Mỹ - Nhật Bản đạt được thỏa thuận thương mại về khoáng sản cho sản xuất pin xe điện
Giảm phụ thuộc vào Trung Quốc
Thỏa thuận này cũng nhằm giảm sự phụ thuộc của Mỹ - Nhật Bản vào Trung Quốc đối với các nguyên liệu bằng cách yêu cầu hợp tác để chống lại "các chính sách và thông lệ phi thị trường" của các quốc gia khác trong lĩnh vực này, đồng thời tiến hành đánh giá đầu tư đối với các khoản đầu tư nước ngoài vào chuỗi cung ứng khoáng sản quan trọng của họ.
Các thỏa thuận thương mại tập trung vào khoáng sản là một cách mà chính quyền Biden hy vọng sẽ mở ra khả năng tiếp cận cho các đồng minh đáng tin cậy đối với các khoản tín dụng thuế EV trị giá 7.500 USD cho mỗi phương tiện trong IRA tập trung vào khí hậu năm ngoái.
Một nửa tín dụng mua hàng của người tiêu dùng được dành cho các loại xe và pin do Bắc Mỹ lắp ráp, một nguyên nhân gây căng thẳng đáng kể với Liên minh Châu Âu, Nhật Bản và Hàn Quốc, những nước lo ngại rằng các nhà sản xuất xe hơi và pin của họ sẽ không thể cạnh tranh được.
Nửa khoản tín dụng còn lại phụ thuộc vào ít nhất 40% giá trị của các khoáng chất quan trọng trong pin đã được khai thác hoặc xử lý ở Mỹ hoặc một quốc gia có hiệp định thương mại tự do với Mỹ hoặc được tái chế ở Bắc Mỹ.
Bộ trưởng Thương mại Yasutoshi Nishimura cho biết: “Khi nhu cầu về pin xe điện dự kiến sẽ tăng lên đáng kể, việc đảm bảo các khoáng chất quan trọng cần thiết cho quá trình sản xuất pin là một vấn đề cấp bách”.
Kho bạc Mỹ dự kiến sẽ xác định các yêu cầu tìm nguồn cung ứng đối với các khoản trợ cấp thuế EV vào cuối tuần này, cung cấp hướng dẫn được chờ đợi háo hức cho các lĩnh vực ô tô, pin và năng lượng sạch.
Nhưng khi được hỏi liệu hiệp định thương mại có đủ điều kiện để pin, linh kiện và phương tiện có nguồn gốc từ Nhật Bản được hưởng phần tín dụng thuế đó hay không, các quan chức cho biết quyết định đó tùy thuộc vào Bộ Tài chính.
Trong khi đó, các quan chức Mỹ nói rằng đại diện thương mại nước này không có ý định tìm kiếm sự chấp thuận của Quốc hội cho hiệp định thương mại khoáng sản, bởi vì nó thuộc thẩm quyền của cơ quan đàm phán các hiệp định thương mại ngành ở cấp hành pháp.
Nhưng họ cho biết các điều khoản trong thỏa thuận nhằm thúc đẩy quyền lao động và tái chế trong chuỗi cung ứng khoáng sản pin sẽ giúp ích cho cả hai nước.
"Nhật Bản là một trong những đối tác thương mại quan trọng nhất của chúng tôi và thỏa thuận này sẽ cho phép chúng tôi tăng cường mối quan hệ song phương hiện có", đại diện Thương mại Mỹ Katherine Tai nhấn mạnh."Đây là một thời điểm đáng hoan nghênh khi Mỹ tiếp tục hợp tác với các đồng minh và đối tác của chúng tôi để tăng cường chuỗi cung ứng cho các khoáng sản quan trọng, bao gồm thông qua Đạo luật Giảm lạm phát”.
Hai nước cũng đồng ý xem xét lại thỏa thuận về khoáng sản hai năm một lần, bao gồm cả việc liệu có nên chấm dứt hoặc sửa đổi nó hay không.
Mỹ không “hối hận” vì bảo vệ việc làm cho người Mỹ
Trong một cuộc phỏng vấn với Financial Times, John Podesta, cố vấn cấp cao về năng lượng sạch của Tổng thống Joe Biden, đã bác bỏ những lời chỉ trích rằng Đạo luật Giảm lạm phát của Mỹ sẽ chuyển hướng đầu tư và làm suy yếu nền kinh tế EU. Ông lập luận rằng các đồng minh đã có ý kiến phản bác IRA nên “hoan nghênh sự lãnh đạo của Mỹ”.
Podesta nói: “Chúng tôi không xin lỗi về thực tế là tiền đóng thuế của người Mỹ phải được chuyển đến các khoản đầu tư của người Mỹ và việc làm của người Mỹ”. Ông Podesta đồng thời kêu gọi châu Âu phải chịu trách nhiệm phát triển ngành năng lượng sạch của riêng mình.
Hơn 90 tỷ USD đầu tư xanh đã đổ vào Mỹ kể từ khi IRA được thông qua vào năm ngoái, bao gồm các khoản tín dụng thuế, trợ cấp và khoản vay trị giá 369 tỷ USD để tăng cường năng lượng tái tạo và cắt giảm khí thải.
Nhưng các chính trị gia EU lo ngại quy mô của các khoản trợ cấp có thể làm suy yếu nỗ lực của chính khối này trong việc đảm bảo đầu tư xanh. Tổng thống Pháp Emmanuel Macron cảnh báo IRA có thể “phân mảnh phương Tây”.
IRA tìm cách giảm lượng khí thải xuống một nửa mức năm 2005 vào năm 2030, cung cấp các khoản tín dụng thuế cho các nhóm cung cấp các bộ phận và vật liệu từ các quốc gia mà Mỹ có hiệp định thương mại tự do. Điều đó không bao gồm EU và Nhật Bản, vốn thiếu các thỏa thuận như vậy với Mỹ.
Bác bỏ những tuyên bố về sự cạnh tranh với châu Âu vì những nỗ lực của Biden nhằm xây dựng lại các liên minh và hỗ trợ Ukraine, Podesta lập luận rằng đầu tư và đổi mới năng lượng sạch hơn vào Mỹ sẽ làm giảm chi phí và mở ra cơ hội ở những nơi khác.
Cựu chiến binh chính sách khí hậu, người được Biden bổ nhiệm vào tháng 9, đã trích dẫn dự báo của Credit Suisse rằng khoản đầu tư trị giá 1,7 nghìn tỷ USD trong 10 năm tới có thể giảm khoảng 25% giá năng lượng sạch.
“Thách thức đối phó với khủng hoảng khí hậu đòi hỏi một sự chuyển đổi của nền kinh tế toàn cầu ở quy mô chưa từng xảy ra trong lịch sử loài người nên có rất nhiều cơ hội để mọi người tham gia vào đó”, ông Podesta nói. “Nếu có một cuộc đua ở đây, thì đó là cuộc đua để đối phó với khủng hoảng khí hậu . Việc làm ở Mỹ cho người lao động Mỹ là ưu tiên hàng đầu”.
Các khoản tín dụng thuế của IRA được thiết kế một phần để khuyến khích sự hồi sinh của chuỗi cung ứng và sản xuất trong nước. Đây là một nỗ lực nhằm tái công nghiệp hóa nền công nghiệp đã bị rỉ sét của đất nước này và giành lại việc làm đã bị mất cho châu Á.
Podesta, một thành viên cấp cao của chính quyền Clinton và Obama trong thời đại toàn cầu hóa, nhấn mạnh: “Mỹ rõ ràng đã đi quá xa khi không chú ý đầy đủ đến cơ sở công nghiệp của mình”.
Ông nói thêm rằng sự phụ thuộc vào công nghệ sạch của Trung Quốc đã tạo ra “lỗ hổng” cho Mỹ và các đồng minh mà chính quyền Biden hiện đang cố gắng khắc phục.
“Chúng ta đã thấy trong cuộc chiến ở Ukraine, với sự phụ thuộc của châu Âu vào nhiên liệu hóa thạch từ Nga, điều gì có thể xảy ra nếu một quốc gia quyết định sử dụng quyền lực của mình đối với thị trường như một loại vũ khí”, Podesta nói. “Và chúng tôi đang cố gắng thay đổi vấn đề đó”.