Shoichiro Toyoda – Huyền thoại trong kỷ nguyên hiện đại của Toyota
Dấu ấn của “thuyền trưởng”
Sau thất bại ban đầu trong việc đưa Toyota Crown đến Mỹ, Toyoda sau đó trở thành một trong những giám đốc điều hành chịu trách nhiệm về hệ thống “kiểm soát chất lượng toàn diện” mới của nhà sản xuất ô tô. Sự tập trung vào chất lượng của Toyota không chỉ mang lại danh tiếng về độ tin cậy ấn tượng mà còn truyền cảm hứng cho các nhà sản xuất ô tô khác áp dụng các phương pháp tương tự. Sau thành công trong việc nâng cao chất lượng, Toyoda được bổ nhiệm làm giám đốc điều hành vào năm 1961, và 20 năm sau, ông trở thành người đứng đầu bộ phận bán hàng của Toyota.
Sau khi nhà sản xuất ô tô hợp nhất các bộ phận bán hàng và sản xuất của mình để tạo ra Toyota Motor Corporation ngày nay, Toyoda giữ chức chủ tịch từ năm 1992 đến năm 1999.
Ngoài công việc của mình cho Toyota, Toyoda còn là người đứng đầu Keidanren, nhóm vận động hành lang ủng hộ doanh nghiệp của Nhật Bản, nơi ông ủng hộ việc giảm thuế và bãi bỏ quy định đối với các ngành đang phát triển như điện thoại di động.
Nhiệm kỳ của ông với tư cách là chủ tịch của nhà sản xuất ô tô, từ năm 1981 đến năm 1992, đáng chú ý là việc Toyota lao vào sản xuất ở Bắc Mỹ và tung ra thương hiệu xe sang Lexus.
Việc nhà sản xuất ô tô Nhật Bản bắt đầu sản xuất xe tại Mỹ một phần nhằm xoa dịu xung đột thương mại. Nhưng nó đã đặt nền móng cho một cấu trúc chi phí cân bằng hơn, cải thiện hiệu quả và phương tiện phù hợp hơn với nhu cầu địa phương.
Kỹ sư tài ba
Trong một công ty nổi tiếng về năng lực sản xuất, Toyoda được kính trọng vì con mắt tinh tường của ông đối với sản phẩm. Ông cũng nhận ra rằng ý kiến đóng góp của người Mỹ là cần thiết để khiến những chiếc xe của công ty trở nên hấp dẫn hơn đối với người Mỹ và là một bước quan trọng để mở rộng toàn cầu.
Khi Toyoda lên nắm quyền vào tháng 7 năm 1981, tất cả những chiếc Toyota bán ở Bắc Mỹ đều được nhập khẩu. Vào thời điểm ông rời văn phòng đó vào năm 1992, 40% trong số chúng được sản xuất tại địa phương.
Toyoda được giới thiệu vào Đại sảnh Danh vọng Ô tô ở Dearborn, vào năm 2007. Eiji Toyoda được giới thiệu vào năm 1994.
Tăng trưởng toàn cầu
Hoạt động kinh doanh đang bùng nổ ở Mỹ đã củng cố sự mở rộng toàn cầu bùng nổ của Toyota trong suốt thời kỳ suy thoái những năm 1980. Doanh số bán hàng trên toàn thế giới tăng 39% lên 4,64 triệu xe vào năm 1992 từ 3,34 triệu vào năm 1981.
Thúc đẩy sự gia tăng tại Mỹ là các nhà máy lắp ráp đầu tiên của Toyota ở Bắc Mỹ. Công ty đầu tiên, New United Motor Manufacturing Inc., là một liên doanh với General Motors được thành lập vào năm 1984 tại Fremont, Calif., để thử nghiệm.
Cửa hàng tiếp theo được khai trương 4 năm sau đó ở Georgetown, và vẫn là cửa hàng lớn nhất của Toyota ở Bắc Mỹ, sản xuất 504.213 xe vào năm 2013.
Toyoda kể lại trong cuốn sách Toyota của Edwin M. Reingold, xuất bản năm 1999: “Một sự tin tưởng đã được thiết lập giữa công nhân Mỹ và giới quản lý Nhật Bản”.
Thời thế thay đổi buộc Toyota phải đẩy mạnh sản xuất ở Bắc Mỹ. Các hạn chế xuất khẩu tự nguyện được chính phủ Nhật Bản đồng ý vào năm Toyoda trở thành Chủ tịch đã giới hạn các chuyến hàng sản xuất tại Nhật Bản đến Mỹ.
Sau đó, Hiệp định Plaza năm 1985, được tạo ra để hạ thấp giá trị của đồng USD, đã thúc đẩy giá trị của đồng Yên tăng đột biến. Điều đó càng làm giảm khả năng tồn tại của hàng nhập khẩu Nhật Bản.
Con đường dẫn đến chất lượng
Toyoda đã khéo léo lái Toyota vượt qua những thách thức này và sau đó nhân đôi thành công tại Mỹ bằng cách giới thiệu Lexus với việc ra mắt LS 400 vào năm 1989. Trong khi dự án tối mật của Lexus do Chủ tịch lúc đó là Eiji Toyoda trực tiếp giám sát, quá trình phát triển bắt đầu dưới thời Shoichiro vào năm 1983 .
Các bước dẫn đến danh tiếng hàng đầu về chất lượng của nhà sản xuất ô tô và Lexus tất cả đều bắt đầu với một chiếc xe bị người mua ở Mỹ từ chối vì không đủ sức mạnh và không an toàn cho các con đường ở Mỹ.
Năm 2007, Toyoda nhớ lại rằng lô nhập khẩu xe đầu tiên của Toyota vào Mỹ, Toyopet Crown, đã thất bại. Điều đó đã thúc đẩy các đồng nghiệp của ông lắng nghe và phản hồi những lời chỉ trích của người mua Mỹ. "Chúng tôi mang ơn nước Mỹ rất nhiều vì ý thức của chúng tôi về tầm quan trọng của chất lượng”, ông nói trong một bài phát biểu vào tháng 9 năm 2007 tại Washington nhân kỷ niệm 50 năm Toyota kinh doanh tại nước này.
Thử thách Lexus
Vào những năm 1960, Toyoda đã đóng một vai trò quan trọng trong việc thiết lập hệ thống kiểm soát chất lượng nổi tiếng của công ty, hệ thống này cuối cùng đã củng cố bản sắc thương hiệu của Toyoda với tư cách là nhà chế tạo những chiếc ô tô đáng tin cậy. .
Sự kiên định về kiểm soát chất lượng đó đã giúp Lexus vượt qua thách thức táo bạo đối với các thương hiệu xa xỉ của Đức.
Trong quá trình phát triển xe Lexus, "chúng tôi đã yêu cầu độ chính xác vượt quá giới hạn của máy công cụ vào thời điểm đó, và phía công nghệ sản xuất nói rằng điều đó là không thể", Toyoda viết trong loạt bài dài có tên "Tiểu sử cá nhân của tôi" cho tờ báo Nihon Keizai của Nhật Bản vào tháng 4 năm 2014. "Chúng tôi đã tăng cường hợp tác ngoài các phòng ban và xem xét độ chính xác của các công cụ, giải quyết từng vấn đề một. Chúng tôi có thể vượt qua Mercedes và BMW về độ chính xác của việc lắp ráp bằng cách sử dụng rô-bốt trên dây chuyền sản xuất hàng loạt. Mercedes và BMW đã xử lý thủ công. Nó thách thức các chuẩn mực của sản xuất”.
Gia đình sáng lập
Cha của Toyoda, Kiichiro Toyoda, đã thành lập Toyota Motor Co. vào năm 1937 với hy vọng sản xuất ô tô, nhưng các nguồn lực của công ty đã sớm chuyển sang sản xuất xe tải để hỗ trợ nỗ lực chiến tranh của Nhật Bản.
Những năm khó khăn ngay sau chiến tranh của công ty được đánh dấu bằng các cuộc khủng hoảng tài chính và tranh chấp lao động, lên đến đỉnh điểm vào năm 1950 khi các chủ nợ của công ty buộc Kiichiro phải từ chức và công ty phải chia bộ phận bán hàng và hoạt động sản xuất thành hai công ty riêng biệt. Gia đình Toyoda phải lùi lại, nhường quyền kiểm soát quản lý cho người ngoài. Kiichiro đã lên kế hoạch trở lại vào năm 1952, nhưng ông qua đời vào tháng 3 năm đó.
Shoichiro Toyoda gia nhập công ty vào tháng 7 năm 1952 với tư cách là thành viên hội đồng quản trị theo sự thúc giục của Chủ tịch lúc bấy giờ là Taizo Ishida, người muốn Toyoda khôi phục tính liên tục của gia đình. Nhưng gia đình Toyoda vắng mặt ở vị trí cao nhất tại công ty cho đến năm 1967, khi Eiji Toyoda, anh họ của cha Shoichiro, giành lại quyền kiểm soát với tư cách là chủ tịch.
Shoichiro Toyoda, một người đàn ông dễ mến với sự tò mò vô độ và sở thích chơi golf và đua xe thể thao, đã nắm quyền lãnh đạo với tư cách là chủ tịch của công ty bán hàng vào năm 1981.
Năm sau, các công ty bán hàng và sản xuất sáp nhập để thành lập Toyota Motor Corp., với Toyoda là chủ tịch.
Mặc dù Toyoda đã dẫn dắt công ty tham gia vào các liên doanh sản xuất mới ở nước ngoài và các phân khúc xa xỉ mới, nhưng ông thường làm như vậy một cách thận trọng, thử nghiệ bằng một liên doanh hoặc một nhà máy mới xây dựng một sản phẩm đã được chứng minh.
Những người trong cuộc thường cho rằng sự thận trọng của công ty, ít nhất một phần, là do chấn thương do các ngân hàng yêu cầu chia đôi nhà sản xuất ô tô vào năm 1950. Chắc chắn, Toyoda luôn nhấn mạnh vào bảng cân đối kế toán rất thận trọng, với lượng dự trữ khổng lồ có nghĩa là nhà sản xuất ô tô sẽ không bao giờ phải đấu thầu ngân hàng nữa.
Ông cũng làm việc, đôi khi ở hậu trường, để đảm bảo gia đình tiếp tục có ảnh hưởng tại công ty.
Anh trai của Toyoda, Tatsuro Toyoda, đã kế vị ông trong ba năm với tư cách là chủ tịch Toyota Motor.
Nhưng khi Tatsuro bị ốm và phải từ bỏ chức vụ chủ tịch, trớ trêu thay, Shoichiro Toyoda lại là người đặt công ty vào tay người ngoài, chọn Hiroshi Okuda làm chủ tịch tiếp theo.
Tiếp theo Okuda là Fujio Cho và sau đó là Katsuaki Watanabe. Khi đến lúc phải thay thế Watanabe, Toyoda là công cụ đằng sau hậu trường giúp Akio Toyoda trở thành chủ tịch tiếp theo.
Ở ngoài công chúng, Akio thường hạ thấp tầm ảnh hưởng của cha mình đối với việc ra quyết định của chính mình.
Nhưng cả hai ở chung nhà tại Nagoya và thường xuyên gặp nhau. Không còn nghi ngờ gì nữa, tình yêu và sự hiểu biết sâu sắc về ô tô của Akio Toyoda bắt nguồn từ cha ông. Là một người hâm mộ cuồng nhiệt các cuộc đua, Shoichiro Toyoda thường kéo đại gia đình của mình ra đường đua.
Shoichiro cũng đảm bảo rằng Akio sẽ theo đuổi bằng MBA tại Đại học Babson ở Massachusetts, một ngôi trường ban đầu được thành lập để đào tạo những người thừa kế tiếp quản công việc kinh doanh của gia đình.
Akio, tại một cuộc họp báo sau khi được bổ nhiệm làm chủ tịch của hãng ô tô vào tháng 1 năm 2009, đã gọi cha mình là "lá cờ" mà công ty có truyền thống vực dậy trong thời kỳ khó khăn.
Con trai của Shoichiro sau đó nói thêm: "Tôi chưa phải là lá cờ đó, nhưng tôi dự định sẽ cố gắng hết sức để có thể 20 hoặc 30 năm nữa, mọi người có thể nhìn lại và gọi tôi là một lá cờ”.
Mặc dù chức vụ chủ tịch theo truyền thống là một chức vụ mang tính nghi lễ ở Nhật Bản, nhưng Toyoda chưa bao giờ từ bỏ hoàn toàn.
Ngay cả khi đã ngoài 80, Shoichiro thỉnh thoảng vẫn xuất hiện tại các buổi ra mắt xe mới. Ông đứng bên lề, cẩn thận để không vượt qua ban quản lý hiện tại. Ông chỉ đơn giản là thực hành nguyên tắc hướng dẫn của Toyota về genchi genbutsu - tự mình đi xem mọi thứ.
"Ông ấy đã dạy tôi. Nếu bạn giữ cho đôi tay của mình trong sạch với tư cách là một kỹ sư hay người đứng đầu một nhà máy, sẽ không ai làm việc cho bạn. Nhiệm vụ của một kỹ sư nằm ở genchi genbutsu”, Shoichiro viết trong loạt bài báo "Tiểu sử cá nhân" của mình. "Ở Mỹ, tôi không chỉ đến thăm các cửa hàng của Toyota mà cả các cửa hàng của các thương hiệu khác. Một người chủ thậm chí bối rối hỏi: “Ông có thực sự là chủ tịch của Toyota không?".
Luôn luôn hoạt động
Shoichiro từng là chủ tịch của Expo 2005, một Hội chợ Thế giới được tổ chức tại Nagoya, gần trụ sở chính của Toyota Motor.
“Ông ấy đã xếp hàng dài với những vị khách quen thuộc để vào gian hàng, có thể là cả tiếng đồng hồ dưới cái nóng mùa hè, mặc dù ông ấy là chủ tịch, chỉ để trải nghiệm nó từ quan điểm của khách hàng”, một cựu giám đốc Toyota nhớ lại. Bài học rút ra của Shoichiro đó là: Khách hàng đợi cần có máy phun sương để làm mát đám đông. Chúng đã được cài đặt!.
Khi Toyota rơi vào tình trạng thua lỗ hoạt động đầu tiên sau 70 năm vào năm tài chính 2009, Toyoda đã trực tiếp truy vấn Chủ tịch sắp mãn nhiệm Watanabe tại một cuộc họp cấp cao.
"Bạn đã phạm sai lầm bao nhiêu lần?" ông đã yêu cầu Watanabe trong cuộc họp, theo tạp chí Bloomberg Markets. Sau đó, Shoichiro liệt kê ra một danh sách các lỗi và chỉ trích Watanabe vì đã thêm những chiếc xe lớn, đắt tiền vào dòng sản phẩm của Toyota.
Từ cá đến xây dựng
Trước khi gia nhập hội đồng quản trị của Toyota, Toyoda đã làm nhiều công việc khác nhau trong Tập đoàn Toyota, bao gồm cả thời gian làm việc tại một nhà máy chế biến cá trên đảo Hokkaido phía bắc Nhật Bản. Ông cũng giúp thành lập một công ty con xây dựng chuyên về nhà bê tông đúc sẵn để xây dựng lại đất nước bị chiến tranh tàn phá của mình.
Ông đã tận mắt chứng kiến sự tàn phá của Thế chiến II. Ngôi nhà của gia đình ông ở Tokyo bị thiêu rụi trong cuộc không kích của Mỹ vào thủ đô Nhật Bản.
Máy bay B-29 của Mỹ cũng ném bom nhà máy chính của Toyota vào ngày 14 tháng 8 năm 1945, một ngày trước khi Nhật Bản đầu hàng. Vào thời điểm đó, nhà máy ở một thị trấn tên là Komoro. Nhưng tên này sau đó đã được đổi thành Toyota City để vinh danh chủ nhân lớn nhất và gia đình có ảnh hưởng nhất.
Đến năm 1961, Toyoda đã trở thành giám đốc điều hành của nhà sản xuất ô tô.
Xây dựng nhà máy
Một trong những nhiệm vụ ban đầu của Toyoda là dẫn đầu một kế hoạch táo bạo vào cuối những năm 1950. Mục tiêu là xây dựng một nhà máy lắp ráp với sản lượng 10.000 xe hàng tháng, gần gấp 5 lần so với 2.000 xe Toyota sản xuất vào thời điểm đó.
Kết quả là nhà máy Motomachi, được hoàn thành vào năm 1959, vẫn là xương sống của trung tâm sản xuất Toyota City của nhà sản xuất ô tô. Vào năm 2020, hãng đã sản xuất khoảng 41.000 xe và sản xuất các mẫu xe như Crown, sedan chạy bằng pin nhiên liệu Mirai, crossover chạy hoàn toàn bằng điện bZ4X và coupe thể thao Lexus LC.
Toyoda đã viết về nhà máy trong loạt bài báo "Tiểu sử cá nhân" của mình: "Tôi đã làm việc hết sức mình để xây dựng công trình này. Vì đây là nhà máy sản xuất xe chở khách chuyên dụng đầu tiên của chúng tôi nên các vấn đề lần lượt nảy sinh. Nhưng chúng tôi đã giải quyết chúng bằng cách kết hợp trí tuệ của mình”.
Chiến binh đàm phán thương mại
Năm 1994, Toyoda được bổ nhiệm làm chủ tịch của Keidanren Nhật Bản, hay Liên đoàn các Tổ chức Kinh tế, tổ chức vận động hành lang kinh doanh có ảnh hưởng nhất của Nhật Bản. Ông là giám đốc điều hành ô tô đầu tiên giữ chức vụ này, một dấu hiệu cho thấy nhà sản xuất ô tô đã trưởng thành và có tầm ảnh hưởng.
Ngay cả khi đó, ông vẫn tiếp tục đấu tranh trong cuộc chiến thương mại với Mỹ. Năm 1995, nước này yêu cầu Nhật Bản mua thêm phụ tùng ô tô do Mỹ sản xuất và đe dọa áp thuế.
Toyoda, với vai trò kép là chủ tịch Toyota và Keidanren, đã bay bằng trực thăng từ Nagoya đến Tokyo để đàm phán kéo dài 11 tiếng đồng hồ với Đại sứ Mỹ lúc bấy giờ Walter Mondale.
“Tôi đã nói với đại sứ về kế hoạch đầu tư của chúng tôi tại Mỹ và ông ấy rất quan tâm”, Toyoda viết trong loạt bài “Tiểu sử cá nhân” của mình. "Cuối cùng, cả Mỹ và Nhật Bản đều dàn xếp vào phút cuối. Điều quan trọng là kế hoạch hành động tự nguyện", theo đó Toyota đưa ra kế hoạch mua phụ tùng ô tô của Mỹ và sản xuất xe trong nước. Ngay năm sau đó, Toyota công bố một nhà máy động cơ mới ở Tây Virginia.
