Khớp lệnh liên tục: Chưa áp dụng lệnh thị trường và lô 100

Trung tâm Giao dịch Chứng khoán Tp.HCM (HOSTC) vừa cho biết, cùng với việc tạm hoãn thực hiện khớp lệnh liên tục vào ngày 7/5 như dự kiến thì Trung tâm cũng sẽ tạm dừng luôn việc áp dụng lệnh thị trường (MP).

Như vậy, trong thời gian khớp lệnh liên tục, nhà đầu tư sẽ chỉ sử dụng đơn thuần một loại lệnh duy nhất là lệnh giới hạn, giống như phương thức đang áp dụng tại Trung tâm Giao dịch Chứng khoán Hà Nội.

Theo HOSTC, công việc trước mắt là tập trung vào khớp lệnh liên tục. Sau khi hoạt động khớp lệnh liên tục đi vào ổn định, người đầu tư đã nhuần nhuyễn với phương thức mới thì Trung tâm sẽ giới thiệu tiếp sau đó lệnh thị trường (MP). Đồng thời, việc nâng lô chẵn giao dịch từ 10 cổ phiếu lên 100 cổ phiếu có thể là một thời gian còn xa hơn nữa.

Về thời gian tạm ngừng thực hiện khớp lệnh liên tục, HOSTC thừa nhận là chưa thể xác định được chính xác vì đây là một vấn đề mang tính kỹ thuật cao. Ngoài việc dành thời gian thêm để các nhà đầu tư tìm hiểu, tiếp tục nắm những quy định liên quan đến khớp lệnh liên tục, Trung tâm cũng còn phải căn cứ trên kết quả thử nghiệm hệ thống thực tế với các công ty chứng khoán.

“Chúng tôi sẽ chỉ ấn định thời gian thực hiện khớp lệnh liên tục khi mà các kết quả qua quá trình thử nghiệm đạt như mong muốn. Và theo ý kiến chỉ đạo của Ủy ban Chứng khoán, 15 ngày trước khi bắt đầu chính thức áp dụng phương thức khớp lệnh mới, Trung tâm phải công bố ra thị trường”, lãnh đạo HOSTC giải thích thêm.

Được biết, kế hoạch chuyển sang khớp lệnh liên tục tại HOSTC thay vì khớp lệnh định kỳ như hiện nay được chuẩn bị hơn 1 năm qua với mục đích đáp ứng tốt hơn nhu cầu của nhà đầu tư, nhu cầu của thị trường. HOSTC thừa nhận rằng mục tiêu quan trọng nhất để xác định thời gian chính thức áp dụng phương thức mới là khi các yếu tố chuẩn bị đã ở điều kiện tốt nhất. Các yếu tố đó là hệ thống, con người.

Nếu nhìn vào hoạt động của thị trường chứng khoán Việt Nam hiện nay, có một sự gắn kết giữa các thành tố này với nhau. Ngoài Trung tâm Giao dịch Chứng khoán - tổ chức vận hành hệ thống giao dịch chính của toàn bộ thị trường thì các mắt xích chính được kết nối với hệ thống bao gồm: các công ty chứng khoán - các tổ chức cung cấp dịch vụ chứng khoán ra thị trường, các nhà đầu tư.

Về phía HOSTC, cần có sự chuẩn bị về mặt hệ thống giao dịch. Về phía công ty chứng khoán, cũng cần có sự chuẩn bị của chính các công ty này. Ngay chính các nhà đầu tư, họ cũng cần phải có sự đầu tư về thời gian và công sức để tìm hiểu về quy định, vấn đề liên quan đến khớp lệnh liên tục.

Trong thời gian qua, HOSTC đã tiến hành các đợt phổ cập, hướng dẫn về những thay đổi trong phương thức giao dịch cho công chúng đầu tư. Tuy nhiên, qua các đợt phổ cập như vậy, còn quá nhiều băn khoăn, lo lắng từ phía các nhà đầu tư. Và điều này cũng thể hiện rằng, nhà đầu tư còn quá ít thời gian chuẩn bị cho phương thức khớp lệnh liên tục sắp tới.

Về phía các công ty chứng khoán, sự chuẩn bị còn khá sơ sài. Quá trình thử nghiệm hệ thống vừa qua cho thấy vẫn còn một số công ty chứng khoán chưa phải ở điều kiện tốt nhất để mà sẵn sàng phục vụ các khách hàng của mình khi chuyển sang khớp lệnh liên tục.

Mục đích cuối cùng là phục vụ các nhà đầu tư, phục vụ thị trường. Theo HOSTC, khi các yếu tố đó chưa sẵn sàng thì an toàn nhất là nên lùi thời gian thực hiện, chờ khi chín muồi.

* Hiện nay, giao dịch theo phương thức khớp lệnh định kỳ tại HOSTC sử dụng hai loại lệnh: lệnh giới hạn và lệnh giao dịch tại mức giá khớp lệnh (ATO).

1. Lệnh giới hạn (LO): là lệnh mua hoặc bán chứng khoán do người đầu tư đưa ra cho người môi giới thực hiện theo mức giá chỉ định hoặc tốt hơn.

2. Lệnh giao dịch tại mức giá khớp lệnh (ATO): là lệnh mua hoặc bán chứng khoán nhưng không ghi mức giá, do người đầu tư đưa ra cho người môi giới để thực hiện theo giá khớp lệnh. Khối lượng giao dịch của lệnh ATO được cộng vào tổng khối lượng khớp lệnh nhưng lệnh ATO chỉ được phân bổ sau khi lệnh LO đã được phân bổ hết.

* Theo kế hoạch triển khai phương thức giao dịch mới: kết hợp định kỳ và liên tục, ngoài lệnh giới hạn sẽ có thêm 3 loại lệnh: lệnh thị trường (MP), lệnh giao dịch tại mức giá khớp lệnh xác định giá mở cửa (ATO) và lệnh giao dịch tại mức giá khớp lệnh xác định giá đóng cửa (ATC).

Lệnh thị trường (MP) là lệnh mua chứng khoán tại mức giá bán thấp nhất hoặc lệnh bán chứng khoán tại mức giá mua cao nhất hiện có trên thị trường. Lệnh thị trường được ưu tiên trước lệnh giới hạn và chỉ được nhập vào hệ thống giao dịch trong thời gian khớp lệnh liên tục.

Lệnh giao dịch tại mức giá khớp lệnh xác định giá mở cửa (ATO) là lệnh đặt mua hoặc đặt bán chứng khoán tại mức giá mở cửa. Lệnh ATO được ưu tiên trước lệnh LO trong khi so khớp lệnh. Lệnh ATO được nhập vào hệ thống giao dịch trong thời gian khớp lệnh định kỳ để xác định giá mở cửa và sẽ tự động bị hủy bỏ sau thời điểm xác định giá mở cửa nếu lệnh không thực hiện hoặc không được thực hiện hết.

Lệnh giao dịch tại mức giá khớp lệnh xác định giá đóng cửa (ATC) tương tự như ATO nhưng được áp dụng trong thời gian khớp lệnh định kỳ để xác định giá đóng cửa. Mặc dù có 4 lệnh được sử dụng nhưng trong mỗi một đợt khớp lệnh thì chỉ có thể sử dụng tối đa 2 loại lệnh và vì vậy, nhà đầu tư luôn luôn có hai sự lựa chọn về đặt lệnh giao dịch.

Trong đợt khớp lệnh định kỳ đầu tiên (từ 8h30-9h): chỉ sử dụng lệnh giao dịch tại mức giá khớp lệnh xác định giá mở cửa (ATO) và lệnh giới hạn.

Trong đợt khớp lệnh liên tục (từ 9h-10h): chỉ sử dụng lệnh LO. Lệnh thị trường sẽ áp dụng sau khi khớp lệnh liên tục đã đi vào ổn định.

Trong đợt khớp lệnh định kỳ thứ hai (từ 10h30-11h): chỉ sử dụng lệnh giao dịch tại mức giá khớp lệnh xác định giá đóng cửa (ATC) và lệnh LO.