Các thương hiệu ô tô Mỹ mất dần chỗ đứng tại Trung Quốc

Hoàng Lâm

11/06/2023

Các nhà sản xuất ô tô Trung Quốc đang khiến các công ty ô tô Mỹ phải chạy đua khi đà phát triển của xe điện đang tăng tốc. Điều đó có thể buộc Ford và GM phải đưa ra một số quyết định khó khăn.

Thương hiệu Mỹ tại Trung Quốc

Ngoài Tesla, các thương hiệu ô tô nổi tiếng của Mỹ đã mất chỗ đứng lớn ở Trung Quốc vào năm ngoái, thị trường ô tô lớn nhất thế giới có vai trò quan trọng đối với các nhà sản xuất toàn cầu.

Theo công ty tư vấn Automobility Ltd., doanh số bán ô tô của GM ở Trung Quốc đã giảm 20% kể từ năm 2021, trong khi của Ford giảm 33,5%.

"Thị trường đã hoàn toàn thay đổi", Jim Farley, Giám đốc điều hành của Ford, nói với các phóng viên tại một sự kiện từ thiện vào tháng 4 ở Detroit. "Chúng tôi sẽ phải suy nghĩ lại về ý nghĩa của thương hiệu Ford ở một nơi như Trung Quốc”.

Điều đó đặc biệt đúng khi EV chiếm vị trí trung tâm, Farley nói và lưu ý ông đã học được rằng các thương hiệu hạng sang chỉ bán xe điện hoạt động tốt nhất ở thị trường Trung Quốc.

Thị phần của các nhà sản xuất xe điện Trung Quốc tại Trung Quốc đã tăng 17% vào năm 2022, trong khi thị phần của các nhà sản xuất ô tô nước ngoài giảm 11%. Nhưng điều này có thể là do khả năng của các công ty ô tô Trung Quốc trong việc chế tạo những chiếc ô tô tốt hơn và rẻ hơn, đặc biệt là xe điện, mà người tiêu dùng rất muốn mua vì hợp túi tiền.

Edison Yu, một nhà phân tích tại Deutsche Bank, nói: “Có khá nhiều niềm tin đồng thuận rằng các nhà sản xuất ô tô Mỹ ngày càng không còn phù hợp ở Trung Quốc”.

Yu cho biết: “Khi chúng tôi thực hiện quá trình chuyển đổi sang EV, GM, Ford ở Trung Quốc sẽ thực sự phải rất táo bạo và tích cực để đạt được thành công. Tại một thời điểm nào đó, cần phải có quyết định tiếp tục hoặc rút lui. Chúng ta đang ở thời điểm mà một người cần phải đưa ra quyết định về tương lai của mình”.

Khi ngành công nghiệp phục hồi sau cuộc Đại suy thoái và Trung Quốc trở thành thị trường ô tô phát triển nhanh nhất và thân thiện với EV nhất trên thế giới, các công ty ô tô Mỹ đã vội vã tham gia thị trường tỷ dân này.

Nhưng khi căng thẳng chính trị giữa Trung Quốc và Mỹ gia tăng, hoạt động tại thị trường Trung Quốc bắt đầu trở thành rủi ro đối với các công ty Mỹ.

Thêm vào đó, thực tế là các thương hiệu Trung Quốc đã dành vài năm qua để thu thập bí quyết công nghiệp từ các liên doanh với các thương hiệu Mỹ, và thị trường Trung Quốc đột nhiên trở thành một nơi thù địch hơn nhiều đối với các công ty Mỹ.

Điều đó có nghĩa các công ty Mỹ sẽ cần phải tăng gấp đôi nỗ lực phát triển EV của họ tại quê nhà, nơi họ có thể tin tưởng vào cơ sở khách hàng trung thành và đáng tin cậy hơn. Điểm mấu chốt trong kế hoạch đó là Elon Musk và cuộc chiến giá cả đang diễn ra của ông.

"Cuộc chiến giá cả đang nổ ra ở khắp mọi nơi. Ai sẽ chớp lấy cơ hội tăng trưởng?", Farley cho biết tại sự kiện.

Trong khi các công ty Mỹ thua lỗ ở Trung Quốc, vẫn có một điểm sáng. Đại dịch buộc các nhà sản xuất ô tô phải kiếm được nhiều tiền hơn với chi phí ít hơn, bằng cách thay đổi chuỗi cung ứng của họ và tập trung vào những thị trường mà họ kiếm được tỷ suất lợi nhuận cao nhất.

GM chủ yếu dẫn đầu về việc thoát khỏi các thị trường thua lỗ, rút khỏi châu Âu vào năm 2017 và sau đó rời khỏi Nga, Ấn Độ và Úc. Công ty vẫn hoạt động ở Trung Quốc nhưng đang phải vật lộn để bảo vệ thị phần của mình. Doanh số bán hàng của GM tại Trung Quốc đã giảm 25% trong quý đầu tiên của năm 2023 sau khi giảm 20% vào năm ngoái.

Việc rút lui khỏi Trung Quốc và quá tập trung vào Mỹ có thể gặp rủi ro.

Tạo ra sự khác biệt ở châu Âu dường như không phải là một lựa chọn cho các công ty ô tô Mỹ. Châu Âu là thị trường mà các nhà sản xuất ô tô Trung Quốc đang ráo riết theo đuổi và sự cạnh tranh ngày càng khốc liệt.

Mặc dù hiện tại không có bất kỳ thương hiệu ô tô Trung Quốc nào được bán ở Mỹ, nhưng mối lo ngại là cuối cùng, các nhà sản xuất ô tô Trung Quốc cuối cùng có thể thực hiện một cuộc chơi để xâm chiếm thị trường Mỹ.

"Những gì xảy ra ở Trung Quốc sẽ không ở lại Trung Quốc”, Bill Russo, Giám đốc điều hành của tờ Automobility, nhận định.

Trung Quốc hiện là nhà xuất khẩu ô tô mới lớn nhất thế giới

Chưa đầy một thập kỷ rưỡi sau khi trở thành thị trường ô tô mới lớn nhất, Trung Quốc hiện đã trở thành nhà xuất khẩu ô tô mới lớn nhất, vượt qua cả Nhật Bản, Mỹ và châu Âu.

Nhật Bản không còn là nhà xuất khẩu xe lớn nhất thế giới, với Trung Quốc chiếm vị trí hàng đầu trong quý đầu tiên của năm 2023 (bao gồm cả tháng 1 đến tháng 3).

Theo hãng tin kinh doanh Nikkei Asia – trích dẫn dữ liệu từ Hiệp hội các nhà sản xuất ô tô Trung Quốc – xuất khẩu xe cơ giới từ Trung Quốc đã tăng 58% so với cùng kỳ năm ngoái, với 1,07 triệu ô tô được gửi ra nước ngoài.

Trong khi đó, Hiệp hội các nhà sản xuất ô tô Nhật Bản báo cáo mức tăng 6%, với 950.000 xe được xuất khẩu.

Bỉ, Úc và Thái Lan là những quốc gia mua xe điện do Trung Quốc sản xuất nhiều nhất, trong đó ba quốc gia hàng đầu được sản xuất bởi Tesla, SAIC (MG và LDV) và BYD.

Nhà máy Thượng Hải của Tesla đã tăng sản lượng lên 20% trong quý đầu tiên, so với cùng kỳ năm 2022, với 90.000 xe được sản xuất để xuất khẩu.

Nga hiện là khách hàng tốt nhất của Trung Quốc, với hầu hết các nhà sản xuất ô tô lớn đều ngừng sản xuất tại Nga sau cuộc tấn công Ukraine của nước này. Xuất khẩu của Trung Quốc sang Nga đã tăng gấp ba lần trong một năm, lên 140.000 xe, trong đó Chery và GWM là những người hưởng lợi nhiều nhất.

Trung Quốc đã vượt qua Mỹ để trở thành nhà sản xuất ô tô mới lớn nhất vào năm 2009 và phải mất 14 năm để vượt qua Nhật Bản trở thành nhà xuất khẩu ô tô lớn nhất thế giới.