Các nhà sản xuất ô tô chi tiêu “chưa từng có” cho xe điện, xe tự lái

Các nhà sản xuất ô tô từ Detroit đến Nhật Bản và Đức đang cố gắng giảm chi phí và cắt giảm chi phí trong bối cảnh lo ngại về kinh tế, hàng tỷ USD lãng phí vào xe tự lái và lợi nhuận đầu tư kéo dài, nếu không muốn nói là không chắc chắn, vào xe điện trong bối cảnh việc áp dụng chậm hơn dự kiến.

Những vấn đề đó xuất hiện cùng với nhu cầu tiêu dùng suy yếu, chi phí hàng hóa cao hơn và một số nhà phân tích Phố Wall đã gióng lên hồi chuông cảnh báo về doanh số bán ô tô toàn cầu và lợi nhuận đạt đỉnh, khi ngành công nghiệp của Trung Quốc tiếp tục mở rộng.

Nhà phân tích Adam Jonas của Morgan Stanley cho biết trong một lưu ý dành cho nhà đầu tư vào tháng 9 rằng: "Các nhà sản xuất ô tô phương Tây ngày càng tập trung vào hiệu quả vốn, nghĩa là có khả năng chi tiêu thấp hơn, hợp tác nhiều hơn và tái cấu trúc danh mục đầu tư xe điện để ưu tiên lợi nhuận".

Ngành công nghiệp ô tô là một mạng lưới toàn cầu gồm các công ty sản xuất hàng chục nghìn bộ phận để lắp ráp một chiếc xe mới. Mỗi khi một hãng sản xuất ô tô tung ra sản phẩm mới hoặc cập nhật các mẫu xe hiện tại, cần phải đầu tư vốn đáng kể, gây ra hiệu ứng lan tỏa chi tiêu trên toàn bộ chuỗi cung ứng toàn cầu.

Nhưng trong những năm gần đây, các hãng sản xuất ô tô đã đẩy mạnh các khoản đầu tư như vậy với xe tự lái và xe điện. Các công ty đã đầu tư hàng chục tỷ USD vào các công nghệ này, hầu hết đều không có hoặc có rất ít lợi nhuận ngắn hạn đến trung hạn cho các khoản đầu tư của họ.

Theo công ty tư vấn ô tô AlixPartners, chi phí nghiên cứu và phát triển, cũng như chi tiêu vốn cho 25 công ty ô tô hàng đầu, đã tăng 33% từ khoảng 200 tỷ USD vào năm 2015 lên 266 tỷ USD vào năm 2023.

Chi phí như vậy đối với GM đã tăng khoảng 62% từ năm 2015 đến năm 2023, lên 20,6 tỷ USD (không bao gồm các hoạt động đã bán ở châu Âu), mặc dù doanh số bán hàng toàn cầu đã giảm 38% trong thời gian đó. Con số này so sánh với các mức tăng khác trong khung thời gian đó là 42% đối với Volkswagen; 37% đối với Toyota Motor; 27% đối với Stellantis, công ty kế nhiệm của Fiat Chrysler; và 18% đối với Ford.

Các công ty khởi nghiệp xe điện Rivian Automotive và Lucid Group đã “đốt” 16 tỷ USD và 8,8 tỷ USD tiền mặt tương ứng kể từ năm 2022. Cả hai công ty đều đang cố gắng tăng cường sản xuất xe và thu hẹp lỗ.

Đây không phải là lần đầu tiên ngành công nghiệp ô tô phung phí tiền bạc để rồi cố gắng cắt giảm chi phí nhanh chóng. Những giai đoạn như thế này xảy ra trong các ngành công nghiệp theo chu kỳ như ô tô, nhưng liệu lần này chi tiêu có khả năng tránh được hay ít nhất là giảm bớt không là một vấn đề.

Chu kỳ cắt giảm chi phí mới nhất diễn ra gần một thập kỷ sau bài thuyết trình trên Phố Wall của cố CEO Fiat Chrysler Sergio Marchionne có tên là "Lời thú nhận của một kẻ nghiện vốn". Báo cáo tháng 4 năm 2015 nêu bật khoản chi tiêu vốn khổng lồ của ngành vào các sản phẩm chồng chéo hoặc thích hợp mà Marchionne tin rằng có thể giải quyết được thông qua hợp nhất và chia sẻ chi tiêu vốn.

Báo cáo do Marchionne thực hiện trong bối cảnh các nỗ lực sáp nhập không thành công với Fiat Chrysler bao gồm cả GM, đã tái xuất hiện khi các nhà sản xuất ô tô cắt giảm chi phí và công bố các mối quan hệ hợp tác giữa các công ty như Volkswagen và Rivian Automotive cũng như GM và Hyundai Motor để chia sẻ chi phí.

GM và Ford chi vốn hóa thị trường của họ trong lần lượt 1,9 và 2,6 năm. Chỉ có Volkswagen, ở mức 1,8 năm, thấp hơn GM trong số các nhà sản xuất ô tô truyền thống. Toyota phù hợp nhất, ở mức 14,4 năm.

Tính đến tháng 9, Ford và GM xếp hạng 402 và 403 trong số 406 công ty phi tài chính trong S&P 500 về chi tiêu vốn của họ so với vốn hóa thị trường của họ.

Cựu giám đốc điều hành của Ford, Joe Hinrichs đã đưa ra báo cáo năm 2015 của Marchionne trong một hội nghị về ô tô vào mùa hè này và lên án ngành công nghiệp này vì lãng phí vốn.

 “Ngành công nghiệp ô tô nổi tiếng là phá hủy vốn. Đó là một điều tồi tệ”, Hinrichs, Tổng giám đốc điều hành của công ty đường sắt CSX, cho biết. “Nếu bạn lãng phí hàng tỷ USD cho xe tự hành hoặc hàng tỷ USD cho điện khí hóa, bạn phải chịu trách nhiệm. Đó là tiền của cổ đông”.

Thực tế thì hầu hết chi tiêu vốn của các nhà sản xuất ô tô không bị lãng phí, nhưng ngành này không hiệu quả bằng các lĩnh vực khác, với lợi nhuận đầu tư vốn đầu tư tối thiểu.

Rebecca Evans, giám đốc điều hành tại công ty tư vấn quản lý Roland Berger, cho biết: “Chúng tôi đã chứng kiến ​​chi tiêu CapEx lớn với ROI mở rộng, do sự suy thoái và mức sử dụng thấp trong các nhà máy sản xuất. Chúng tôi đã xem xét chi phí rất kỹ lưỡng”.

Các nhà sản xuất ô tô không thấy ROIC (chỉ số tài chính đo lường tỷ lệ phần trăm lợi nhuận mà một công ty kiếm được trên vốn đầu tư) trên xe tự hành và xe điện.

GM vẫn tiếp tục đầu tư vào đơn vị xe tự hành Cruise đang gặp khó khăn mặc dù đã chi hơn 10 tỷ USD cho đơn vị này kể từ khi mua lại công ty vào năm 2016.

Ford cũng đã lãng phí hàng tỷ USD cho chi phí bảo hành và thu hồi cũng như thay đổi chiến lược. Gần đây, họ đã hủy sản xuất một chiếc SUV điện ba hàng ghế sau khi chi phí phát triển đáng kể khiến nhà sản xuất ô tô này mất khoảng 1,9 tỷ USD cho chi phí và chi tiêu tiền mặt. Trong đó bao gồm 400 triệu USD cho việc ghi giảm giá trị một số tài sản sản xuất cụ thể của sản phẩm.

Và sau nhiều năm chi tiêu, Nissan, Volkswagen và Stellantis đang tiến hành tái cấu trúc doanh nghiệp lớn bao gồm sa thải, cắt giảm sản xuất và các biện pháp tiết kiệm chi phí khác. Những công ty khác như Ford, GM và các công ty khởi nghiệp về xe điện Lucid và Rivian đang cố gắng giảm chi phí nhưng nỗ lực của họ không nghiêm trọng như những công ty khác.

“Chúng ta có phải cắt giảm chi phí cho mọi chiếc xe mà chúng ta sản xuất không? Chắc chắn rồi”, Tổng giám đốc điều hành Lucid Peter Rawlinson trả lời CNBC vào tháng 10. “Chúng tôi đang nỗ lực thực hiện điều đó.”

Volkswagen đang trong quá trình thực hiện một chương trình cắt giảm chi phí lớn, bao gồm cả việc sa thải nhân viên và kế hoạch đóng cửa các nhà máy tiềm năng tại quê nhà Đức.

Chủ tịch kiêm Tổng giám đốc điều hành VW Oliver Blume nói trong một cuộc phỏng vấn được công bố vào đầu tháng này rằng những hành động như vậy là cần thiết để khắc phục nhiều năm vấn đề đang diễn ra tại hãng sản xuất ô tô Đức, được cho là sẽ chi 900 triệu euro (975,06 triệu USD) để thực hiện quá trình chuyển đổi.

Blume trả lời tờ báo Đức Bild am Sonntag rằng "Nhu cầu thị trường yếu ở châu Âu và thu nhập thấp hơn đáng kể từ Trung Quốc cho thấy nhiều thập kỷ vấn đề về cấu trúc tại VW".

Sự trỗi dậy của các nhà sản xuất ô tô Trung Quốc đã làm xói mòn lợi nhuận của các nhà sản xuất ô tô truyền thống như VW, GM và những công ty khác từng là những người chơi thống trị tại Trung Quốc - thị trường ô tô lớn nhất thế giới đã nhanh chóng chuyển từ nơi tiêu thụ xe sang nơi xuất khẩu.

Nissan, Honda và BMW, cùng nhiều công ty khác, cũng đổ lỗi cho sự suy giảm ở Trung Quốc là nguyên nhân khiến thu nhập không đạt kỳ vọng hoặc nhu cầu tái cấu trúc. GM, công ty đã thu về hàng tỷ đô la từ Trung Quốc, đang tái cấu trúc hoạt động tại đó, bao gồm cả việc cố gắng đàm phán lại với đối tác lớn tại Trung Quốc là SAIC.