Các nhà sản xuất ô tô của châu Âu lo ngại chiến tranh thương mại với Mỹ

Hoàng Lâm

31/01/2023

Ngay cả khi các nhà sản xuất ô tô châu Âu thoát khỏi suy thoái kinh tế dự kiến, vượt qua cơn bão lạm phát và đối mặt với thách thức từ Trung Quốc, họ sẽ phải đối mặt với sự cạnh tranh ngày càng gay gắt khi sản xuất thoát khỏi tình trạng thiếu hụt chất bán dẫn. Một cuộc chiến thương mại với Mỹ có thể gây ra những hậu quả tồi tệ.

Giám đốc điều hành liên minh Stellantis, Carlos Tavares, lo ngại việc tái cấu trúc có thể là điều khó tránh khỏi vào đầu năm, khi Ford Châu Âu cho biết họ cần phải cạnh tranh hơn khi ngành chuyển sang ô tô điện. Các công đoàn Đức cho biết việc cắt giảm việc làm có thể lên tới 3.200 trên khắp Ford Châu Âu.

Ngành công nghiệp châu Âu hầu như không có thời gian để tập trung vào thách thức hiện hữu từ Trung Quốc, khi tác động từ Đạo luật Giảm lạm phát (IRA) của Mỹ và khoản trợ cấp công nghệ sạch trị giá 370 tỷ USD trở nên rõ ràng.

Phát biểu tại Diễn đàn Kinh tế Thế giới thường niên ở Davos, Chủ tịch Ủy ban Châu Âu Ursula von der Leyen lo lắng về tác động của IRA đối với ngành công nghiệp ô tô Châu Âu, vốn chỉ trợ cấp cho xe điện nếu chúng được lắp ráp ở Bắc Mỹ. Điều này có nguy cơ làm suy yếu kế hoạch của châu Âu để trở thành quốc gia dẫn đầu thế giới về công nghệ ô tô điện dẫn đến những lời kêu gọi rằng EU và Đức cần tài trợ cho một kế hoạch tương tự để thúc đẩy các đối thủ trên thế giới.

Nếu không có một số giảm thiểu, điều này chỉ ra khả năng xảy ra một cuộc chiến thương mại gây thiệt hại không nhỏ. Khi các công ty đầu tư vào công nghệ mới để đánh bại đối thủ bằng cách trở nên tốt hơn, điều đó có thể tàn bạo, nhưng nó có nhiều khả năng tạo ra kết quả mang tính xây dựng hơn. Tổ chức Thương mại Thế giới được thành lập để tránh sự cạnh tranh không lành mạnh và lãng phí đó.

Mỹ đã đặt mục tiêu 50% sản lượng ô tô phải là PHEV chạy điện hoặc plug-in hybrid vào năm 2030. EU sẽ cấm bán tất cả các loại xe ICE và PHEV mới vào năm 2035. California đã ra lệnh cấm các loại xe ICE mới đến năm 2035, với doanh số PHEV hạn chế.

Điểm mấu chốt sẽ sớm tiết lộ tình trạng thực sự của ngành khi phản ứng với những thách thức này.

Ngân hàng đầu tư UBS nhắc lại dự báo rằng thu nhập của ngành sẽ giảm khoảng 40% vào năm 2023 và cho rằng việc giảm giá của Tesla sẽ gây ra cuộc chiến giá cả đối với xe điện với những hậu quả toàn ngành.

Các nhà sản xuất truyền thống sản xuất động cơ đốt trong (ICE) cũng sẽ bị hút vào, nhưng vì chi phí cao hơn nên kế hoạch của họ sẽ làm hỏng “câu chuyện về sự tương đương biên lợi nhuận của EV”.

“Các công ty con tài chính của các nhà sản xuất Mỹ và Đức sẽ chịu áp lực và lợi nhuận trong các liên doanh Trung Quốc sẽ gặp rủi ro về mặt cấu trúc. Trong bối cảnh này, chúng tôi thích hàng xa xỉ hơn là hàng cao cấp (các nhà sản xuất trên thị trường đại chúng) và coi các nhà cung cấp là nơi ẩn náu tốt hơn”, UBS cho biết trong một báo cáo.

Các nhà phân tích ô tô tại Autovista24 kỳ vọng doanh số bán xe sedan và SUV ở châu Âu vào năm 2023 sẽ tăng 12,2% lên 12,67 triệu xe. Điều đó nghe có vẻ tích cực nhưng Autovista24 cho biết cái mà họ gọi là “lĩnh vực ô tô đang bị bao vây của lục địa” sẽ phục hồi trong trung và dài hạn nhưng nó cũng hạ thấp triển vọng của khu vực cho năm 2024 và 2025 và thêm vào suy nghĩ đáng ngại này.

Autovista24 cho biết: “Số lượng (doanh số) ô tô mới ở châu Âu dự kiến sẽ không trở lại mức trước đại dịch cho đến giữa thập kỷ tới”.

Nhà nghiên cứu đầu tư Bernstein cho rằng các nhà đầu tư nên tận hưởng những kết quả khả quan cho năm 2022 khi họ có thể, bởi vì mọi thứ sẽ sớm trở nên khó khăn.

“Những tuần đầu tiên của năm 2023 đã cho thấy rằng sự cạnh tranh về giá đã quay trở lại. Với việc sản xuất tăng mạnh, chu kỳ định giá đã kết thúc ở Trung Quốc, sắp kết thúc ở Mỹ và chỉ châu Âu sẽ được hưởng thêm vài tháng vô tư”, Bernstein cho biết trong một báo cáo.

LMC Automotive hồi đầu tháng này cũng thông tin doanh số bán ô tô Tây Âu sẽ tăng 7,8% vào năm 2023 lên 10,95 triệu chiếc. LMC cảnh báo về “thời kỳ suy thoái” trong nửa đầu năm 2023.

Những dự báo này phải được so sánh với doanh số bán hàng 14,29 triệu bản trước đại dịch Covod-19 vào năm 2019. Phần lớn hoạt động sản xuất của ngành vẫn nhằm đáp ứng thị trường Tây Âu lớn hơn 3 triệu so với kỳ vọng hiện tại.

Vào năm 2022, doanh số bán hàng ở Tây Âu đã giảm 4,1% xuống còn 10,15 triệu. Tây Âu bao gồm tất cả các thị trường lớn như Đức, Pháp, Anh, Ý và Tây Ban Nha.

Ông Tavares, phát biểu tại triển lãm thương mại công nghệ CES ở Las Vegas vào tháng trước, đã cảnh báo việc đóng cửa nhà máy có thể xảy ra khi giá cao hơn d ô tô điện khiến toàn bộ thị trường bị thu hẹp. Tavares một lần nữa chỉ ra rằng ngành công nghiệp ô tô phải chịu chi phí cao hơn 40% của BEV.

Theo Financial Times mới đây, EU đang cân nhắc hành động để chống lại tác động tiêu cực của IRA. Trong một bài báo từ các phóng viên ở Washington và Brussels, FT đã chỉ ra rằng BMW cùng với các công ty khác đang lên kế hoạch thúc đẩy đầu tư vào Mỹ. EU đã phải thành lập một “lực lượng đặc nhiệm” để giảm bớt một số tác động của IRA vốn yêu cầu Mỹ tìm nguồn cung ứng.

Tháng trước, Tổng thống Pháp Emmanuel Macron cũng đã nói trong cuộc gặp với Tổng thống Biden tại Mỹ rằng IRA có thể “phân mảnh phương Tây” vì nó dường như thúc đẩy thương mại của Hoa Kỳ một cách không công bằng.

Một số nhà bình luận cho rằng IRA làm suy yếu các quy tắc thương mại tự do của Tổ chức Thương mại Thế giới (WTO) và EU trước tiên nên theo đuổi hành động thông qua WTO, thay vì tham gia cuộc chiến với Mỹ.