Ngày 1/2/2019, một ngày sau khi có báo cáo tài chính với kết quả lỗ trong quý 4/2018, Ngân hàng Công thương Việt Nam (VietinBank) công bố kế hoạch kinh doanh dự kiến với hướng tìm lại thăng bằng.

Báo cáo tài chính cho thấy, quý 4/2018 VietinBank lỗ 853 tỷ đồng và lũy kế cả năm chỉ đạt 6.742 tỷ đồng lợi nhuận trước thuế. Cùng đó, nợ xấu theo con số tuyệt đối tại đây tăng mạnh, hơn 13.500 tỷ đồng (tăng hơn 4.500 tỷ so với đầu năm), trong đó nợ có khả năng mất vốn lên tới gần 9.500 tỷ.

Kết quả trên không nhiều bất ngờ. Vì khi năm 2018 chỉ còn ít ngày, ngân hàng này đã đại hội cổ đông bất thường và giảm mạnh các chỉ tiêu kinh doanh chính.

Khi đó, VietinBank giải thích rằng, do nhiều năm qua không tăng được vốn điều lệ dẫn tới ngân hàng phải cắt giảm một lượng lớn tín dụng, ảnh hưởng trực tiếp đến lợi nhuận; mặt khác, do bắt đầu áp dụng Basel 2, một lượng nợ phải chuyển nhóm và thoái lãi dự thu dẫn tới suy giảm các chỉ tiêu kinh doanh…

Việc bất ngờ cắt giảm mạnh các chỉ tiêu khi mà năm 2018 chỉ còn ít ngày cũng được gián tiếp giải thích ở mốc sự kiện: ngày 27/11/2018 Ngân hàng Nhà nước đã phê duyệt một số nội dung về tái cơ cấu VietinBank. Theo đó có thể hiểu là ngân hàng này bắt tay vào thực hiện ngay khi phương án tái cơ cấu được duyệt.

Đến nay, sau khi công bố báo cáo tài chính chính thức, VietinBank tiếp tục dẫn lại lý giải trước đó: ngân hàng đang khẩn trương áp dụng các chuẩn mực Basel 2, các tiêu chuẩn về chất lượng tín dụng được nâng cao hơn, làm cho một bộ phận nợ chuyển nhóm cao hơn, tác động tăng nợ xấu, tăng chi phí trích lập dự phòng rủi ro, giảm lãi dự thu.

Cụ thể, tổng thu nhập lãi quý 4/2018 đạt 18.820 tỷ đồng tăng 7,5% so với cùng kỳ năm 2017, tuy nhiên do thực hiện ngay việc chuyển nhóm nợ một số khách hàng trong tháng 12/2018 làm chi phí thoái lãi dự thu tăng, dẫn đến thu lãi thuần quý 4/2018, chỉ đạt 572 tỷ đồng và làm lợi nhuận quý 4/2018 hạch toán âm 853 tỷ đồng.

VietinBank đã phải dùng nguồn lực tài chính 7.504 tỷ đồng để xử lý thoái lãi dự thu trong quý 4/2018; phải giảm quy mô tín dụng khoảng 34,3 nghìn tỷ đồng và ảnh hưởng đến thu nhập lãi…

"VietinBank đang chủ động tích cực và quyết liệt triển khai phương án cơ cấu lại gắn với xử lý nợ xấu, điều này có tác động làm ảnh hưởng lợi nhuận trong ngắn hạn, nhưng là công việc cần thiết để nâng cao chất lượng tài sản, chất lượng danh mục tín dụng, tạo nền tảng phát triển bền vững cho ngân hàng, phát triển phù hợp với các thông lệ tốt của quốc tế", thông tin từ VietinBank cho biết thêm.

Và để nhấn mạnh đến yếu tố tác động ngắn hạn nói trên, cũng như thông điệp "sẽ tăng trưởng trở lại mạnh mẽ" đưa ra tại đại hội đồng cổ đông bất thường cuối 2018, VietinBank đã đưa ra một số định hướng cơ bản cho năm 2019: dự kiến dư nợ tín dụng tăng trưởng 6 - 8%, tỷ lệ nợ xấu được kiểm soát dưới 2%, lợi nhuận dự kiến đạt 9.500 tỷ đồng (tăng 41% so với năm 2018), tỷ lệ sinh lời ROE ở mức 10 - 13%.

Nếu thực hiện được kế hoạch 9.500 tỷ đồng lợi nhuận dự kiến năm nay, VietinBank sẽ sớm thăng bằng trở lại sau bước hụt 2018. Tuy nhiên, ở chỉ tiêu tăng trưởng tín dụng, mức 6 - 8% thấp hơn nhiều chỉ tiêu khoảng 14% mà Ngân hàng Nhà nước định hướng cho hệ thống năm nay.

Theo đó, tăng trưởng tín dụng vẫn là khó khăn nổi bật tại VietinBank 2019, mà một trong những bế tắc suốt ba năm qua và cho đến nay là không thể tăng được vốn điều lệ.

Trong thông tin vừa công bố, ngân hàng này cho biết sẽ tiếp tục thực hiện đồng bộ các biện pháp nhằm tăng năng lực tài chính, tăng vốn tự có, đồng thời bám sát kế hoạch tăng vốn trình các cơ quan có thẩm quyền phê duyệt.

"Phương án tăng vốn tự có được thông qua sẽ tạo nguồn lực lớn để VietinBank phát triển mạnh mẽ hoạt động kinh doanh, cung ứng đầy đủ, kịp thời vốn tín dụng cho nền kinh tế, đáp ứng đầy đủ nhu cầu về vốn và dịch vụ tài chính ngân hàng cho nền kinh tế", VietinBank kỳ vọng.

Phương án đó, cho đến nay khả thi nhất nằm ở khả năng ngân hàng này được phép trả cổ tức bằng cổ phiếu để tăng vốn điều lệ, thay vì luôn phải trả bằng tiền mặt để nộp về ngân sách nhà nước.