Ngày 19/8, Cơ quan Cảnh sát điều tra Công an TP.HCM đã khởi tố vụ án hình sự liên quan đến hành vi xâm phạm quyền tác giả tại trang web phimmoi.net. Bước đầu điều tra, cơ quan chức năng đã xác định từ năm 2014, ông N.T.T (Lâm Đồng) đã xây dựng và phát triển trang web trình chiếu phim trực tuyến miễn phí qua mạng Internet. Để thực hiện công việc này, N.T.T đã thuê hai cá nhân là C.T.L và C.D.A có trình độ kỹ thuật cao về công nghệ thông tin ở Đồng Nai để thực hiện lập trình, quản trị, vận hành trang phimmoi.net. 

Hiện tại, cơ quan chức năng tiếp tục mở rộng điều tra bằng việc thu thập thêm các bằng chứng từ các tác giả, chủ sở hữu quyền tác giả, đại diện chủ thể các quyền liên quan... nhằm phục vụ cho việc xác định xử lý vụ án ở khung hình phạt cao nhất.

Đây là vụ án khởi tố hình sự đầu tiên đối với một trang web xem phim không bản quyền tại Việt Nam. Tuy nhiên, hiện nay vẫn còn rất nhiều trang web xem phim ngoài luồng khác đang hoạt động công khai.

Theo dữ liệu của Công ty Similarweb cung cấp, ngoài phimmoi.net còn có những trang web xem phim nổi bật khác như: phephim, motphjm, dongphym, fullphim… vẫn sống tốt, vì người dùng hiện làm việc tại nhà nhiều nên có nhiều thời gian để giải trí hơn.

MỘT NGUỒN THU BÉO BỞ

Thống kê cho thấy tổng số lượt view từ tháng 5-7/2021 của các trang này đều đạt từ 25 – 72 triệu view, bình quân mỗi tháng từ 8 – 24 triệu view. Với những doanh nghiệp tư nhân, hoặc nhóm kinh doanh nhỏ lẻ thì đây là một con số như mơ bởi vì lợi nhuận đến từ quảng cáo rất lớn. 

Trường hợp cơ quan điều tra đã khởi tố phimmoi.net (từng đạt 60 triệu view) cũng tương tự như vậy. Chỉ cần 3 nhân sự hoạt động từ năm 2014 đến nay thì thu nhập từ quảng cáo có thể đạt mức hàng chục tỷ đồng.

Các nguồn thu quảng cáo đều đến từ những nhóm ngành hàng “nhạy cảm” như: các loại cờ bạc trá hình, các hình thức cá độ bóng đá, sản phẩm sex, các game online ngoài luồng và thậm chí là các sàn thương mại điện tử cần tạo những đợt sóng lớn để thu hút người dùng trong các dịp khuyến mãi sản phẩm hàng tháng.

Ước tính mỗi ngành hàng có khoảng 5 đối tác/tháng và họ sẵn sàng chi rất mạnh tay cho các vị trí quảng cáo trên trang web xem phim không bản quyền như: banner nổi bật đầu trang, banner bên trái hoặc phải, quảng cáo trực tiếp chèn vào phim, chạy chữ xuất hiện trong phim hoặc mở link trực tiếp đến các trang web mới…

Tất cả quảng cáo đều có thể tạo nên một mức tổng chi phí lên đến hàng trăm triệu đồng/đối tác/tháng. Như vậy, con số doanh thu hàng tỷ đồng/năm đối với một trang web xem phim không bản quyền là hoàn toàn khả thi.

Các trang web xem phim nêu trên đều được xây dựng trong khoảng 3 năm trở lại đây và họ đang áp dụng rất nhiều công nghệ và kỹ thuật mới trong việc vận hành và phát triển trang web nếu so với phimmoi.net đã ra đời cách đây 7–8 năm.

CÔNG NGHỆ THÀNH DAO HAI LƯỠI 

Trước đây, để tạo một trang web xem phim thì chủ đầu tư phải thuê người thiết kế giao diện một trang web xem phim và lập trình một kho lưu trữ chứa phim trên máy chủ đặt ở nước ngoài là đã có thể phục vụ cho mọi người. 

Tuy nhiên, công nghệ ở giai đoạn 4.0 đã sản sinh ra những kỹ thuật lưu trữ và truyền phát tín hiệu nội dung mới như: điện toán đám mây, livestream, CDN (mạng lưới cung cấp nội dung)… nên các trang web xem phim không bản quyền trong những năm gần đây cũng đã và đang ứng dụng các công nghệ này.

Ông L.M, quản trị viên của một diễn đàn hơn 10 năm qua, cho biết để tạo một trang web xem phim bây giờ chỉ cần khoảng một tháng là xong. Bởi vì công nghệ thiết kế web và lưu trữ dữ liệu đã khác rất nhiều nếu so với trước đây. Với thiết kế web phim chủ đầu tư chỉ cần trả tiền mua một bộ giao diện web là có đầy đủ các tính năng cập nhật nội dung, trình chiếu phim... để sử dụng.

Việc lưu trữ phim, đều vận hành trên nền tảng điện toán đám mây đặt ở nước ngoài. Các máy chủ điện toán đám mây ở nước ngoài hoạt động tương tự như một robot thông minh và đầy quyền lực, nó có thể được lập trình tự động hoàn toàn.

“Chẳng hạn, máy sẽ tự động tìm kiếm phim theo đúng yêu cầu và đề xuất cho người quản trị các nội dung phù hợp rồi sao chép về máy chủ của web xem phim và trình chiếu cho mọi người”, vị quản trị viên diễn đàn trên cho hay.

Các máy chủ dựa trên nền tảng điện toán đám mây nên dễ dàng tạo ra nhiều kho lưu trữ khác nhau. Trường hợp phimmoi.net bị khởi tố và chặn nội dung thì sẽ xuất hiện các trang mới như phimmoiz, zphimmoi, mphimmoi… cùng mọc lên như nấm. Dữ liệu web phim không bị mất đi mà chỉ chuyển từ “nhà cũ” qua “nhà mới” nên không hề gặp ảnh hưởng trong việc vận hành và phát triển trang web tiếp theo.

Tương tự như mô hình kinh doanh nhạy cảm khác tại Việt Nam là: quán bar, karaoke, hớt tóc gội đầu mà đích đến cuối cùng là hình thức mại dâm, mua bán chất kích thích… Bên cạnh đó là sân chơi hậu thuẫn của các loại quảng cáo bia, rượu, thuốc lá… với lợi nhuận rất cao nên nhiều chủ doanh nghiệp sẵn sàng chấp nhận bị xử phạt ở địa chỉ này và qua tháng sau lại mọc lên ở địa chỉ khác.

Tóm lại, khi doanh nghiệp tư nhân đã kinh doanh web xem phim thì họ sẽ luôn nhận được sự hậu thuẫn đầy đủ ở cả hai mặt cung và cầu nên khó lòng dẹp bỏ và ngăn chặn triệt để. Bên cạnh đó, việc xử phạt các trang web xem phim không bản quyền tại Việt Nam không hề đơn giản vì công nghệ đang trở thành vũ khí lợi hại giúp các trang web này phát triển tốt, thách thức pháp luật Việt Nam.

THIỆT HẠI CHO NHÀ SẢN XUẤT 

Xét ở góc độ cạnh tranh, các đơn vị vi phạm bản quyền (bao gồm phimmoi) được coi như là các đơn vị cạnh tranh trực tiếp (một cách không hợp pháp) với các nhà sản xuất nội dung chân chính. 

Dựa trên phân tích quảng cáo từ hệ thống SimilarWeb, từ tháng 7/2018, hầu hết nguồn quảng cáo của website phimmoi là từ Skimlinks với 31,65%, MGID (30,40%), Propeller Ads Media (23,62%) và PopAds (14,33%).

Theo dữ liệu từ HypeStat, trang web này kiếm được khoảng 58.290 USD mỗi tháng từ doanh thu quảng cáo. Ngoài ra, nguồn doanh thu còn được bổ sung bởi các trang web lưu trữ. Bên cạnh đó, theo giá thị trường quảng cáo đen, phimmoi thu phí một ô quảng cáo lên đến 25 triệu đồng/tuần, một đoạn TVC trước khi chiếu phim cũng có giá 20.000 đồng/1.000 lượt xem.

Như các số liệu ở trên, doanh thu mà phimmoi thu được có thể rất lớn, nhưng thiệt hại của các nhà làm phim chân chính có thể thiệt hại hơn nhiều lần. Thông thường một lượt đọc quảng cáo trên phimmoi được thực hiện khi xem một bộ phim chỉ vào khoảng 20 đồng, nhưng một lượt mua/thuê phim chính quy giá trị khoảng 45.000 - 90.000 đồng, vé vào rạp xem phim còn cao hơn, khoảng 80.000 - 140.000 đồng/vé. Do đó, thiệt hại của các nhà sản xuất là cực kỳ to lớn, gấp hàng ngàn lần so với doanh thu bất chính của website này.

Ngoài việc thu hút người xem trực tuyến, phimmoi còn là kênh tạo ra bản sao cho tác phẩm điện ảnh và cứ thế lan truyền P2P đến người dùng qua nhiều phương thức khác nhau. Có thể nói thiệt hại của các nhà sản xuất phim, trên thực tế còn lớn hơn rất nhiều lần các con số có thể đo đếm được.