Hệ luỵ nếu Châu Âu trừng phạt xe điện nhập khẩu của Trung Quốc

Nam Nguyễn

12/03/2024

Liên minh châu Âu được cho là sắp áp dụng thuế bổ sung đối với ô tô điện nhập khẩu từ Trung Quốc do trợ cấp của chính phủ, nhưng các nhà đầu tư và nhà dự báo không kỳ vọng điều này sẽ tạo ra nhiều khác biệt đối với doanh số bán hàng.

Hậu quả khó lường

Nếu hành động của EU là "khắc nghiệt", hậu quả có thể không lường trước được vì nó có thể thúc đẩy sự trả đũa của Trung Quốc trong ngắn hạn và là cơ sở khiến các nhà sản xuất của họ thành lập thêm nhà máy ở châu Âu trong dài hạn để nhanh chóng gây áp lực lên các nhà máy địa phương kém hiệu quả hơn nhiều.

Người tiêu dùng là những người cuối cùng cũng sẽ phải trả giá cao hơn.

Ủy ban EU công bố vào tháng 11 năm ngoái rằng họ sẽ điều tra cáo buộc trợ cấp của các công ty Trung Quốc. MG của SAIC sẽ đi đầu trong cuộc điều tra, công ty bán hàng lớn nhất của Trung Quốc ở châu Âu. Ủy ban đã thông báo vào đầu tuần này rằng họ đã bắt đầu quá trình đăng ký cần thiết để áp dụng mức thuế hồi tố. Ủy ban không đưa ra gợi ý nào về quy mô của các cáo buộc có thể xảy ra.

Thuế nhập khẩu xe sedan và SUV của Trung Quốc hiện là 10%. Năm ngoái, các thương hiệu Trung Quốc chỉ bán được hơn 350.000 xe sedan và SUV ở châu Âu, chủ yếu là xe điện. MG dẫn đầu với 239.000 chiếc chủ yếu là xe điện, gấp đôi tổng số của năm 2022. BYD đã bán được khoảng 16.000 chiếc nhưng họ đang nỗ lực bán hàng lớn ở châu Âu và có kế hoạch xây dựng một nhà máy ở Hungary.

EU đang rơi vào tình thế tiến thoái lưỡng nan do chính mình tạo ra. Liên minh đã ra lệnh rằng động cơ đốt trong phải tạm ngừng vào năm 2035 và chúng sẽ bị loại bỏ khi hạn ngạch bán xe điện bắt buộc được tăng lên nhanh chóng. Theo ngân hàng đầu tư UBS, EU dường như không nhận ra rằng các nhà sản xuất Trung Quốc đã đi trước châu Âu khoảng 5 năm và chi phí thấp hơn khoảng 30%.

Do quyết định của EU, các nhà dự báo cho rằng doanh số bán xe điện sẽ đạt hơn 9 triệu chiếc mỗi năm vào năm 2030, tăng từ khoảng 2 triệu vào năm 2024.

Để các mục tiêu của EU thành công, xe điện Trung Quốc rẻ hơn nhiều sẽ có lợi thế bên trong. Mức thuế cao hơn sẽ làm tăng giá và gây thiệt hại cho người châu Âu. EU có thể giảm bớt các mục tiêu của mình, nhưng cho đến nay vẫn chưa thể hiện bất kỳ xu hướng thay đổi nào.

Nhà nghiên cứu đầu tư Evercore ISI cho biết các nhà sản xuất ô tô Trung Quốc có công suất 40 triệu xe mỗi năm nhưng doanh số chỉ đạt 30 triệu, thúc đẩy nỗ lực tìm kiếm thị trường nước ngoài mới. Evercore ISI dự báo Trung Quốc sẽ chiếm 10,1% doanh số bán xe điện của châu Âu vào năm 2030, trong một báo cáo được công bố vào tháng 2.

Giá ô tô điện nội địa của Trung Quốc có thể thấp tới 10.000 USD, trong khi giá xe điện ở châu Âu, ngay cả đối với những loại được gọi là “giá cả phải chăng”, thường bắt đầu ở mức khoảng 27.000 USD.

Ủy ban EU chưa cho biết mức thuế đối với hàng nhập khẩu của Trung Quốc có thể là bao nhiêu, nhưng bất kỳ quyết định nào cũng sẽ phải cân nhắc khả năng bị trả đũa, UBS cho biết trong một báo cáo.

“Việc tăng thuế nhập khẩu vừa phải sẽ không làm thay đổi nhiều động lực cạnh tranh. Cũng vẫn còn phải xem liệu Trung Quốc phản ứng ở mức độ nào bằng cách tăng thuế nhập khẩu của chính họ (hiện là 10% đối với ô tô do EU sản xuất), điều này sẽ ảnh hưởng tiêu cực đến các thương hiệu cao cấp/sang trọng của Đức như Porsche, Mercedes và BMW”, UBS cho hay.

Mức thuế mới sẽ cao đến mức nào?

“Chúng tôi nhận thấy rất có khả năng Ủy ban Châu Âu sẽ áp thuế đối với một số sản phẩm BEV nhập khẩu từ Trung Quốc trong thời gian tới. Câu hỏi quan trọng: Con số là gì? Câu hỏi quan trọng còn lại là mức độ của thuế quan, mà quy định không hề đề cập đến”, Bernstein nói. “Một câu hỏi quan trọng đối với phạm vi phủ sóng ô tô của chúng tôi sẽ là nhà sản xuất nào bị phát hiện đã nhận trợ cấp phản cạnh tranh. Ai và bao nhiêu sẽ là thông tin quan trọng mà chúng tôi mong đợi trong các phát hiện của cộng đồng châu Âu”,

Việc tăng thuế có thể làm chậm sự mở rộng của Trung Quốc và giúp người châu Âu có thời gian để bắt kịp trong ngắn hạn. Tuy nhiên, sự trả đũa của Trung Quốc có thể làm tổn thương các thương hiệu cao cấp của châu Âu.

“Về lâu dài, chúng tôi kỳ vọng thuế nhập khẩu đối với ô tô Trung Quốc sẽ đẩy nhanh quá trình nội địa hóa sản xuất của Trung Quốc ở châu Âu, mang lại nhiều sản phẩm hơn cho thị trường châu Âu đang trì trệ, tạo ra lợi ích lâu dài cho thị trường châu Âu”, Bernstein nhận định.

MG của SAIC có thể sẽ là mục tiêu của cuộc điều tra và bất kỳ trở ngại nào xảy ra với nó sẽ có lợi cho các đối thủ như Stellantis, Renault và Volkswagen. Tesla cũng có thể bị nhắm đến vì hãng này chiếm khoảng 30% doanh số bán hàng của Trung Quốc vào châu Âu. Nếu Trung Quốc tăng thuế để trả đũa, Porsche sẽ là nạn nhân lớn nhất. Bernstein cũng cho biết nếu tác động thuế quan ảnh hưởng đáng kể đến hàng nhập khẩu từ Trung Quốc và nước này xây dựng thêm nhiều nhà máy ở châu Âu thì điều này về lâu dài sẽ tác động tiêu cực đến các nhà sản xuất của nước này.

Năm ngoái, công ty bảo hiểm Allianz Trade cho hay xe điện do Trung Quốc sản xuất có thể khiến các nhà sản xuất ô tô châu Âu thiệt hại 7 tỷ euro (7,7 tỷ USD) lợi nhuận bị mất mỗi năm vào năm 2030 trừ khi EU hành động tăng thuế, tăng cường pin và công nghệ khác hoặc thuyết phục Trung Quốc sản xuất ô tô ở châu Âu.