“Sẽ quốc tế hóa đào tạo tài chính ngân hàng"

Nội dung cuộc phỏng vấn Phó thủ tướng kiêm Bộ trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo Nguyễn Thiện Nhân.

Thưa Phó thủ tướng, quy mô đào tạo ngành tài chính - ngân hàng mấy năm qua tăng nhanh, thế nhưng nhân lực ngành tài chính - ngân hàng vẫn không đáp ứng được yêu cầu?

Tính đến tháng 7, cả nước có 33 trường đào tạo ngành tài chính - ngân hàng trình độ đại học, 16 trường cao đẳng, 8 trường trung cấp chuyên nghiệp với trên 63.000 sinh viên chính quy và trên 30.000 sinh viên hệ vừa học vừa làm tốt nghiệp ra trường hằng năm...

Tuy nhiên, nhân lực ngành tài chính - ngân hàng vẫn không đáp ứng được yêu cầu, đó là do việc đào tạo tại các trường chưa chú ý đến nhu cầu sử dụng nguồn nhân lực trong xã hội cũng như chưa gắn với thị trường lao động.

Kết quả đánh giá các chỉ số nhân lực của Công ty Tư vấn Navigos, quý 2/2007 cho thấy nhu cầu nhân lực kế toán, tài chính ngân hàng của ngành ngân hàng tăng trên 1.300 người, tăng 383%. Xét về tốc độ gia tăng của thị trường, nguồn nhân lực của ngành ngân hàng chiếm tỉ lệ tăng 57%, tiếp theo là kế toán, tài chính (42%)...

Với lĩnh vực chứng khoán, hiện cả nước có 74 công ty chứng khoán đang hoạt động và còn nhiều công ty sắp ra đời, các công ty này cần khoảng 1.500 nhân viên, trong khi khả năng cung cấp mới chỉ có trên 300 nhân viên môi giới có chứng chỉ hành nghề. Còn theo báo cáo của Bộ Tài chính, dự kiến đến năm 2010, nhu cầu nguồn nhân lực của các lĩnh vực bảo hiểm, chứng khoán, kiểm toán và thẩm định giá khoảng 13.500 người.

Trong đó, lĩnh vực chứng khoán là 5.000 người (tốc độ tăng trên 500% so với hiện nay), lĩnh vực bảo hiểm là 3.000 người (tăng khoảng 18%), lĩnh vực kiểm toán là 5.000 người (tăng khoảng 103%), lĩnh vực thẩm định giá là 500 người (tăng khoảng 20%).

Vậy theo Phó thủ tướng, sẽ phải giải bài toán “khát” nhân lực của ngành tài chính - ngân hàng như thế nào?

Mục tiêu thời gian tới là sớm quốc tế hóa chương trình đào tạo ngành tài chính ngân hàng, khắc phục cho được 3 yếu kém đang tồn tại ở các trường đại học, cao đẳng: trình độ giảng viên, chương trình đào tạo và phương pháp giảng dạy lạc hậu. Sắp tới, chúng ta sẽ phải làm rõ hơn những giải pháp liên ngành giữa Nhà nước, doanh nghiệp và nhà trường về đào tạo.

Hiện nay, chúng ta thiếu giáo viên cho các trường tài chính, ngân hàng. Chính vì vậy, phải khắc phục bằng cách: phối hợp tốt giữa các trường, giáo viên có trình độ cao ở trường này có thể dạy trường khác đúng chuyên ngành của mình; mời các chuyên gia trong ngành tài chính, ngân hàng tham gia giảng dạy; các trường trong nước phối hợp mời giáo sư nước ngoài về giảng dạy.

Kế hoạch đào tạo 2 vạn tiến sĩ mà Bộ Giáo dục và Đào tạo đang trình Chính phủ sẽ dành một phần cho đào tạo tiến sĩ về tài chính, ngân hàng. Tuy nhiên, các trường phải chủ động đặt hàng.

Chẳng hạn như tập đoàn Intel vào đầu tư, Bộ Giáo dục và Đào tạo đã hướng dẫn kí hợp đồng với một số trường đại học rồi. Hoặc là Công ty Hồng Hải (Đài Loan), họ đầu tư khoảng 3-5 tỉ, cần 5 vạn lao động và cũng đã kí với một số trường. Có hai chủ tịch tập đoàn nước ngoài đến và họ yêu cầu lượng công nhân lao động cực kì lớn, trong đó có dự án của Samsung cần 25 ngàn lao động.

Với phương châm, những công ty, tập đoàn nào đầu tư vào Việt Nam từ 1 tỉ USD trở lên thì Bộ Giáo dục và Đào tạo sẽ vào cuộc, ký hợp đồng nguyên tắc để đưa các trường đến ký hợp đồng cung ứng nhân lực với họ. Trong lịch sử chưa có chuyện bộ giúp nhà đầu tư thông qua việc ký hợp đồng nguyên tắc. Việc Bộ ký như vậy, nôm na là mình đã cưỡi “lên lưng cọp”, nhưng mình chịu lên thì nhà đầu tư mới dám đi tiếp.

Tuy nhiên, chất lượng lao động của Việt Nam vẫn chưa cao. Vậy làm thế nào đáp ứng được yêu cầu của nhà đầu tư?

Tất nhiên, để tuyển dụng được lao động đáp ứng tiêu chuẩn, các nhà đầu tư sẽ có hỗ trợ các trường nâng cao chất lượng đào tạo. Theo đó, họ sẽ đưa nội dung và những yêu cầu về kĩ năng để các trường có cơ sở qui chiếu. Họ cung cấp giáo trình, hỗ trợ trang thiết bị giảng dạy. Hiện có hai công ty đã hỗ trợ mỗi trường đại học 300 ngàn USD về thiết bị đào tạo ngành tin học điện tử. Thậm chí có trường hợp họ đưa giáo sư của họ sang giảng dạy để sau đó mình rút kinh nghiệm.

Cho nên phương châm đào tạo theo nhu cầu chính là phát huy rất tốt nguồn lực của doanh nghiệp phục vụ nhà trường. Và ở đây có một hiệu ứng gọi là hiệu ứng “ăn theo”. Ví dụ, một trường có 5 ngàn sinh viên thì chỉ có 1 ngàn được đào tạo theo nhu cầu, nhưng nội dung đổi mới, 4 ngàn còn lại cũng hưởng luôn.

Thiết bị mới cũng như vậy, tất cả sinh viên cùng được thực tập trên đó. Như vậy chúng ta có thể hiện đại hóa với chi phí thấp. Sau một thời gian, hiện nay Bộ cũng đặt yêu cầu là các trường đánh giá hiệu quả đào tạo của mình qua chỉ số có việc làm. Dần dần đó sẽ trở thành một thói quen tất yếu để sau này các trường công bố số liệu, có việc làm bao nhiêu %, đang làm những ngành nghề chính nào.