TẠP CHÍ ĐIỆN TỬ
Mất nhiều năm nữa, các thị trường đầu tư mạo hiểm châu Á mới vượt nổi Trung Quốc
Trung Quốc là thị trường đầu tư mạo hiểm lớn nhất khu vực APAC, tiếp theo là Ấn Độ, Hàn Quốc, Nhật Bản, Singapore và Indonesia ...
Năm 2022 là một năm hỗn loạn đối với các nhà đầu tư mạo hiểm trên thế giới khi chiến tranh, căng thẳng chính trị và lạm phát đã cản trở dòng giao dịch, khó khăn gây quỹ và trì hoãn các sự kiện IPO. Châu Á, từ lâu đã là mục tiêu hàng đầu cho đầu tư mạo hiểm, cũng không hề miễn dịch.
Sau một năm đầy khó khăn, các nhà phân tích và nhà đầu tư dự đoán năm 2023 sẽ mang đến nhiều cơ hội hơn cho khu vực, mặc dù việc xóa bỏ những thách thức của năm 2022 có thể sẽ mất không ít thời gian.
Khu vực châu Á-Thái Bình Dương chỉ ghi nhận các giao dịch đầu tư mạo hiểm trị giá 107,9 tỷ USD vào quý 3 năm ngoái, so với tổng số cả năm là 227 tỷ USD cho năm 2021. Trong đó, Trung Quốc chiếm phần lớn các hoạt động đầu tư mạo hiểm trong khu vực, nhưng cũng là quốc gia có mức sụt giảm lớn nhất. Dữ liệu từ công ty nghiên cứu thị trường PitchBook cho thấy tổng giá trị thỏa thuận đầu tư mạo hiểm đạt được là 65 tỷ USD tính đến ngày 13/12, chưa bằng một nửa so với giá trị 138,5 tỷ USD cho cả năm 2021.
Angela Lai, nhà phân tích nghiên cứu cấp cao tại Preqin, cho biết: "Khi chúng ta nói về đầu tư mạo hiểm ở APAC, chúng ta thực sự đang nói rất nhiều về Trung Quốc. Hoạt động đầu tư mạo hiểm chiếm phần lớn ở Trung Quốc và hiện nay sự chậm lại rõ rệt nhất cũng là ở Trung Quốc".
Tình hình khó khăn do Covid-19 ở Trung Quốc, quan hệ Bắc Kinh với Mỹ xấu đi, chiến tranh ở Ukraine và lạm phát gia tăng, tất cả kết hợp lại khiến cả thị trường công và tư trên toàn thế giới hạ nhiệt.
Ngoài Trung Quốc, hoạt động đầu tư mạo hiểm tại năm thị trường lớn tiếp theo ở APAC theo khối lượng giao dịch là Ấn Độ, Hàn Quốc, Nhật Bản, Singapore và Indonesia - cũng chậm lại ở các mức độ khác nhau, vì nhiều lý do tương tự.
TRUNG QUỐC, THỊ TRƯỜNG ĐẦU TƯ MẠO HIỂM LỚN, ĐANG GẶP KHÓ KHĂN
Nan Bai, người đứng đầu công ty đầu tư mạo hiểm DCM có trụ sở tại Bắc Kinh, chuyên đầu tư vào các công ty giai đoạn đầu ở Mỹ và châu Á, cho rằng năm 2023 sẽ là một trong những thời điểm hiếm hoi khi các nhà đầu tư sẽ có thể đầu tư vào các công ty chất lượng cao với mức chiết khấu.
Jeffrey Lee, một đối tác có trụ sở tại Thung lũng Silicon tại công ty đầu tư mạo hiểm NLVC, cũng đồng ý.
“Hơn bao giờ hết, chúng tôi tin chắc rằng năm 2023 có lẽ sẽ là một trong những năm tốt nhất để đầu tư trong lịch sử đầu tư mạo hiểm”, Lee nói, mặc dù số lượng các giao dịch mạo hiểm có thể không tăng mạnh, nhưng chất lượng và lợi tức đầu tư thì có thể.
Đây không phải là lần đầu tiên các VC “trúng số độc đắc” sau khi thị trường suy thoái. Một thế hệ các công ty bao gồm Facebook (nay là Meta) và Tập đoàn Alibaba của Trung Quốc, đã nổi lên từ cuộc suy thoái toàn cầu năm 2008 với các mô hình kinh doanh dựa trên công nghệ mới liên quan đến điện thoại thông minh, internet di động và điện toán đám mây. Những người ủng hộ ban đầu của các công ty này đã gặt hái lợi nhuận lớn nhất trong lịch sử đầu tư mạo hiểm.
Tuy nhiên, các nhà phân tích và nhà đầu tư mạo hiểm cho biết, năm mới hứa hẹn sẽ là một thách thức đối với các VC theo một cách khác, đó là huy động vốn mới. “Năm 2023 cũng sẽ là một năm rất, rất khó khăn đối với các quỹ đầu tư mạo hiểm”, Lee nói.
Đó là bởi vì các đối tác hữu hạn (LP), khi các nhà đầu tư bỏ tiền vào các công ty đầu tư mạo hiểm được gọi, có xu hướng phản ứng với những thay đổi của thị trường muộn hơn so với phần còn lại của thị trường, ông giải thích. Điều này có nghĩa là họ có thể chậm nắm bắt cơ hội khi các điều kiện bắt đầu được cải thiện.
Thị trường không ổn định và hoạt động mờ nhạt của nhiều công ty mới niêm yết đã khiến một số công ty từ bỏ đợt chào bán lần đầu ra công chúng. Trên toàn cầu, 1.333 đợt IPO đã huy động được 179,5 tỷ USD vào năm 2022, số giao dịch giảm 45% và giá trị giảm 61% trong năm, theo một báo cáo gần đây của EY.
Báo cáo cho thấy thị trường châu Á-Thái Bình Dương hoạt động tốt hơn một chút với 845 đợt IPO huy động được 120,6 tỷ USD, giảm lần lượt 26% và 31% về số lượng và giá trị.
Bai của DCM kỳ vọng sẽ có nhiều đợt IPO hơn ở châu Á và Hoa Kỳ vào năm 2023, đặc biệt là vào nửa cuối năm nay.
Đối với Trung Quốc, các quỹ tập trung vào Trung Quốc có thể gặp khó khăn đặc biệt, khi những lo ngại từ năm 2022 tràn sang năm mới, bao gồm cả cuộc đàn áp của Bắc Kinh đối với công nghệ và mối căng thẳng với Washington.
Sức khỏe tổng thể của nền kinh tế lớn nhất châu Á khi mở cửa trở lại sau nhiều năm bị hạn chế vì COVID là một câu hỏi lớn khác.
“Chúng tôi vẫn đang trong giai đoạn không chắc chắn về Trung Quốc”, Lai tại Preqin nói. "Mọi người sẽ được hưởng lợi từ sự phục hồi ở Trung Quốc, nhưng hiện tại, bởi vì quốc gia này đã tụt hậu so với các khu vực khác trong vài năm COVID này. ... Các nhà đầu tư ít có xu hướng đổ thêm tiền vào Trung Quốc".
Thoát khỏi các công ty khởi nghiệp Trung Quốc cũng có thể vẫn là một vấn đề, vì thị trường đại chúng Hoa Kỳ đã trở nên khó tiếp cận hơn trong những năm gần đây. Căng thẳng về các vấn đề như công nghệ và khả năng tiếp cận kiểm toán của các công ty Trung Quốc đã góp phần khiến số lượng công ty Trung Quốc niêm yết tại Hoa Kỳ thấp kỷ lục trong năm nay, với nhiều công ty thậm chí chọn hủy niêm yết tại New York.
ĐÔNG NAM Á CÒN PHẢI VƯỢT CHẶNG ĐƯỜNG DÀI NẾU MUỐN VƯỢT QUA TRUNG QUỐC
Với tình cảnh này của Trung Quốc, một số VC đang tìm kiếm cơ hội ở những nơi khác trong khu vực.
Theo dữ liệu của Preqin, đến quý 3/2022, các công ty đầu tư mạo hiểm tập trung vào Trung Quốc đã huy động được 8,9 tỷ USD, chưa bằng một phần tư trong số 34,4 tỷ USD huy động được trong cả năm 2021 và không ở gần mức cao nhất là 97,4 tỷ USD trong năm 2017.
Mặt khác, các quỹ tập trung vào Ấn Độ đã huy động được 4,7 tỷ USD trong cùng kỳ, vượt qua tổng số 3,7 tỷ USD vào năm 2021. Đông Nam Á cũng có xu hướng tương tự, với 1,3 tỷ USD được huy động trong ba quý đầu năm 2022, nhiều hơn mức 1,1 tỷ USD tổng số cho năm 2021.
Helen Wong tại AC Ventures hy vọng khối lượng giao dịch ở Đông Nam Á sẽ tăng trong năm nay, vì các công ty đã cắt giảm nhân sự để tiết kiệm tiền vào năm ngoái sẽ không thể tránh khỏi việc tìm kiếm nguồn tài trợ mới. AC Ventures hiện đang huy động quỹ lớn nhất từ trước đến nay, với mục tiêu 250 triệu USD..
Các nhà đầu tư cũng nhìn thấy hứa hẹn đặc biệt ở Indonesia, đặc biệt là trong thương mại điện tử và fintech.
Alta Group, giúp khách hàng tìm kiếm các khoản đầu tư vào các loại tài sản thay thế, đã giúp phân bổ 80% trong quỹ 100 triệu USD ho các công ty khởi nghiệp giai đoạn cuối cho đất nước, theo Giám đốc Thương mại Benjamin Twoon.
Twoon cho biết công ty của ông nhận thấy nhu cầu của nhà đầu tư đối với các giao dịch liên quan đến du lịch, chăm sóc sức khỏe, internet tiêu dùng và ô tô điện tăng đột biến ở Indonesia và Trung Quốc. “Và đây là những lĩnh vực mà tôi tưởng tượng, trong một hoặc hai năm tới, chúng tôi sẽ theo dõi sát sao”, ông nói.
Tuy nhiên, cả Ấn Độ và Đông Nam Á đều còn một chặng đường dài phía trước trước khi vượt qua Trung Quốc về hoạt động đầu tư mạo hiểm. Tính đến ngày 13/12, các công ty khởi nghiệp ở Ấn Độ đã huy động được 22,5 tỷ USD, trong khi Indonesia có tổng số giao dịch mạo hiểm trị giá 3,4 tỷ USD, nhỏ hơn nhiều so với 65 tỷ USD mà Trung Quốc ghi nhận trong cùng kỳ, dữ liệu của Pitchbook cho thấy.
“Để các quốc gia khác ở châu Á hoàn toàn vượt qua Trung Quốc, sẽ mất mấy năm nữa”, Lai tại Preqin cho biết. "Ấn Độ và Đông Nam Á, họ là những thị trường mới hơn nhiều. ... Tôi không nghĩ việc họ vượt qua Trung Quốc là điều sẽ xảy ra trong một hoặc hai năm tới".
