12:41 18/03/2025

Gần 100 công ty châu Âu thúc giục EU "hành động quyết liệt", giảm lệ thuộc hạ tầng công nghệ nước ngoài

Thanh Minh

Liên minh công nghệ châu Âu đã kêu gọi hành động mạnh mẽ, giảm phụ thuộc vào công nghệ nước ngoài, xây dựng nền tảng số “Made in Europe”...

Các công ty kêu gọi giảm phụ thuộc vào các “gã khổng lồ công nghệ” nước ngoài, bằng cách xây dựng hệ sinh thái cơ sở hạ tầng số châu Âu.
Các công ty kêu gọi giảm phụ thuộc vào các “gã khổng lồ công nghệ” nước ngoài, bằng cách xây dựng hệ sinh thái cơ sở hạ tầng số châu Âu.

Một liên minh bao gồm các doanh nghiệp công nghệ từ khắp châu Âu đang kêu gọi các nhà lập pháp EU triển khai “hành động quyết liệt” để giảm sự phụ thuộc vào cơ sở hạ tầng công nghệ và dịch vụ số do nước ngoài sở hữu. Mục tiêu là tăng cường triển vọng kinh tế, khả năng chống chịu và an ninh của khối trong bối cảnh địa chính trị ngày càng căng thẳng.

Theo trang Techcrunch, trong thư ngỏ gửi tới Chủ tịch Ủy ban châu Âu Ursula von der Leyen và Giám đốc số của EU Henna Virkkunen, hơn 80 tổ chức (đại diện cho khoảng 100 công ty và hiệp hội) đã bày tỏ mong muốn các nhà lập pháp khu vực thay đổi cách tiếp cận hỗ trợ hiện tại. Họ đề xuất tập trung vào việc thúc đẩy các giải pháp nội địa có tiềm năng thương mại mạnh mẽ nhất, từ ứng dụng, nền tảng, mô hình AI cho đến chip, điện toán, lưu trữ và kết nối.

KÊU GỌI EU CHUYỂN ĐỔI CHIẾN LƯỢC CÔNG NGHỆ SANG TRẠNG THÁI "THỜI CHIẾN”

Bức thư ngỏ, được gửi tới Ủy ban châu Âu hôm 16/3, có chữ ký của các công ty trong nhiều lĩnh vực như điện toán đám mây, viễn thông, quốc phòng, cùng một số hiệp hội doanh nghiệp và khởi nghiệp khu vực. Họ kêu gọi EU chuyển đổi chiến lược công nghệ sang trạng thái gần như “thời chiến”, cam kết hỗ trợ phát triển “cơ sở hạ tầng số có chủ quyền”. Ý tưởng chính là giảm phụ thuộc vào các “gã khổng lồ công nghệ” nước ngoài, đặc biệt từ Mỹ, bằng cách xây dựng một “Euro Stack” – hệ sinh thái cơ sở hạ tầng số châu Âu.

Đề xuất này không phải tự nhiên mà có. Một tài liệu chi tiết về Euro Stack đã được công bố vào tháng 1/2025, do nhà kinh tế cạnh tranh Cristina Caffarra và các cộng sự soạn thảo. Trong nửa năm qua, tại các hội nghị công nghệ, đã xuất hiện nhiều thảo luận về cơ hội để châu Âu tận dụng thời điểm địa chính trị bất ổn nhằm thúc đẩy một chiến lược công nghiệp số tập trung vào đổi mới nội địa.

Lời kêu gọi ưu tiên công nghệ châu Âu nhận được sự ủng hộ từ các công ty như Airbus, Element, OVHCloud, Murena, Nextcloud và Proton. Động lực này càng trở nên cấp bách khi nhiều người lo ngại về việc phụ thuộc vào cơ sở hạ tầng công nghệ do các công ty Mỹ sở hữu – vốn có thể bị cắt đứt bất cứ lúc nào bằng một sắc lệnh hành pháp.

GIẢI PHÁP CỦA NGÀNH CÔNG NGHỆ

Thư ngỏ không chỉ phản ứng với các mối đe dọa bên ngoài mà còn dựa trên Báo cáo Draghi 2024 về khả năng cạnh tranh của EU – tài liệu khiến các thủ đô châu Âu lo lắng về tăng trưởng chậm lại, nhưng chưa có hành động rõ ràng.

Liên minh công nghệ cảnh báo rằng nếu không hành động khẩn cấp để tạo nhu cầu cho công nghệ “Made in Europe”, sự thống trị của các “siêu quy mô” Mỹ (hyperscalers) như Amazon, Microsoft trong các lĩnh vực như điện toán đám mây sẽ ngày càng lớn. Họ dự đoán: “Châu Âu sẽ mất cơ hội đổi mới số và tăng trưởng năng suất nếu không có thay đổi toàn diện và cấp bách”.

Lời kêu gọi Euro Stack là tiếng chuông cảnh báo và cũng là kế hoạch hành động cho EU trong thời điểm khủng hoảng. Nếu không thay đổi, châu Âu có nguy cơ mất hoàn toàn quyền kiểm soát cơ sở hạ tầng số vào tay Mỹ. Bằng cách ưu tiên công nghệ nội địa, hợp tác và đầu tư chiến lược, EU có thể vạch ra con đường hướng tới tự chủ số, biến thách thức địa chính thành cơ hội để khẳng định vị thế. Một số giải pháp đã được đưa ra:

Thứ nhất, các công ty kêu gọi hãy "mua hàng châu Âu". Cụ thể, thư ngỏ gợi ý EU áp dụng yêu cầu đấu thầu công, buộc một phần nhu cầu số của các cơ quan công phải đến từ nhà cung cấp nội địa – một chính sách “Mua hàng châu Âu” ưu tiên “các giải pháp do châu Âu dẫn dắt và lắp ráp”. Các công ty lập luận: “Ngành công nghiệp sẽ đầu tư nếu có triển vọng nhu cầu đủ lớn”. Việc ưu tiên các lĩnh vực mà châu Âu đã có thế mạnh sẽ giúp nhanh chóng chuyển nguồn lực sang nhà cung cấp nội địa, tạo ra giá trị và thị trường theo vòng tuần hoàn tích cực.

Chuyên gia kinh tế Cristina Caffarra gọi đây là “giải pháp hiển nhiên”. Ông cho rằng: “Chúng ta cần yêu cầu khu vực công mua hàng châu Âu, hoặc chủ yếu là châu Âu. Mỹ mua hàng Mỹ, Trung Quốc mua hàng Trung Quốc, còn chúng ta thì cứ nói ‘mua mọi thứ từ mọi nơi”.

Đối với khu vực tư nhân, ông Caffarra đề xuất các ưu đãi như phiếu giảm giá hoặc cơ chế hỗ trợ để khuyến khích chuyển sang nhà cung cấp nội địa, với chi phí không quá lớn.

Thứ hai là hợp tác và chuẩn hóa. Liên minh còn kêu gọi EU khuyến khích các nhà công nghệ châu Âu áp dụng cách tiếp cận “hợp tác và liên kết”, phát triển các tiêu chuẩn chung để thúc đẩy quy mô của cơ sở hạ tầng số nội địa. Điều này nhằm tăng khả năng cạnh tranh với các siêu quy mô Mỹ, chẳng hạn trong điện toán đám mây.

Họ đề xuất: “Hỗ trợ các giải pháp mã nguồn mở, khả năng tương tác, tập hợp các tài sản tốt nhất hiện có, giảm rào cản tuân thủ, đồng thời đáp ứng yêu cầu bảo mật và địa phương hóa”. Các dự án ưu tiên nên tập trung vào nhu cầu cơ sở hạ tầng cơ bản như tự chủ phần cứng và đám mây có chủ quyền.

Tuy nhiên, những nỗ lực tương tự trước đây như Gaia-X (ra mắt năm 2020) đã thất bại khi các siêu quy mô Mỹ như AWS, Microsoft tham gia và làm suy yếu từ bên trong, theo ông Caffarra.

Thứ ba là lập Quỹ Cơ sở hạ tầng chủ quyền. Thư ngỏ cũng đề xuất thành lập “Quỹ Cơ sở hạ tầng chủ quyền” để hỗ trợ đầu tư công vào cơ sở hạ tầng số châu Âu, đặc biệt trong các lĩnh vực đòi hỏi vốn lớn như chip và điện toán lượng tử. Chuyên gia Caffarra cho rằng không cần số tiền khổng lồ, mà có thể nhắm vào các khoản đầu tư chiến lược như duy trì cơ sở hạ tầng mã nguồn mở – vốn có cộng đồng lớn và năng lực mạnh ở châu Âu.

Thứ tư là thay đổi tư duy lãnh đạo. Dù EU đã nói nhiều về chủ quyền số, liên minh Euro Stack cho rằng các nỗ lực hiện tại thiếu định hướng và lãng phí. Quá nhiều nguồn lực đổ vào nghiên cứu học thuật thay vì các dự án thương mại có thể mở rộng để đạt được tự chủ chiến lược. Họ kêu gọi EU để ngành công nghiệp dẫn dắt thay vì tiếp tục chính sách từ trên xuống như hiện nay.

Ông Caffarra phê phán cách tiếp cận hiện tại của EU, lấy ví dụ nỗ lực xây dựng “nhà máy AI” gần đây quá phụ thuộc vào học thuật, không mang lại giá trị thương mại thực tế.

Các công ty như Airbus, Dassault Systemes, Cleura, Proton và Nextcloud cùng nhiều hiệp hội doanh nghiệp đã ký vào thư ngỏ. Ông Johan Christenson đến từ Cleura cho rằng châu Âu cần một dự án lớn như Airbus trong lĩnh vực số, kết hợp yêu cầu mã nguồn mở và tiêu chuẩn tương tác. Đại diện Any Yen đến từ Proton nhấn mạnh việc khu vực công mua hàng châu Âu sẽ tạo động lực phát triển ngành công nghệ nội địa, trong khi Frank Karlitschek của Nextcloud kêu gọi ưu tiên mã nguồn mở để đảm bảo chủ quyền số.