Thời gian tới, Chính phủ sẽ tiếp tục siết chặt kỷ luật, kỷ cương, yêu cầu chấp hành nghiêm việc đối thoại, tham gia phiên tòa theo đúng quy định của Luật Tố tụng hành chính...

Đây là khẳng định của Chính phủ tại báo cáo gửi đến Quốc hội, thực hiện nghị quyết số 55/2017/QH14 về hoạt động chất vấn tại kỳ họp thứ 4.

Nghị quyết này giao Chính phủ chỉ đạo ủy ban nhân dân, chủ tịch ủy ban nhân dân có liên quan thực hiện đúng quy định tại điều 60 của Luật Tố tụng hành chính, chấm dứt việc không chấp hành các bản án, quyết định hành chính đã có hiệu lực pháp luật của tòa án.

Tuy nhiên, kết quả giám sát được Uỷ ban Tư pháp Quốc hội công bố hồi cuối tháng 8 vừa qua cho thấy chủ tịch uỷ ban nhân dân ngày càng lười đến toà khi dân kiện chính quyền nhưng khi bị tuyên thua kiện thì lại không chấp hành bản án có hiệu lực.

Điển hình như ở Tp.HCM, 3 năm có 260 vụ, lãnh đạo uỷ ban nhân dân không tham gia đối thoại bất cứ một vụ nào, cũng không tham gia phiên tòa.

Hay như tại thành phố Hà Nội, trong 3 năm, Toà án nhân dân thành phố xét xử 189 vụ án nhưng chưa có vụ án nào Chủ tịch, phó chủ tịch uỷ ban nhân dân thành phố tham gia tố tụng.

Gửi báo cáo đến Quốc hội, Chính phủ "hứa" sẽ tiếp tục siết chặt kỷ luật, kỷ cương, yêu cầu người đứng đầu cơ quan hành chính có quyết định hành chính, hành vi hành chính hành chính bị khởi kiện tại tòa án phải chấp hành nghiêm việc đối thoại, tham gia phiên tòa theo đúng quy định của Luật Tố tụng hành chính năm 2015. Coi việc đối thoại, trực tiếp tham gia phiên tòa là một trong những giải pháp quan trọng để cơ quan hành chính thông qua đó sớm giải quyết dứt điểm vụ việc.

Tại kỳ họp thứ 4 đại biểu Quốc hội cũng chất vấn Thủ tướng việc thi hành 85 bản án, quyết định của tòa án nhân dân về vụ án hành chính chưa được thi hành xong.

Báo cáo cho biết kết quả rà soát tính đến ngày 15/9/2018 đã thi hành xong 52/85 bản án, trong đó có 25 bản án thuộc trách nhiệm thi hành của chủ tịch uỷ ban nhân dân, uỷ ban nhân dân các cấp và 27 bản án thuộc trách nhiệm thi hành của các cơ quan khác.

 Về nguyên nhân còn đến 33 bản án chưa thi hành xong, Chính phủ lý giải rằng có đến 28/33 bản án liên quan đến quản lý nhà nước về đất đai. Mà  đây là lĩnh vực hết sức phức tạp, có những tranh chấp đã kéo dài nhiều năm, đòi hỏi quá trình tổ chức thi hành án, các cơ quan phải rà soát, tiến hành nhiều thủ tục trước khi ban hành quyết định giải quyết cuối cùng, tránh phát sinh các tranh chấp, khiếu kiện tiếp theo.

Do đó, hiện nay Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ đã chỉ đạo Bộ Tư pháp phối hợp với các bộ, ngành có liên quan tiến hành kiểm tra, rà soát cụ thể đối với từng vụ việc chậm thi hành án để xác định rõ nguyên nhân khách quan, chủ quan làm căn cứ xem xét, xử lý trách nhiệm của người phải thi hành án. 

Báo cáo của Chính phủ cũng nêu hai khó khăn, hạn chế.

Đó là tại một số địa phương, với mức độ quản lý, điều hành lớn (như thành phố Hà Nội,Tp.HCM), do đó, lãnh đạo uỷ ban nhân dân các cấp rất khó sắp xếp lịch làm việc theo giấy triệu tập của tòa án để tham gia tất cả các giai đoạn của các vụ án hành chính

Hai là trong một số vụ việc thi hành án hành chính, việc thực hiện một bản án, quyết định của tòa án về vụ án hành chính nhiều khả năng dẫn đến nguy cơ phát sinh các khiếu kiện hành chính tập thể, với giá trị phải bồi thường lớn mà cơ quan nhà nước, tổ chức có liên quan sẽ không đủ nguồn lực để thực hiện.