Bảo hiểm BBB, bảo hiểm trách nhiệm IPO (chào bán chứng khoán lần đầu ra công chúng)... là những loại hình bảo hiểm chuyên biệt cho hoạt động nghiệp vụ của lĩnh vực tài chính – ngân hàng – chứng khoán rất phổ biến trên thế giới nhưng ở Việt Nam mới đang trong giai đoạn đầu của quá trình thâm nhập.

Liệu việc tham gia mua bảo hiểm vào lúc này có là muộn không đối với các tổ chức tài chính ngân hàng của Việt Nam? Chúng tôi đã có cuộc trao đổi với ông Đào Nam Hải – Phó tổng giám đốc Công ty Bảo hiểm PJICO về vấn đề này.

Ông có thể giới thiệu sơ bộ về những bảo hiểm chuyên biệt này?

Bảo hiểm trách nhiệm IPO sẽ bảo hiểm cho tổ chức phát hành cổ phiếu. Bảo hiểm này cũng mở rộng bảo hiểm cho các khiếu nại không chỉ trên cơ sở Bản cáo bạch mà còn trên những bàn bạc hoặc thương thảo trong quá trình chào bán.

Bảo hiểm BBB (bảo hiểm trọn gói cho tổ chức tài chính) cung cấp bảo vệ cho những thiệt hại về tiền mặt, các công cụ có giá trị thanh tóan và các tài sản khác xảy ra do hành vi phạm tội như trộm cắp (do nhân viên hoặc người ngoài gây ra) và cướp.

Theo ông, thời điểm này có là quá muộn khi các tổ chức tài chính ngân hàng Việt Nam quan tâm đến các sản phẩm này không?

Trên thế giới, những sản phẩm bảo hiểm này đã có từ những năm 1940 và phát triển ở các nước phát triển châu Âu và Mỹ. Trong mười năm gần đây, loại hình bảo hiểm này phát triển mạnh mẽ ở châu Á. Loại hình bảo hiểm này bắt đầu được giới thiệu ở Việt Nam cùng với sự kiện Việt Nam gia nhập WTO.

Trong quá trình hội nhập ngày càng sâu vào nền kinh tế toàn cầu, lĩnh vực tài chính ngân hàng là lĩnh vực đầu tiên và cũng là lĩnh vực chịu ảnh hưởng lớn nhất của quá trình hội nhập.

Tất cả các ngân hàng thương mại nhà nước đều đang và sẽ cổ phần hoá, thực hiện IPO trong thời gian tới nhằm gia tăng khả năng cạnh tranh và tái cấu trúc theo mô hình quản trị hiện đại, các ngân hàng thương mại cổ phần cũng đang nỗ lực phát triển theo hướng chuyên nghiệp, theo đó mỗi ngân hàng đều tự xây dựng cho mình một chiến lược quản trị rủi ro tiêu chuẩn để đáp ứng chuẩn mực Basel II.

Tôi cho rằng đây là thời điểm hợp lý để các ngân hàng và tổ chức tài chính xem xét mua các sản phẩm bảo hiểm chuyên biệt như là một công cụ hữu hiệu, tiết kiệm để quản lý rủi ro, gia tăng khả năng dự phòng đối với những rủi ro nhiều khi không lường trước được về mặt phạm vi ảnh hưởng và số tiền tổn thất.

Mức phí bảo hiểm trọn gói tài chính (BBB-Banker Blanket Bond) đối với các ngân hàng Việt Nam dự kiến là bao nhiêu?

Đây là loại hình sản phẩm phức tạp, đòi hỏi phải nghiên cứu kỹ hoạt động của từng ngân hàng. Chính vì vậy mà mức phí bảo hiểm chỉ có thể xác định trong từng trường hợp cụ thể. Tuỳ vào tính chuyên nghiệp, quy trình quản lý, vốn, trình độ ban lãnh đạo ngân hàng, số lượng chi nhánh.. mà mức phí có thể dao động từ 200.000 USD đến 1.500.000 USD.

Ý nghĩa của việc mua bảo hiểm BBB chủ yếu là đề phòng việc mất mát tài sản quan trọng nhất của ngân hàng, đó là tiền và các giấy tờ, tài sản có giá khác mà các đơn bảo hiểm tài sản thông thường không bảo hiểm, ví dụ: nhân viên biển thủ, nhân viên gian lận giấy tờ, xâm nhập hệ thống mạng để thực hiện các giao dịch trái pháp luật, tiền giả, chứng khoán giả, giấy tờ có giá giả như lệnh chuyển tiền giả, uỷ nhiệm chi giả, L/C giả...

Trong bối cảnh có nhiều ngân hàng tổ chức tài chính thực hiện cổ phần hóa và tiến hành IPO, việc tham gia mua bảo hiểm trách nhiệm IPO của các tổ chức tài chính ngân hàng sẽ có ý nghĩa như thế nào? Hợp đồng bảo hiểm trách nhiệm IPO sẽ bảo hiểm những gì?

Loại hình bảo hiểm IPO là loại hình bảo hiểm hoàn toàn mới tại Việt Nam vì chúng ta mới thực hiện cổ phần hoá và chào bán ra công chúng trên diện rộng trong hai năm gần đây. Việc tham gia loại hình bảo hiểm IPO sẽ đảm bảo cho công ty chào bán IPO về trách nhiệm của họ đối với những thông tin và dự đoán của họ đưa ra trong bản cáo bạch.

Nếu những sai sót không đáng có do sơ suất của nhân viên, công ty tư vấn luật, hoặc công ty tư vấn phát hành, mà gây tổn thất về tài chính (mất tiền chẳng hạn) cho bất kỳ bên thứ ba nào như cổ đông, công ty đầu tư, hợp đồng bảo hiểm sẽ thay mặt công ty chào bán IPO bồi thường cho những thiệt hại tài chính của bên thứ ba đó.

Chúng ta đều biết đối với Việt Nam, hoạt động này còn rất mới, các công ty tư vấn phát hành, công ty tư vấn luật, công ty bảo lãnh phát hành... đều đang từng bước kiện toàn dịch vụ của họ. Kinh nghiệm của các công ty phát hành IPO còn chưa nhiều, bên cạnh đó, các cá nhân và tổ chức nước ngoài tham gia vào thị trường ngày càng nhiều.

Các công ty tư vấn phát hành, tư vấn luật, đều có thể là người được bảo hiểm cùng với công ty phát hành cổ phiếu. Chi phí mua bảo hiểm IPO theo tập quán nước ngoài được trích từ phần thặng dư vốn thu được sau khi phát hành.