Vì sao xe điện phổ biến cách đây cả thế kỷ và sau đó lại biến mất?

Nhưng những chiếc ô tô điện đầu tiên ở Mỹ đã được sản xuất trước năm 1900, tồn tại trong ba thập kỷ nữa, sau đó ngừng sản xuất vào những năm 1920. Để xe điện thành công ngày nay, điều quan trọng là phải xem xét lý do tại sao chúng xuất hiện cách đây hơn một thế kỷ và tại sao chúng biến mất.

Lịch sử xe điện

Mặc dù các mẫu xe chạy bằng pin được phát minh vào những năm 1830, phải đến năm 1881, pin điện có thể sạc lại mới được gắn trên một cỗ xe không cần ngựa kéo. Vào đầu những năm 1890, công nghệ đã đạt độ tinh vi đến mức các nhà sáng chế đã chế tạo xe điện an toàn hơn và sạch hơn so với các loại xe động cơ hơi nước chạy bằng than hoặc dầu (có xu hướng phát nổ). Xe điện mới còn chiếm ít không gian trên đường hơn xe ngựa và 100% không để lại “phân ngựa”.

Chiếc ô tô chạy xăng đầu tiên của Mỹ, Duryea Machine, được giới thiệu gần như cùng thời điểm (năm 1893), nhưng xe điện được đánh giá là một công nghệ vượt trội. Xe điện khởi động ngay lập tức. Xe điện rất dễ vận hành, không cần sang số; xăng xe chạy ồn, hay chết máy, cháy máy, hỏng hóc dễ xảy ra hơn.

Trong một cuộc đua “mô tô” năm 1895, chiếc xe Electrobat (hình trên) đã được trao huy chương vàng vì “an toàn, dễ điều khiển, không có tiếng ồn, độ rung, nhiệt và mùi, độ sạch và sự xuất sắc nói chung của thiết kế và tay nghề” - ngay cả khi chiếc Duryea Machine đã thắng trong cuộc đua.

Sự đón nhận của cộng đồng

Xe điện là những chiếc xe hơi đầu tiên mang lại cho mọi người cảm giác tự chủ, đặc biệt là phụ nữ, những người có thể sở hữu và lái một chiếc xe hơi trước khi họ có quyền bầu cử hàng thập kỷ.

Xe điện là “biểu tượng và phương tiện giải phóng phụ nữ”, là những cỗ máy tự do đầu tiên và các nhà sản xuất xe hơi đã quảng bá các loại xe như Detroit Electric (ảnh ở đầu trang) là dành cho “một người phụ nữ khỏe mạnh”, một chiếc xe mà “cô ấy có thể đảm bảo vệ sinh của riêng mình,  nguyên vẹn kiểu dáng”. 

Mở rộng ngành công nghiệp ô tô điện

Khi thị trường xe điện phát triển, các công ty sản xuất đã thay thế vị trí của các nhà phát minh riêng lẻ. Những công ty đầu tiên là Riker Electric Motor Company, thành lập vào năm 1889 và Electric Carriage & Wagon Company, đã giới thiệu một loạt xe taxi điện (hình bên dưới) tại Thành phố New York vào năm 1896.

Vào cuối thế kỷ này, hàng chục công ty được tài trợ tốt đã được thành lập. Các công ty đã sản xuất xe giao hàng, taxi, xe thô sơ, xe một, hai và bốn chỗ ngồi với phạm vi lái từ 35 đến 88 dặm và tốc độ lên đến 15 dặm một giờ.

Tại sao xe điện biến mất

Vào đầu thế kỷ 20, 38% ô tô của Mỹ là xe điện. Chỉ 22% là xe chạy xăng và phần còn lại chạy bằng hơi nước.

Ngành công nghiệp xe điện đang củng cố vị thế và phát triển khi cải thiện hiệu quả, sức mạnh và phạm vi hoạt động. Tuy nhiên, những thách thức vẫn còn ở phía trước, tương tự như những thách thức đã làm chậm việc áp dụng xe điện ở Mỹ ngày nay. Dưới đây là một số rào cản chính.

Mạng sạc không đầy đủ

Xe điện bị giới hạn chỉ có thể hoạt động ở những nơi có điện. Thomas Edison đã mở nhà máy điện đầu tiên vào năm 1882, nhưng đến năm 1910, chỉ có 10% số hộ gia đình ở Mỹ có điện và các nỗ lực điện khí hóa nông thôn vẫn không thực hiện được cho đến những năm 1930. Điện khí hóa là sự chắp vá của các hệ thống, điện áp và tần số cạnh tranh, với dòng điện một chiều (DC) ở các thành phố và dòng điện xoay chiều (AC) ở nông thôn. Hệ thống điện do các công ty tư nhân phát triển, hầu  như không có kế hoạch hoặc sự giám sát của liên bang.

Phân biệt giới tính

Sự phân biệt giới tính này bắt nguồn từ quảng cáo của các hãng xe, giúp tạo ra một nền văn hóa xe hơi chạy xăng. Các nhà sản xuất ô tô đã “nghĩ ra một kiểu tư tưởng “riêng biệt” về ô tô, trong đó ô tô chạy xăng dành cho nam giới, ô tô điện dành cho phụ nữ".

Phụ nữ đã có thể vượt qua ranh giới giới tính và sử dụng “ô tô của đàn ông”, như tay đua Dorothy Levitt, người đã lái chiếc De Dion chạy bằng xăng ở tốc độ 91 dặm / giờ. Nhưng đối với đàn ông, lái xe điện là một dấu hiệu của sự yếu đuối. Công ty Argo có thể đã quảng cáo chiếc xe điện năm 1912 của mình là “chiếc xe của phụ nữ mà bất kỳ người đàn ông nào cũng tự hào khi lái”, nhưng hầu hết đàn ông không muốn lái “chiếc xe của phụ nữ”!

Sự cạnh tranh của xe chạy xăng

Ô tô chạy xăng được hưởng lợi từ mạng lưới nhiên liệu hiện có do chính phủ liên bang trợ cấp và do các công ty độc quyền điều hành. Công ty Standard Oil của John D. Rockefeller đã cung cấp cho ô tô chạy xăng “sự thuận tiện ở mọi nơi, vì xăng có thể được mua tại bất kỳ cửa hàng nào ở nông thôn”.

Một khi xe xăng trở nên hợp túi tiền hơn, thì xe điện sẽ diệt vong. Chiếc đinh cuối cùng để đóng vào quan tài xe điện xuất hiện khi ô tô chạy xăng sử dụng hệ thống đánh lửa điện vào năm 1912, giúp khởi động xe dễ dàng. Đến cuối những năm 1920, sản xuất xe điện là một ngành công nghiệp đã chết.

Ngành ô tô điện hôm nay cần gì?

Lịch sử về xe điện đã chỉ rõ bài học: những chiếc xe điện đầu tiên phải đối mặt với những trở ngại tương tự như xe điện ngày nay: đó là thiếu sự hỗ trợ từ chính phủ, mạng lưới nhiên liệu không thể cạnh tranh với xe chạy bằng xăng và sự kỳ thị giới tính cho rằng xe điện là của “phái yếu”. Rõ ràng, đây không phải là những trở ngại về mặt công nghệ, mà là những trở ngại về chính trị, kinh tế và văn hóa.