Ngày 29/12, Thanh tra Chính phủ đã phát đi thông báo kết luận thanh tra  việc chấp hành chính sách, pháp luật tại Ngân hàng Thương mại Cổ phần Ngoại thương Việt Nam (Vietcombank).

Với nội dung thanh tra tập trung vào các hoạt động tín dụng, đầu tư tài chính, mua sắm tài sản…, Thanh tra Chính phủ đã phát hiện một số vi phạm của Vietcombank trong cho vay, giải ngân vốn vay, bán nợ và đầu tư tài chính.

Một số hồ sơ tín dụng còn sơ sài

Theo đó, trong hoạt động tín dụng mà cụ thể là công tác thẩm định, phê duyệt cho vay, Thanh tra Chính phủ phát hiện một số hồ sơ tín dụng có hồ sơ pháp lý khách hàng, dự án không đầy đủ, thẩm định hồ sơ vay vốn, năng lực tài chính thiếu chính xác; báo cáo thẩm định chưa phân tích, đánh giá khá năng, nguồn trả nợ, hiệu quả dự án, phương án vay vốn; thẩm định hạn mức tín dụng, vòng quay vốn, thời hạn cho vay, nguồn vốn tự có, vốn huy động khác chưa đủ cơ sở, thiếu chính xác…

Về giải ngân vốn cho vay, một số hồ sơ được giải ngân khi chưa đủ điều kiện theo phê duyệt, chứng từ giải ngân không đầy đủ, giải ngân cho vay mới khoản vay cũ hoặc trả lãi vay, có trường hợp giải ngân mà không kiểm tra các hoá đơn chứng từ dẫn đến khách hàng giả mạo, sửa chữa nâng giá trị hoá đơn lên nhiều lần để rút vốn ngân hàng.

Công tác kiểm tra sử dụng vốn vay của Vietcombank cũng có một số khuyết điểm, vi phạm, trong đó nổi lên là việc kiểm tra sơ sài, chung chung, chưa đánh giá dòng tiền giải ngân dẫn đến việc ngân hàng không kiểm soát được việc sử dụng vốn, khả năng trả nợ.

Liên quan đến tài sản bảo đảm và phân loại nợ, Thanh tra Chính phủ cho biết một số hồ sơ nhận thế chấp tài sản bảo đảm không đủ điều kiện bảo đảm theo quy định. Hợp đồng thế chấp tài sản đảm bảo của một số hồ sơ không có công chứng, không mua bảo hiểm đầy đủ; tài sản đảm bảo không đủ theo tỷ lệ cam kết trong hợp đồng tín dụng; không ký lại hợp đồng thế chấp khi hết hiệu lực... Một số hồ sơ thực hiện xếp hạng khách hàng, phân loại, cơ cấu nợ chưa đúng quy định.

Cùng với đó, một số hồ sơ xử lý rủi ro có nguyên nhân từ việc khi cho vay, Vietcombank đã vi phạm quy định của hoạt động tín dụng. Sau khi xử lý rủi ro, ngân hàng chưa có biện pháp kiên quyết, phù hợp như phát mại tài sản, bán nợ... để thu hồi nợ.

Trong hoạt động bán nợ, Thanh tra Chính phủ cũng chỉ ra Vietcombank có khuyết điểm, vi phạm trong việc ban hành 2 quyết định về hướng dẫn mua bán nợ không rõ ràng, cụ thể, dẫn đến trong quá trình thực hiện có sự nhầm lẫn giữa các bước.

Cơ quan thanh tra cũng phát hiện Công ty VAMC uỷ quyền cho ngân hàng bán các khoản nợ theo kiểu thoả thuận trực tiếp với khách khi chưa cơ cấu nợ theo đấu giá là chưa đúng với quy định tại điều khoản của Thông tư 19, Thông tư 14 của Ngân hàng Nhà nước.

Đồng thời, VAMC tham mưu cho Ngân hàng Nhà nước ban hành một văn bản không đúng quy định.

Chậm thoái vốn đầu tư kém hiệu quả

Với hoạt động đầu tư tài chính, Thanh tra Chính phủ chỉ ra vi phạm của Vietcombank trong việc việc góp vốn, mua cổ phần chưa hoàn toàn phù hợp với quy định của Ngân hàng Nhà nước.

Vietcombank có cổ phần tại Gentraco từ tháng 7/2006 đến tháng 10/2014 và tại Ngân hàng Quân đội (MB) từ năm 1994 nhưng Gentraco hoặc công ty con của MB lại là cổ đông của Vietcombank là trái quy định của Luật Các tổ chức tín dụng.

Vietcombank cũng chậm thực hiện việc thoái vốn đầu tư ngoài ngành, lĩnh vực và những doanh nghiệp hoạt động không hiệu quả.

Đáng chú ý, hiệu quả đầu tư của Vietcombank chưa tương xứng với việc tăng vốn đầu tư trong giai đoạn 2014-2015.  Cụ thể, giá trị đầu tư năm 2014 là hơn 5.170 tỷ đồng, năm 2015 là hơn 5.375 tỷ đồng nhưng thu nhập từ cổ tức lại giảm, lần lượt là hơn 438 tỷ đồng và hơn 265 tỷ đồng.

Trong hoạt động mua sắm tài sản, Thanh tra Chính phủ cũng chỉ ra một số vi phạm của Vietcombank. Qua kiểm tra 2 gói thầu công nghệ thông tin, Vietcombank đã thực hiện không đúng quy trình và nội dung đầu tư, các yêu cầu về bảo mật, năng lực cán bộ thực hiện dự án... Điều này dẫn đến khi trúng thầu và các hợp đồng được ký thì các nhà thầu đã chuyển nhượng cho đơn vị khác thực hiện mà ngân hàng không nắm được…

Với kết quả thanh tra trên, Thanh tra Chính phủ kiến nghị Thủ tướng chỉ đạo Thống đốc Ngân hàng Nhà nước kiểm điểm các tổ chức, cá nhân có liên quan đến những vi phạm nêu trên.

Đối với hồ sơ bán nợ, Thanh tra Chính phủ cho biết, chưa cơ điều kiện kiểm tra việc cấp tín dụng đối với các hồ sơ này. Tuy nhiên, qua tổng hợp kết quả tự kiểm tra của Vietcombank và các cơ quan khác cho thấy: Vietcombank có vi phạm trong việc cấp tín dụng đối với các hồ sơ bán nợ, do đó đề nghị Ngân hàng Nhà nước cần phải làm rõ để xử lý theo quy định.

Thanh tra Chính phủ cũng yêu cầu Vietcombank phải chấn chỉnh các vi phạm nêu trên, xem xét, rà soát lại để kiểm điểm, xử lý trách nhiệm đối với các tổ chức, cá nhân có liên quan.

Thanh tra Chính phủ cũng kiến nghị xử lý kinh tế từ những vi phạm nêu trên, trong đó có việc thu hồi dư nợ của khách vay, quyết toán một số gói thầu…