Trung Quốc cắt giảm quyền truy cập vào cơ sở dữ liệu học thuật lớn nhất quốc gia

Cơ sở hạ tầng tri thức quốc gia Trung Quốc (CNKI) là một dự án xuất bản điện tử quan trọng của Trung Quốc, bắt đầu đi và hoạt động từ năm 1996. Ban đầu, CNKI chỉ xuất bản tạp chí điện tử, sau đó dự án mở rộng sản phẩm sang báo chí, luận án, kỷ yếu, niên giám và tài liệu tham khảo, v.v. 

CNKI là biểu tượng hàng đầu của ngành xuất bản điện tử Trung Quốc vì đã thúc đẩy hệ thống thư viện Trung Quốc chuyển đổi số để hỗ trợ công việc cho các nhà nghiên cứu. Cho đến nay, cơ sở dữ liệu học thuật CNKI đã phục vụ hơn 5.500 trường đại học, thư viện công cộng, doanh nghiệp, bệnh viện cùng nhiều tổ chức trong và ngoài Trung Quốc. Chính vì vậy, nếu kế hoạch thắt chặt an ninh dữ liệu được thực thi, điều này sẽ gây nhiều nhiều khó khăn cho các nhà nghiên cứu trong việc tìm hiểu Trung Quốc. 

Theo đó, các thư viện trên khắp thế giới, bao gồm các thư viện tại Đại học Thành phố Hồng Kông, Đại học California, San Diego và Viện Văn học và Triết học Trung Quốc của Đài Loan đã được thông báo: quyền truy cập của họ vào Cơ sở hạ tầng tri thức quốc gia Trung Quốc (CNKI) sẽ bị hạn chế từ ngày 1/4/2023. 

Không rõ có bao nhiêu tổ chức đã nhận được thông báo, nhưng ít nhất một chục tổ chức đã xác nhận với Nikkei Asia rằng họ đã nhận được thông báo và các tổ chức khác cũng vậy.

Được biết, CNKI là cơ sở dữ liệu quan trọng,cung cấp quyền truy cập vào 95% các tạp chí học thuật của Trung Quốc cho phép các học giả và sinh viên tham khảo hàng ngàn bài nghiên cứu và tài liệu trực tuyến mỗi năm. 

QUYẾT ĐỊNH CẮT GIẢM QUYỀN TRUY CẬP TỪ LÂU ĐÃ ĐƯỢC LÊN KẾ HOẠCH

Theo nhà điều hành cơ sở dữ liệu, Tongfang Knowledge Network Technology, quyết định hạn chế quyền truy cập từ bên ngoài phù hợp với “các biện pháp đánh giá chuyển giao dữ liệu xuyên biên giới và các luật liên quan” của chính phủ Trung Quốc 

Năm ngoái, cơ sở dữ liệu CNKI cũng từng bị  điều tra trong bối cảnh chính quyền Trung Quốc muốn giám sát chặt chẽ hơn các công ty công nghệ. Sau đó, Cục quản lý không gian mạng Trung Quốc đã công bố vào tháng 6 năm ngoái rằng họ đang thảo luận với nhà điều hành của CNKI để thực hiện các biện pháp nhằm ngăn chặn các rủi ro liên quan đến dữ liệu và an ninh quốc gia.

Động thái này được đưa ra sau khi Trung Quốc sửa đổi các biện pháp rà soát an ninh mạng vào tháng 2 năm ngoái để “tăng cường an ninh dữ liệu quốc gia”. Vào thời điểm đó, cơ quan giám sát internet cho biết CNKI chứa thông tin nhạy cảm về các dự án nghiên cứu quan trọng và phát triển công nghệ của Trung Quốc.

Trong tháng này, Trung Quốc đã công bố kế hoạch thành lập cục dữ liệu quốc gia mới như một phần của những cải cách sâu rộng để củng cố quyền lực chính phủ trong việc thắt chặt dữ liệu quốc gia. 

Không rõ các thuê bao cá nhân sẽ mất bao nhiêu quyền truy cập sau khi các thay đổi có hiệu lực. Tuy nhiên, nhà cung cấp cơ sở dữ liệu CrossAsia của Đức đã thông báo cho khách hàng của mình vào tuần trước rằng quyền truy cập vào bốn cơ sở dữ liệu CNKI có chứa thông tin về điều tra dân số quốc gia, luận án, niên giám thống kê và kỷ yếu hội nghị sẽ bị tạm dừng.

QUYẾT ĐỊNH HẠN CHẾ CÓ THỂ SẼ VÔ THỜI HẠN 

Một thủ thư trường đại học Hồng Kông nói với Nikkei rằng tổ chức này được thông báo rằng việc đình chỉ có thể kéo dài tới 6 tháng và không có gì đảm bảo quyền truy cập sẽ được khôi phục.

Việc khai thác dữ liệu của Trung Quốc trong những năm gần đây ngày càng khó khăn đối với những người ở nước ngoài. Tại Hồng Kông, Trung tâm Dịch vụ Đại học Nghiên cứu Trung Quốc, nơi có một trong những kho lưu trữ báo và tạp chí toàn diện nhất, đã đóng cửa vào năm 2020.

Nhưng ngay cả khi CNKI trực tuyến trở lại, vẫn có những lo ngại rằng nội dung đặc biệt là đối với các lĩnh vực nghiên cứu nhạy cảm như khoa học và công nghệ sẽ bị kiểm duyệt để hạn chế rò rỉ thông tin.

“Trong vài năm qua, ngày càng khó truy cập vào dữ liệu Trung Quốc. Mark Witzke, nhà phân tích cấp cao của công ty nghiên cứu Rhodium Group, cho biết việc rút quyền truy cập CNKI này chỉ là “đòn đầu tiên”. Nếu quyết định này là vĩnh viễn, điều đó có nghĩa là các học giả, nhà hoạch định chính sách và doanh nhân sẽ mất thêm một nguồn thông tin đáng tin cậy về Trung Quốc. Sau đó, các quyết định ngày càng được thúc đẩy bởi những tin đồn, phỏng đoán vô căn cứ và lý luận trống rỗng”.