăng trên YouTube, Musk đã được hỏi về tầm quan trọng của sự đổi mới trong đội ngũ nhân viên của mình.

“Chúng tôi chắc chắn cần những người làm kỹ thuật tiên tiến để đổi mới”, Musk nói. “Cơ cấu khuyến khích được thiết lập sao cho sự đổi mới được khen thưởng. Phạm sai lầm trên đường đi không đi kèm với một hình phạt lớn. Nhưng thất bại trong việc cố gắng đổi mới đi kèm với một hình phạt lớn. Anh sẽ bị sa thải”.

Các nhà sản xuất ô tô lâu đời đang bắt kịp Tesla, thiết kế hệ điều hành phần mềm và ô tô điện chuyên dụng của riêng họ.

Từ góc độ nhà đầu tư, những người chơi truyền thống phải đối mặt với chi phí tái cấu trúc hàng tỷ USD khi họ chuyển đổi dây chuyền sản phẩm và nhà máy để tránh xa công nghệ đốt trong.

Tuy nhiên, các công ty khởi nghiệp cần có thời gian từ các nhà đầu tư để học hỏi, phạm sai lầm và phát triển.

Các nhà đầu tư đang đặt cược vào khả năng mở rộng quy mô sản xuất của Tesla giống như họ đã từng ủng hộ Toyota Motor Corp, công ty đã xác định kỷ nguyên cuối cùng của ngành công nghiệp ô tô với khả năng làm chủ sản xuất tinh gọn chất lượng cao, hiệu quả cao.

Toyota đã vượt qua giá trị vốn hóa thị trường của cựu lãnh đạo ngành General Motors vào năm 1996, mặc dù mãi đến năm 2008, hãng này mới bán được nhiều xe hơn đối thủ ở Detroit.

Gã khổng lồ Nhật Bản cũng đã xây dựng mối quan hệ với Tesla, với công ty khởi nghiệp của Mỹ đã giúp họ thiết kế một chiếc xe thể thao đa dụng nhỏ gọn RAV4 chạy bằng điện theo một thỏa thuận năm 2010.

Toyota rất ấn tượng với tốc độ mà Tesla đưa ra thiết kế mới, nhưng cuối cùng quyết định rằng phương pháp của Tesla không phù hợp để sản xuất hàng loạt bởi một nhà sản xuất phổ thông khi các tiêu chuẩn của Toyota về chất lượng và độ bền sản phẩm được áp dụng.

Toyota cho biết dự án chung liên quan đến hợp tác phát triển ô tô điện, các bộ phận và hệ thống sản xuất.

Người phát ngôn của Toyota cho biết: “Toyota đã hoàn thành mục tiêu mà dự án đề ra và nó đã kết thúc vào tháng 10 năm 2014 sau khi Tesla cung cấp khoảng 2.500 hệ thống truyền động điện trong vòng ba năm cho một chiếc SUV crossover RAV4 chạy điện”.

Sự hợp tác của cả Toyota và Daimler đã được thống nhất trước vụ bê bối gian lận khí thải của Volkswagen vào năm 2015, gây ra phản ứng dữ dội về quy định toàn cầu và buộc các nhà sản xuất ô tô phải đẩy mạnh đầu tư vào ô tô điện.

Theo một báo cáo mới nhất của S&P Global Mobility về thị phần xe điện tại Mỹ cho thấy Tesla dẫn đầu với 65% thị phần đối với tất cả số xe điện đã đăng ký trong 9 tháng đầu năm 2022. Tuy nhiên con số này đã giảm từ 79% vào năm 2020. S&P Global Mobility dự đoán Tesla sẽ chỉ sở hữu ít hơn 20% thị phần xe điện vào năm 2025.

Tuy nhiên, mặc dù khoảng cách giữa các nhà sản xuất mới đang thu hẹp với Tesla nhưng gã khổng lồ trong ngành xe điện của Mỹ vẫn được đánh giá là vẫn có lợi thế nhờ vị trí dẫn đầu và quy mô sản xuất khổng lồ.