Loại hình bảo hiểm trách nhiệm nhà quản lý (Directors & Officers Liability Insurance - gọi tắt là D&O) là một khái niệm khá mới với các doanh nghiệp Việt Nam.

Trong bối cảnh nền kinh tế nước ta đang ngày càng hội nhập sâu vào kinh tế thế giới và thị trường chứng khoán đang phát triển mạnh, loại hình bảo hiểm này được coi là một trong những công cụ bảo vệ hữu hiệu đối với những rủi ro về trách nhiệm cá nhân với những người đang nắm giữ vai trò quản lý doanh nghiệp.

Sau đây là nội dung cuộc trao đổi của chúng tôi với bà Vũ My Lan, Tổng giám đốc Công ty Môi giới bảo hiểm Aon Việt Nam, về vấn đề này.

Bà có tin rằng việc bán bảo hiểm D&O cho các giám đốc doanh nghiệp sẽ dễ dàng hơn trong lúc này tại Việt Nam?

Trước đây, đa phần các nhà quản lý doanh nghiệp đều cho rằng rất hiếm khi họ phải đối mặt với những rủi ro về việc phải chịu trách nhiệm cá nhân đối với những lỗi trong quản lý, trường hợp mắc lỗi nặng nhất cũng chỉ có thể bị kỷ luật và buộc phải thôi việc.

Với sự ra đời của Luật doanh nghiệp 2005, lần đầu tiên trong hệ thống pháp luật Việt Nam, trách nhiệm cá nhân của giám đốc/nhà quản lý doanh nghiệp đã được quy định rõ và áp dụng từ ngày 1/7/2006.

Bên cạnh đó, với việc ngày càng nhiều các doanh nghiệp Nhà nước thực hiện cổ phần hóa, công việc của các giám đốc doanh nghiệp đang càng phải chịu sự giám sát chặt chẽ của các cổ đông. Như vậy, các cổ đông cũng như các bên thứ ba khác như chủ nợ, nhân viên của doanh nghiệp sẽ khó chấp nhận những tổn thất do lỗi quản lý của giám đốc - nhà điều hành doanh nghiệp gây nên mà không khiếu kiện.

Và khác với trước đây, việc các giám đốc bị kiện và phải bồi thường thiệt hại bằng chính tài sản cá nhân của mình đối với những lỗi trong quản lý đã không còn xa lạ trên thế giới. Trong bối cảnh như vậy, các công ty, các giám đốc ngày càng quan tâm hơn đến việc bảo vệ rủi ro trách nhiệm cá nhân của mình bằng việc mua bảo hiểm D&O.

Những trách nhiệm của nhà quản lý doanh nghiệp nào sẽ được bảo hiểm theo đơn bảo hiểm D&O, thưa bà?

Bảo hiểm trách nhiệm D&O là loại hình bảo hiểm được tạo lập ra để bảo vệ trách nhiệm cá nhân của các nhà quản lý doanh nghiệp trước các khiếu kiện phát sinh do hậu quả của những quyết định sai của họ gây nên thiệt hại về mặt tài chính cho bên thứ 3 là chủ nợ, cổ đông hoặc nhân viên làm việc trong công ty...

Chẳng hạn như, các cổ đông có thể khiếu kiện về những vấn đề liên quan đến việc mua bán sáp nhập công ty, đến khai báo tài chính của doanh nghiệp. Khách hàng có thể khiếu kiện liên quan đến các vấn đề trách nhiệm sản phẩm. Nhân viên có thể khiếu kiện liên quan đến vấn đề sa thải lao động...

Nhưng cần lưu ý rằng, D&O chỉ bảo hiểm cho những hành động sai không cố ý. Còn những hành động sai do cố ý sẽ không được bảo hiểm, chẳng hạn như khi thực hiện những hành động này, giám đốc doanh nghiệp đã biết trước rằng sẽ gây thiệt hại về tài chính cho bên thứ 3.

Vậy mức trách nhiệm bảo hiểm D&O cũng như những yếu tố cần phải xem xét khi tham gia bảo hiểm này là gì, thưa bà?

Nhìn chung, bảo hiểm D&O không phải là loại hình bảo hiểm có thể mua như một loại hàng “may sẵn”. Nó được thiết kế cho phù hợp với đặc thù rủi ro của từng doanh nghiệp. Chính vì vậy, để có được một hợp đồng bảo hiểm D&O thực sự hiệu quả có thể bao quát được hết những rủi ro cho người được bảo hiểm sẽ phải cần sự trợ giúp của các chuyên gia tư vấn bảo hiểm chuyên sâu trong lĩnh vực này.

Hợp đồng bảo hiểm D&O được thiết kế dựa trên những thông tin như: qui định luật pháp của nước mà doanh nghiệp đang hoạt động, mô hình tổ chức của doanh nghiệp ra sao, doanh nghiệp hoạt động được bao lâu, đã hoặc đang có dự kiến mua bán sát nhập không, doanh nghiệp có niêm yết trên thị trường chứng khoán hay không, doanh nghiệp có bao nhiêu cổ đông và tỷ lệ sở hữu mà các cổ đông nắm giữ là bao nhiêu, doanh nghiệp có tài sản tại nước ngoài và niêm yết ở thị trường chứng khoán nước ngoài không kinh nghiệm của các giám đốc như thế nào...

Qua việc triển khai thu xếp đơn bảo hiểm D&O cho một số khách hàng Việt Nam, bà thấy cần phải rút kinh nghiệm điều gì?

Trên thế giới, bảo hiểm D&O đã là một loại hình phổ biến đối với tất cả các giám đốc điều hành tại các công ty, tập đoàn vì loại hình bảo hiểm này gắn liền với quyền lợi của họ. Ngoài chức năng là một loại hình bảo hiểm trách nhiệm, giúp cho các nhà quản lý tránh được những rủi ro trong quá trình điều hành, bảo hiểm D&O sẽ giúp cho các doanh nghiệp nâng cao uy tín, tạo lòng tin cho các cổ đông.

Khi tham gia bảo hiểm, cũng có nghĩa là hoạt động kinh doanh của các doanh nghiệp đó sẽ được bảo vệ, tránh khỏi những rủi ro, từ đó họ sẽ yên tâm hơn để điều hành doanh nghiệp một cách có hiệu quả.