TẠP CHÍ ĐIỆN TỬ
Quản trị công ty 2015: Chỉ minh bạch là không đủ
Nhìn từ kết quả đánh giá công bố thông tin và minh bạch 2015 đối với các doanh nghiệp niêm yết
Kết quả đánh giá công bố thông tin và minh bạch 2015 đối với các doanh nghiệp niêm yết do Sở Giao dịch Chứng khoán Hà Nội (HNX) thực hiện đã có điểm số sụt giảm so với năm 2014, do có sự thay đổi trong bộ tiêu chí đánh giá.
Tại sao lại có sự thay đổi này? VnEconomy đã có cuộc trao đổi với ông Nguyễn Vũ Quang Trung, Phó tổng giám đốc HNX.
Ông Trung nói:
- Bộ tiêu chí năm nay vẫn dựa trên 5 nội dung quản trị công ty của OECD, nhưng đã được sửa đổi theo hướng giảm số lượng các tiêu chí đánh giá mang tính chất tuân thủ, dễ thực hiện và bổ sung thêm nhiều tiêu chí đánh giá về quản trị công ty và các tiêu chí theo thông lệ tốt với mục đích nâng cao chuẩn mực quản trị công ty tại Việt Nam, tiến gần với các thông lệ quốc tế.
Nếu như bộ tiêu chí năm 2014 bao gồm 121 tiêu chí với số điểm tối đa doanh nghiệp đạt được là 1 điểm/câu thì bộ tiêu chí năm 2015 bao gồm 100 tiêu chí trong đó 50 câu có điểm tối đa là 1 điểm/câu và 50 câu có điểm tối đa là 2 điểm/câu.
Với cách tính điểm như vậy, tổng điểm tối đa mà một doanh nghiệp niêm yết có thể đạt được năm 2015 là 150 điểm thay vì 121 điểm so với năm 2014.
Việc thay đổi bộ tiêu chí sẽ giúp đánh giá được chiều sâu của thông tin công bố, phân biệt được các doanh nghiệp công bố thông tin đầy đủ, tự giác hoặc ở mức độ cao hơn là áp dụng các thông lệ tốt về quản trị công ty so với các danh nghiệp chỉ công bố thông tin mang tính chất tuân thủ.
Bên cạnh đó, sự thay đổi này sẽ giúp nâng cao chất lượng đánh giá về thông tin công bố của doanh nghiệp và phù hợp hơn với các thông lệ quốc tế về quản trị công ty. Bộ tiêu chí năm nay cũng sẽ là cơ sở để HNX xây dựng bộ tiêu chí đánh giá quản trị công ty trong thời gian tới.
98% chưa có báo cáo phát triển bền vững
Theo kết quả chấm điểm năm nay, đâu là khâu tốt nhất và yếu nhất của doanh nghiệp, thưa ông?
Kết quả đánh giá công bố thông tin và minh bạch của các doanh nghiệp năm 2015 đạt 54,9 điểm. So sánh với kết quả năm 2014 trên cùng cơ sở, chất lượng công bố thông tin và minh bạch năm 2015 đạt 62,3 điểm, tăng 1 điểm so với 2014.
Đánh giá cho thấy, doanh nghiệp đã cải thiện hơn nhiều trong minh bạch và công bố thông tin.
Ví dụ như kết quả cả công bố thông tin và minh bạch của các doanh nghiệp niêm yết trên HNX liên quan đến báo cáo thường niên tốt hơn kết quả chung của toàn bộ hoạt động công bố thông tin và minh bạch, không có tiêu chí nào có số tỷ lệ số công ty không thực hiện vượt quá 70% và đặc biệt doanh nghiệp rất chú trọng việc công bố thông tin và minh bạch lĩnh vực tài chính.
Tuy nhiên, kết quả đánh giá cũng cho thấy một thực tế rằng các doanh nghiệp chủ yếu tập trung vào thực hiện các nội dung liên quan tới công bố thông tin và minh bạch, mà chưa chú ý tới các nội dung quản trị công ty khác như “Trách nhiệm của hội đồng quản trị và ban kiểm soát” hay “Vai trò của các bên có quyền lợi liên quan”.
Ví dụ như 98% doanh nghiệp niêm yết trên HNX chưa chú trọng việc soạn thảo và công bố báo cáo phát triển bền vững do chưa có yêu cầu tại Việt Nam, trong khi kinh nghiệm các quốc gia khác và thông lệ quản trị công ty lại quy định rõ ràng về việc công bố báo cáo phát triển bền vững.
Đồng thời, các doanh nghiệp mới chỉ thực hiện các tiêu chí phải tuân thủ trong khi các tiêu chí mang tính thông lệ chưa được chú trọng tương xứng.
Kết quả này khá tương đồng với báo cáo về quản trị công ty cho các doanh nghiệp Việt Nam chứ không chỉ riêng kết quả của chương trình đánh giá công bố thông tin và minh bạch này.
Có sự tương đồng nhất định giữa quy mô vốn của doanh nghiệp và mức độ tuân thủ quản trị. Vậy có thể hiểu rằng doanh nghiệp nhỏ ít điều kiện thực hiện quản trị công ty tốt hay không?
Theo kết quả nghiên cứu của HNX, các doanh nghiệp thuộc nhóm HNX30 có chất lượng công bố thông tin và minh bạch tốt hơn so với các doanh nghiệp còn lại.
Kết quả của báo cáo và kinh nghiệm quản trị công ty công ty của các nước trên thế giới cũng chỉ ra rằng có sự tương đối đồng nhất giữ quy mô vốn của doanh nghiệp và mức độ tuân thủ quản trị công ty.
Để thực hiện quản trị công ty cũng như công bố thông tin, doanh nghiệp phải bỏ ra nhiều chi phí, nhân sự và thời gian hơn do đó các doanh nghiệp lớn thường thuận lợi hơn trong việc thực hiện các biện pháp cải thiện quản trị công ty.
Tuy nhiên điều đó không đồng nghĩa rằng doanh nghiệp nhỏ có ít điều kiện để thực hiện quản trị công ty. Thực tế đánh giá cho thấy có nhiều doanh nghiệp nhỏ nhưng thực hiện quản trị công ty rất tốt.
Ngoài ra, có nhiều biện pháp giúp nâng cao quản trị công ty mà doanh nghiệp không phải tốn nhiều chi phí như tăng cường công bố thông tin và minh bạch.
Ví dụ như doanh nghiệp nên cải thiện thông tin công bố trên website, đây là một giải pháp không tốn nhiều chi phí nhưng lại rất hiệu quả giúp doanh nghiệp cung cấp thông tin kịp thời, bình đẳng và thuận tiện cho nhà đầu tư và cổ đông.
Đã thay đổi khá rõ
Qua 3 năm thực hiện chấm điểm, đâu là sự thay đổi rõ rệt nhất trong quản trị ở các doanh nghiệp, thưa ông?
Qua 3 năm thực hiện chương trình đánh giá công bố thông tin và minh bạch, HNX nhận thấy rằng doanh nghiệp đã thay đổi khá rõ về thực hiện các quy định về công bố thông tin và quản trị công ty trên thị trường chứng khoán.
Kết quả đánh giá công bố thông tin và minh bạch của các doanh nghiệp năm 2015 đạt 54,9 điểm. So sánh với kết quả năm 2014 trên cùng cơ sở, chất lượng công bố thông tin và minh bạch năm 2015 đạt 62,3 điểm, tăng 1 điểm so với 2014.
Đánh giá cho thấy, doanh nghiệp đã có ý thức hơn nhiều trong công bố thông tin, nâng cao chất lượng thông tin công bố và thực thi các thông lệ tốt về quản trị công ty.
Các thông tin tài chính được doanh nghiệp chú trọng nhiều hơn khi trung bình 98% các doanh nghiệp đều công bố đầy đủ và kịp thời báo cáo tài chính quý, báo cáo tài chính bán niên soát xét và báo cáo tài chính năm kiểm toán.
Bên cạnh đó, 98% doanh nghiệp đảm bảo quy định về số lượng thành viên hội đồng quản trị và 64,7% số công ty công bố thành viên không điều hành.
Đây cũng là một tín hiệu đáng mừng với các nỗ lực trong thời gian qua của HNX trong cải thiện công bố thông tin và quản trị công ty như nâng cấp hệ thống CIMS, tổ chức hội thảo về quản trị công ty, tiếp xúc doanh nghiệp…
* Một số điểm nhấn trong báo cáo đánh giá công bố thông tin và minh bạch 2015:
- Doanh nghiệp mới niêm yết có chỉ số công bố thông tin và minh bạch tốt hơn các doanh nghiệp đã niêm yết từ trước đó. Doanh nghiệp có vốn sở hữu nước ngoài đạt chất lượng công bố thông tin và minh bạch tốt hơn so với các doanh nghiệp khác
- Cơ cấu tổ chức và quản trị của doanh nghiệp có tác động mạnh đến công bố thông tin và minh bạch. Doanh nghiệp có số lượng thành viên hội đồng quản trị độc lập hoặc không điều hành lớn, doanh nghiệp tách bạch chức danh Chủ tịch hội đồng quản trị và Giám đốc điều hành… có kết quả công bố thông tin và minh bạch cao.
- Kết quả công bố thông tin và minh bạch có quan hệ tích cực với kết quả kinh doanh. Cụ thể, 1% tăng lên của quy mô vốn hóa thị trường làm tăng điểm trung bình công bố thông tin và minh bạch lên khoảng 1 điểm. Doanh nghiệp lỗ năm 2014 có điểm số trung bình thấp hơn các doanh nghiệp có lãi trong cùng năm tài chính.
Tại sao lại có sự thay đổi này? VnEconomy đã có cuộc trao đổi với ông Nguyễn Vũ Quang Trung, Phó tổng giám đốc HNX.
Ông Trung nói:
- Bộ tiêu chí năm nay vẫn dựa trên 5 nội dung quản trị công ty của OECD, nhưng đã được sửa đổi theo hướng giảm số lượng các tiêu chí đánh giá mang tính chất tuân thủ, dễ thực hiện và bổ sung thêm nhiều tiêu chí đánh giá về quản trị công ty và các tiêu chí theo thông lệ tốt với mục đích nâng cao chuẩn mực quản trị công ty tại Việt Nam, tiến gần với các thông lệ quốc tế.
Nếu như bộ tiêu chí năm 2014 bao gồm 121 tiêu chí với số điểm tối đa doanh nghiệp đạt được là 1 điểm/câu thì bộ tiêu chí năm 2015 bao gồm 100 tiêu chí trong đó 50 câu có điểm tối đa là 1 điểm/câu và 50 câu có điểm tối đa là 2 điểm/câu.
Với cách tính điểm như vậy, tổng điểm tối đa mà một doanh nghiệp niêm yết có thể đạt được năm 2015 là 150 điểm thay vì 121 điểm so với năm 2014.
Việc thay đổi bộ tiêu chí sẽ giúp đánh giá được chiều sâu của thông tin công bố, phân biệt được các doanh nghiệp công bố thông tin đầy đủ, tự giác hoặc ở mức độ cao hơn là áp dụng các thông lệ tốt về quản trị công ty so với các danh nghiệp chỉ công bố thông tin mang tính chất tuân thủ.
Bên cạnh đó, sự thay đổi này sẽ giúp nâng cao chất lượng đánh giá về thông tin công bố của doanh nghiệp và phù hợp hơn với các thông lệ quốc tế về quản trị công ty. Bộ tiêu chí năm nay cũng sẽ là cơ sở để HNX xây dựng bộ tiêu chí đánh giá quản trị công ty trong thời gian tới.
98% chưa có báo cáo phát triển bền vững
Theo kết quả chấm điểm năm nay, đâu là khâu tốt nhất và yếu nhất của doanh nghiệp, thưa ông?
Kết quả đánh giá công bố thông tin và minh bạch của các doanh nghiệp năm 2015 đạt 54,9 điểm. So sánh với kết quả năm 2014 trên cùng cơ sở, chất lượng công bố thông tin và minh bạch năm 2015 đạt 62,3 điểm, tăng 1 điểm so với 2014.
Đánh giá cho thấy, doanh nghiệp đã cải thiện hơn nhiều trong minh bạch và công bố thông tin.
Ví dụ như kết quả cả công bố thông tin và minh bạch của các doanh nghiệp niêm yết trên HNX liên quan đến báo cáo thường niên tốt hơn kết quả chung của toàn bộ hoạt động công bố thông tin và minh bạch, không có tiêu chí nào có số tỷ lệ số công ty không thực hiện vượt quá 70% và đặc biệt doanh nghiệp rất chú trọng việc công bố thông tin và minh bạch lĩnh vực tài chính.
Tuy nhiên, kết quả đánh giá cũng cho thấy một thực tế rằng các doanh nghiệp chủ yếu tập trung vào thực hiện các nội dung liên quan tới công bố thông tin và minh bạch, mà chưa chú ý tới các nội dung quản trị công ty khác như “Trách nhiệm của hội đồng quản trị và ban kiểm soát” hay “Vai trò của các bên có quyền lợi liên quan”.
Ví dụ như 98% doanh nghiệp niêm yết trên HNX chưa chú trọng việc soạn thảo và công bố báo cáo phát triển bền vững do chưa có yêu cầu tại Việt Nam, trong khi kinh nghiệm các quốc gia khác và thông lệ quản trị công ty lại quy định rõ ràng về việc công bố báo cáo phát triển bền vững.
Đồng thời, các doanh nghiệp mới chỉ thực hiện các tiêu chí phải tuân thủ trong khi các tiêu chí mang tính thông lệ chưa được chú trọng tương xứng.
Kết quả này khá tương đồng với báo cáo về quản trị công ty cho các doanh nghiệp Việt Nam chứ không chỉ riêng kết quả của chương trình đánh giá công bố thông tin và minh bạch này.
Có sự tương đồng nhất định giữa quy mô vốn của doanh nghiệp và mức độ tuân thủ quản trị. Vậy có thể hiểu rằng doanh nghiệp nhỏ ít điều kiện thực hiện quản trị công ty tốt hay không?
Theo kết quả nghiên cứu của HNX, các doanh nghiệp thuộc nhóm HNX30 có chất lượng công bố thông tin và minh bạch tốt hơn so với các doanh nghiệp còn lại.
Kết quả của báo cáo và kinh nghiệm quản trị công ty công ty của các nước trên thế giới cũng chỉ ra rằng có sự tương đối đồng nhất giữ quy mô vốn của doanh nghiệp và mức độ tuân thủ quản trị công ty.
Để thực hiện quản trị công ty cũng như công bố thông tin, doanh nghiệp phải bỏ ra nhiều chi phí, nhân sự và thời gian hơn do đó các doanh nghiệp lớn thường thuận lợi hơn trong việc thực hiện các biện pháp cải thiện quản trị công ty.
Tuy nhiên điều đó không đồng nghĩa rằng doanh nghiệp nhỏ có ít điều kiện để thực hiện quản trị công ty. Thực tế đánh giá cho thấy có nhiều doanh nghiệp nhỏ nhưng thực hiện quản trị công ty rất tốt.
Ngoài ra, có nhiều biện pháp giúp nâng cao quản trị công ty mà doanh nghiệp không phải tốn nhiều chi phí như tăng cường công bố thông tin và minh bạch.
Ví dụ như doanh nghiệp nên cải thiện thông tin công bố trên website, đây là một giải pháp không tốn nhiều chi phí nhưng lại rất hiệu quả giúp doanh nghiệp cung cấp thông tin kịp thời, bình đẳng và thuận tiện cho nhà đầu tư và cổ đông.
Đã thay đổi khá rõ
Qua 3 năm thực hiện chấm điểm, đâu là sự thay đổi rõ rệt nhất trong quản trị ở các doanh nghiệp, thưa ông?
Qua 3 năm thực hiện chương trình đánh giá công bố thông tin và minh bạch, HNX nhận thấy rằng doanh nghiệp đã thay đổi khá rõ về thực hiện các quy định về công bố thông tin và quản trị công ty trên thị trường chứng khoán.
Kết quả đánh giá công bố thông tin và minh bạch của các doanh nghiệp năm 2015 đạt 54,9 điểm. So sánh với kết quả năm 2014 trên cùng cơ sở, chất lượng công bố thông tin và minh bạch năm 2015 đạt 62,3 điểm, tăng 1 điểm so với 2014.
Đánh giá cho thấy, doanh nghiệp đã có ý thức hơn nhiều trong công bố thông tin, nâng cao chất lượng thông tin công bố và thực thi các thông lệ tốt về quản trị công ty.
Các thông tin tài chính được doanh nghiệp chú trọng nhiều hơn khi trung bình 98% các doanh nghiệp đều công bố đầy đủ và kịp thời báo cáo tài chính quý, báo cáo tài chính bán niên soát xét và báo cáo tài chính năm kiểm toán.
Bên cạnh đó, 98% doanh nghiệp đảm bảo quy định về số lượng thành viên hội đồng quản trị và 64,7% số công ty công bố thành viên không điều hành.
Đây cũng là một tín hiệu đáng mừng với các nỗ lực trong thời gian qua của HNX trong cải thiện công bố thông tin và quản trị công ty như nâng cấp hệ thống CIMS, tổ chức hội thảo về quản trị công ty, tiếp xúc doanh nghiệp…
* Một số điểm nhấn trong báo cáo đánh giá công bố thông tin và minh bạch 2015:
- Doanh nghiệp mới niêm yết có chỉ số công bố thông tin và minh bạch tốt hơn các doanh nghiệp đã niêm yết từ trước đó. Doanh nghiệp có vốn sở hữu nước ngoài đạt chất lượng công bố thông tin và minh bạch tốt hơn so với các doanh nghiệp khác
- Cơ cấu tổ chức và quản trị của doanh nghiệp có tác động mạnh đến công bố thông tin và minh bạch. Doanh nghiệp có số lượng thành viên hội đồng quản trị độc lập hoặc không điều hành lớn, doanh nghiệp tách bạch chức danh Chủ tịch hội đồng quản trị và Giám đốc điều hành… có kết quả công bố thông tin và minh bạch cao.
- Kết quả công bố thông tin và minh bạch có quan hệ tích cực với kết quả kinh doanh. Cụ thể, 1% tăng lên của quy mô vốn hóa thị trường làm tăng điểm trung bình công bố thông tin và minh bạch lên khoảng 1 điểm. Doanh nghiệp lỗ năm 2014 có điểm số trung bình thấp hơn các doanh nghiệp có lãi trong cùng năm tài chính.