Thị trường chip ô tô Trung Quốc: “Miếng bánh” hấp dẫn các nhà sản xuất châu Âu

Thị trường quan trọng

Thu nhập của mùa này cho thấy Trung Quốc quan trọng như thế nào đối với những công ty lớn nhất trong lĩnh vực sản xuất chip ô tô tại thời điểm doanh số đang giảm do tình trạng dư thừa hàng tồn kho và việc áp dụng chậm lại ở phương Tây đối với xe điện.

Trong hai tuần qua, Kurt Sievers, giám đốc điều hành của nhà sản xuất bán dẫn NXP Semiconductors NV, đã đối chiếu sự yếu kém của các thị trường công nghiệp ở châu Âu và châu Mỹ với "sự tăng trưởng đáng kinh ngạc" của doanh số bán xe điện tại Trung Quốc trong năm nay. Giám đốc điều hành của Infineon Technologies AG, Jochen Hanebeck cho biết khả năng phục hồi của Trung Quốc đã giúp ích cho lợi nhuận ròng của nhà sản xuất chip Đức này ngay cả khi sự phục hồi rộng rãi hơn sau sự suy thoái của xe điện vẫn còn khó nắm bắt. Đối với Texas Instruments Inc., hoạt động kinh doanh tại Trung Quốc tăng tới 20% trên tất cả năm thị trường sản phẩm của công ty.

Nhưng việc tăng cường hợp tác với Trung Quốc có thể trở thành con dao hai lưỡi đối với các nhà sản xuất chip này khi căng thẳng địa chính trị lan sang lĩnh vực ô tô. Liên minh châu Âu và Mỹ đã áp thuế đối với xe điện nhập khẩu của Trung Quốc và vào thứ Sáu tuần qua, Bắc Kinh đã đệ đơn khiếu nại lên Tổ chức Thương mại Thế giới để phản đối quyết định của EU. Trong khi đó, nguồn cung cấp các loại chip cũ hiện đang bị giám sát chặt chẽ tại Washington và Brussels.

Cho đến nay, căng thẳng giữa Mỹ và Trung Quốc về công nghệ tập trung vào nỗ lực của Washington nhằm hạn chế quyền tiếp cận của Bắc Kinh đối với các chất bán dẫn tiên tiến và thiết bị được sử dụng để sản xuất chúng. Điều đó đã thúc đẩy Trung Quốc thúc đẩy xây dựng khả năng tự cung tự cấp về công nghệ, đặc biệt là trong lĩnh vực chip ô tô. Vì những sản phẩm này không phụ thuộc vào các quy trình sản xuất mới nhất và phần lớn không bị ảnh hưởng bởi các biện pháp kiểm soát xuất khẩu của Mỹ, nên không có nhiều điều có thể ngăn cản Trung Quốc tăng cường phát triển và thay thế các nhà sản xuất chip nước ngoài trong tương lai.

“Cũng giống như ngành công nghiệp ô tô mạnh mẽ tại EU đã hỗ trợ các nhà lãnh đạo châu Âu trong lĩnh vực chip ô tô như Infineon, NXP và STMicroelectronics, sự mở rộng hàng đầu thế giới của ngành công nghiệp xe điện Trung Quốc đang thúc đẩy sự phát triển của các nhà cung cấp chip như vậy của Trung Quốc”, các nhà nghiên cứu John Lee và Jan-Peter Kleinhans đã viết trong một báo cáo gần đây cho Hội đồng Quan hệ Đối ngoại Đức. Điều đó giúp các nhà sản xuất ô tô Trung Quốc trở nên cạnh tranh hơn, “với những tác động tiềm tàng lớn đối với các công ty châu Âu và nền kinh tế quốc gia”.

Chip ô tô, một thị trường mà McKinsey dự báo sẽ có giá trị 150 tỷ USD vào năm 2030, là một lĩnh vực của ngành công nghiệp bán dẫn mà châu Âu đang vượt trội. Sự mở rộng của ngành này là do công nghệ ngày càng tinh vi đang biến ô tô, và đặc biệt là xe điện, thành máy tính trên bánh xe, với hệ thống kiểm soát khí hậu, thông tin giải trí, chức năng tự lái và các tính năng an toàn hiện hoàn toàn phụ thuộc vào các thành phần điện tử nhỏ bé.

Trung Quốc vừa là nhà sản xuất lớn nhất vừa là thị trường lớn nhất thế giới về xe điện: BYD Co. có trụ sở tại Thâm Quyến đã báo cáo doanh số kỷ lục 340.800 xe chở khách vào tháng 7, tăng 31% so với cùng kỳ năm ngoái. Tuy nhiên, các nhà sản xuất Trung Quốc chủ yếu dựa vào các công ty nước ngoài để có nhiều loại chip mà xe hơi cao cấp hiện đại yêu cầu, bao gồm cảm biến, chip nguồn để điều chỉnh dòng điện và bộ vi điều khiển hay MCU, về cơ bản là máy tính nhỏ được sử dụng cho các chức năng như phanh.

Theo Lee và Kleinhans, các nhà sản xuất chip ô tô của Trung Quốc hiện chỉ có thể đáp ứng khoảng 10% nhu cầu trong nước. Đó là một cơ hội cho Infineon, NXP và công ty liên doanh Pháp-Ý STMicroelectronics NV, mỗi công ty kiếm được khoảng một phần ba doanh thu từ Trung Quốc. Đối với Renesas Electronics Corp. của Nhật Bản và Texas Instruments, hai trong số những công ty chính khác, con số này lần lượt là khoảng 25% và 20%.

Chính phủ Trung Quốc đã yêu cầu các công ty xe điện như BYD và Nio tăng cường mua hàng từ các nhà sản xuất chip ô tô địa phương và hầu hết các nhà máy chế tạo chip mới đang được xây dựng tại Trung Quốc là dành cho ô tô. Do đó, Ủy ban châu Âu đang nêu lên mối lo ngại rằng các nhà sản xuất chip của mình có nguy cơ mất thị phần đáng kể tại Trung Quốc.

Mặc dù kết quả hàng quý thường không được chia nhỏ theo khu vực, nhưng các bài thuyết trình được trình bày cho các nhà đầu tư trong mùa này cung cấp một số thông tin chi tiết về mức độ quan trọng của Trung Quốc đối với các nhà sản xuất chip châu Âu, đặc biệt là trong thời điểm đầy thách thức hiện nay: Cổ phiếu của Renesas có trụ sở tại Tokyo đã giảm mạnh nhất trong hơn 15 năm vào ngày 25 tháng 7 sau khi lợi nhuận hoạt động của công ty không như mong đợi.

Hanebeck của Infineon, báo cáo doanh số bán hàng quý 3 đáng thất vọng vào ngày 5 tháng 8, đã trích dẫn nhu cầu "yếu ớt" tại các thị trường phương Tây trong khi chỉ ra Trung Quốc là điểm sáng chứng kiến ​​"nhu cầu tiêu dùng lành mạnh, điều này giúp chúng tôi đặc biệt khi xét đến vị thế số 1 trên thị trường ô tô tại đó".

STMicro, trong khi hạ dự báo doanh thu, khiến cổ phiếu của công ty giảm mạnh nhất trong bốn năm, đã nhấn mạnh đến tiềm năng tăng trưởng của một thỏa thuận dài hạn được công bố vào tháng 6 với Geely Automobile Holdings Ltd. của Trung Quốc để cung cấp cho công ty các thiết bị điện silicon carbide cho xe điện, cùng với một phòng thí nghiệm chung "để chia sẻ kiến ​​thức và khám phá các giải pháp sáng tạo.

Điều đó diễn ra sau một liên doanh mà công ty đã công bố vào năm ngoái với Sanan Optoelectronics để sản xuất thiết bị silicon carbide tại Trung Quốc. Trong khi đó, Robert Bosch GmbH của Đức, một công ty sản xuất chip ô tô khác, đã ký hợp đồng trị giá 1 tỷ USD trong 10 năm để phát triển các mô-đun điện silicon carbide tại Tô Châu, Trung Quốc. Cũng trong năm ngoái, Volkswagen AG đã công bố một liên doanh với nhà phát triển chip lái xe tự động có trụ sở tại Trung Quốc là Horizon Robotics.

"Các nhà sản xuất chip ô tô châu Âu dường như đang đi theo bước chân của các nhà sản xuất ô tô Đức khi lựa chọn tăng cường quan hệ đối tác với các thực thể Trung Quốc như một chính sách bảo hiểm tại thị trường Trung Quốc", các nhà nghiên cứu của Rhodium Group do Reva Goujon đứng đầu cho biết trong một báo cáo vào tháng 5.

Tổng giám đốc điều hành của Infineon, Jochen Hanebeck nhận định khả năng phục hồi của Trung Quốc đã giúp ích cho lợi nhuận của nhà sản xuất chip Đức này.

Mỹ và EU đối đầu Trung Quốc

Câu hỏi đặt ra là liệu EU hay Mỹ có sẵn sàng hành động chống lại năng lực sản xuất chip tự động của Trung Quốc hay không. Vào tháng 4, Hội đồng Thương mại và Công nghệ EU – Mỹ đã bày tỏ mối quan ngại nhắm vào Trung Quốc về "các chính sách và hoạt động kinh tế phi thị trường" có thể dẫn đến sự phụ thuộc quá mức vào các loại chip cũ, cho biết họ có thể phát triển "các biện pháp chung hoặc hợp tác" để giải quyết các tác động bóp méo.

Tuy nhiên, đối với Goujon, các liên doanh của châu Âu với Trung Quốc - những gì bà gọi là "sự vướng mắc" - khiến các quốc gia như Đức "ít có khả năng tán thành các biện pháp an ninh kinh tế đòi hỏi phải hủy bỏ các giao dịch tại Trung Quốc, trừ khi họ đã mất đi đáng kể thị phần, doanh thu và việc làm tại thị trường Trung Quốc mà không còn gì để mất nữa".

Tất nhiên, các nhà sản xuất chip nhận thức được những nguy cơ này, nhưng ít nhất là trước công chúng, họ đã thể hiện mối quan ngại ở nhiều mức độ khác nhau.

“Chúng ta đều biết rằng sự cạnh tranh trong nước của Trung Quốc đang đến gần”, bắt đầu với các MCU “cấp thấp”, Sievers của NXP cho biết vào ngày 23 tháng 7. Câu trả lời của ông là thúc đẩy sự phát triển của công ty mình thành các bộ xử lý hiệu suất cao hơn.

Những nỗ lực của Trung Quốc nhằm nội địa hóa nguồn cung chip của mình sẽ “là một quá trình chậm chạp vì các nhà sản xuất chip nước ngoài vẫn cung cấp chất lượng và độ tin cậy”, vốn là những tài sản đặc biệt quan trọng trên thị trường ô tô, Ken Hui, một nhà phân tích công nghệ cấp cao của Bloomberg Intelligence bình luận.

Với việc Trung Quốc đang bổ sung thêm năng lực sản xuất chip nhiều hơn so với phần còn lại của thế giới cộng lại, có thể chỉ là vấn đề thời gian trước khi họ bắt kịp.

Tổng giám đốc điều hành của Texas Instruments, Haviv Ilan chắc chắn không mấy lạc quan về Trung Quốc. Mặc dù ông đã nói vào ngày 24 tháng 7 rằng “chúng tôi có thể cạnh tranh và chúng tôi có thể giành được hợp đồng kinh doanh”, ông thừa nhận rằng sự cạnh tranh đang ngày càng gia tăng. “Tôi nghĩ rằng chúng ta đã sai lầm khi nghĩ rằng những người này chỉ làm những bộ phận đơn giản”, ông nói. “Đây là những đối thủ cạnh tranh rất tham vọng và có trình độ học vấn cao”.