Với quyết định của Uỷ ban Thường vụ Quốc hội sáng 12/7, xăng dầu sẽ chưa tăng thuế như đề xuất của Chính phủ.

Đề nghị tăng trần

Theo tờ trình dự án nghị quyết về biểu thuế bảo vệ môi trường, Chính phủ đề nghị xăng tăng từ 3.000 đồng/lít lên mức trần 4.000 đồng/lít, tăng 1.000 đồng/lít.

Dầu diesel tăng từ 1.500 đồng/lít lên mức trần 2.000 đồng/lít, tăng 500 đồng/lít.

Dầu mazut, dầu nhờn tăng từ 900 đồng/lít lên mức trần 2.000 đồng/lít, tăng 1.100 đồng/lít.

Mỡ nhờn tăng từ 900 đồng/kg lên mức trần 2.000 đồng/kg, tăng 1.100 đồng/kg.

Dầu hỏa tăng từ 300 đồng/lít lên mức trần 2.000 đồng/lít, tăng 1.700 đồng/lít.

Đối với than đá, đề nghị từ Chính phủ là than antraxit tăng từ 20.000 đồng/tấn lên 30.000 đồng/tấn, tăng 10.000 đồng/tấn.

Than nâu, than mỡ, than đá khác tăng từ 10.000 đồng/tấn lên 15.000 đồng/tấn, tăng 5.000 đồng/tấn.

Đối với dung dịch HCFC, bao gồm cả dung dịch HCFC có trong hỗn hợp chứa dung dịch HCFC Chính phủ đề nghị tăng mức thuế  đối với dung dịch HCFC từ 4.000 đồng/kg lên mức trần 5.000 đồng/kg, tăng 1.000 đồng/kg.

Đối với túi ni lông thuộc diện chịu thuế:, đề nghị của Chính phủ là tăng mức thuế từ 40.000 đồng/kg lên mức trần 50.000 đồng/kg, tăng 10.000 đồng/kg.

Lo quá đột ngột

Tờ trình của Chính phủ nêu rõ, với phương án điều chỉnh nêu trên sẽ tác động đến chỉ số giá tiêu dùng (CPI) bình quân năm 2018 là khoảng 0,11-0,15%. Tuy nhiên, việc tăng thuế sẽ khuyến khích sử dụng năng lượng, tài nguyên tiết kiệm, hiệu quả; góp phần khuyến khích sản xuất, tiêu dùng hàng hóa thân thiện với môi trường. 

Đồng thời, sẽ góp phần tăng thu ngân sách khoảng 15.189,2 tỷ đồng/năm, từ đó sẽ góp phần tạo thêm nguồn thu để thực hiện các nhiệm vụ kinh tế - xã hội, trong đó có các nhiệm vụ chi cho bảo vệ môi trường.

Đa số ý kiến trong Uỷ ban Tài chính - Ngân sách (cơ quan thẩm tra dự án nghị quyết về biểu thuế bảo vệ môi trường) nhất trí với tờ trình của Chính phủ.

Tuy nhiên, để bảo đảm tạo sự đồng thuận của xã hội trong việc điều chỉnh tăng mức thuế bảo vệ môi trường và làm căn cứ để Ủy ban Thường vụ Quốc hội xem xét thông qua nghị quyết, Ủy ban đề nghị Chính phủ báo cáo rõ hơn một số nội dung. 

Như, tác động đến hiệu quả của nền kinh tế nói chung và sản xuất, kinh doanh của doanh nghiệp, đời sống người dân nói riêng và chỉ số giá tiêu dùng. Công tác tuyên truyền, phản ứng của dư luận xã hội trong quá trình soạn thảo, lấy ý kiến các bộ, ngành, địa phương, các chuyên gia, các nhà khoa học và các đối tượng bị tác động. Việc sử dụng nguồn tăng thu từ thuế bảo vệ môi trường cần được ưu tiên bố trí để xử lý, khắc phục hậu quả môi trường như thế nào.

Về những đề xuất cụ thể, như tăng thuế với xăng, có ý kiến tại cơ quan thẩm tra cho rằng, trong điều kiện hiện nay, CPI bình quân 6 tháng đầu năm tăng 3,29%, dần tiệm cận mức Quốc hội giao 4% và để bảo đảm ổn định kinh tế vĩ mô, tránh tác động lớn đến hoạt động sản xuất, kinh doanh của doanh nghiệp và đời sống của người dân, đề nghị cân nhắc việc này.

Với dầu mazut, có ý kiến nêu đây vẫn là đầu vào của một số ngành sản xuất hàng hóa, việc điều chỉnh tăng thuế suất ở mức trên 100%, tương đương mức tăng là 1.100 đồng/lít là cao, tác động đến sản xuất, kinh doanh của nhiều doanh nghiệp và cuộc sống của người dân. Do đó, đề nghị tăng thuế suất đối với dầu mazut ở mức thấp hơn.

Với dầu hoả thì đa số ý kiến trong Ủy ban cho rằng, mức tăng thuế suất như tờ trình của Chính phủ là quá cao và đột ngột, có thể gây ảnh hưởng nhất định đến sản xuất, kinh doanh của doanh nghiệp và đời sống người dân tại vùng sâu vùng xa chưa có điện. 

Theo đó, Bộ Tài chính đã báo cáo, xin ý kiến Thủ tướng Chính phủ cho điều chỉnh mức tăng mức thuế đối với dầu hỏa từ mức 300 đồng/lít lên 1.000 đồng/lít. Do đó, đa số ý kiến trong Ủy ban nhất trí với phương án điều chỉnh mức thuế đối với dầu hỏa lên 1.000 đồng/lít. Có ý kiến đề nghị tăng điều chỉnh tăng lên 1.500 đồng/lít. Có ý kiến nhất trí với tờ trình của Chính phủ đề nghị tăng từ 300 đồng/lít lên mức trần 2.000 đồng/lít.

Hoãn chưa biểu quyết

Phần thảo luận, ý kiến của Uỷ ban Thường vụ Quốc hội còn rất khác nhau với vô số băn khoăn về thời điểm, về lộ trình, về tác động đến CPI, hiệu ứng xã hội...

Phát biểu lần thứ nhất, Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Thị Kim Ngân cho rằng, nếu có thể tăng 1 chút lạm phát mà tạo ra nguồn thu 15 -16 ngàn tỷ thì cần thiết. Nhưng Chủ tịch Quốc hội lưu ý các doanh nghiệp kinh doanh xăng dầu phải có giải pháp thực hiện tiết kiệm ở các khâu khác để có thể tăng thuế mà không tăng giá xăng dầu, vì các khâu khác còn lãng phí thất thoát nhiều..

Chủ tịch Quốc hội nhấn mạnh yêu cầu các cơ quan tài chính, thuế, hải quan tăng cường kiể tra giám sát kết quả kinh doanh các doanh nghiệp kinh doanh xăng dầu xem chi phí thế nào để giảm chi phí sản xuất kinh doanh, không được điều chỉnh tăng giá xăng dầumột cách cơ học.

Và theo Chủ tịch thì khi có nguồn thu từ việc tăng thuế thì cần tăng chi lĩnh vực bảo vệ môi trường, nếu như thế thì xã hội sẽ đồng thuận.

Sau rất nhiều băn khoăn khác, Bộ trưởng Đinh Tiến Dũng cũng hơn một lần đứng dậy giải trình, Phó chủ tịch Quốc hội Phùng Quốc Hiển đề nghị các thành viên Uỷ ban Thường vụ Quốc hội biểu quyết với thời điểm có hiệu lực của nghị quyết là 1/10. Tuy nhiên, Chủ tịch Quốc hội đề nghị chưa nên biểu quyết vì ý kiến chưa tập trung. 

Thời điểm xem xét lại vấn đề này cũng chưa được ấn định.